دكتر امیرهوشنگ احسانی؛ متخصص پوست و مو
اخیرا در طول چند سال اخیر استفاده از تكنولوژی‌های تصویربرداری ضایعات پوستی مورد استفاده و توجه زیادی قرار گرفته است و می‌تواند به درماتولوژیست كمك فراوانی كند.
یكی از این تكنیك‌ها فتوگرافی می‌باشد كه شامل فوتوگرافی با نور مرئی، با نور فرابنفش و نور پلاریزه می‌باشد در فوتوگرافی با نور مرئی برای ثبت در پرونده بیمار می‌توان استفاده كرد كه ساده و ارزان و دقیق می‌باشد. در فوتوگرافی با نور فرابنفش، از نور UVA استفاده می‌شود كه مقداری توسط ملانین اپیدرم جذب می‌شود و در درم نور دسته‌های كلاژن را تحریك كرده و فلوئورسانس مرئی ایجاد می‌كند و سپس نور برگشت می‌كند.
بنابراین در فوتوگرافی حاصله، دسته‌های كلاژن به صورت نواحی روش و نواحی پیگمانتاسیون اپیدرمال به صورت نواحی تیره‌تر دیده می‌شود، بنابراین كاربرد اصلی این روش برای بهتر نشان دادن نواحی پیگمانتاسیون پوستی است و كاربرد دیگر برای تعیین عمق پیگمانتاسیون می‌باشد.
هر چه پیگمانتاسیون سطحی‌تر باشد زیر نور UV تشدید یافته و پررنگ‌تر می‌شود و بالعكس هرچه پیگمانتاسیون عمقی‌تر باشد زیر UV تغییری نمی‌كند در فوتوگرافی با نور پلاریزه، وقتی نور پلاریزه را به پوست بتابانیم، قسمتی از نور كه از حد فاصل هوا و لایه شاخی، منعكس می‌شود، همان جهتی را دارد كه نور تابیده شده داشته است، اما نوری كه وارد اپیدرم و درم می‌شود، پراكنده شده است و در مسیر برگشت دپلاریزه خواهد بود، از این خاصیت در فوتوگرافی با نور پلاریزه استفاده می‌شود.
به این صورت كه اگر نور پلاریزه را به پوست بتابانیم و در مسیر برگشت آن فیلتری قرار دهیم كه جهت آن موازی با جهت نور تابانیده شده باشد، فقط نورهایی كه از حد فاصل هوا و لایه شاخی منعكس شده‌اند عبور خواهد داد.
این روش تصویربرداری برای بهتر نشان دادن خصوصیات پوستی در بیماری‌هایی نظیر اختلالات عروقی، بیماری‌های التهابی و ضایعات رنگدانه‌ای استفاده كرد. در نهایت تصویربرداری دیژیتال از ضایعات پوستی می‌باشد كه تشخیص ضایعات پوستی براساس تصاویر دیژیتال كاملا با تشخیصی كه براساس دیدن رو در روی بیمار باشد مطابقت دارد.
در میكروسكوپی سطحی ضایعات پوستی می‌توان از روش Epiluminescence microscopy، تصویربرداری ویدئویی پوست، آنالیز تصاویر دیژیتالی، اسپكتروفتومتری یاد برد. روش دیگر تصویربرداری اولتراسونوگرافی می‌باشد كه برای اولین بار در سال 1979 در پوست مورد استفاده قرار گرفت كه برای تعیین ضخامت پوست استفاده می‌شد. فركانس مورد استفاده در بررسی پوست خیلی بیشتر از فركانس مورد استفاده از احشاء داخلی می‌باشد برای اینكه قدرت تكنیك‌پذیری بیشتری ایجاد كند.
با كمك اولتراسوند به خوبی می‌توان درم و هیپودرم را مشاهده كرد ولی تشخیص اپیدرم به علت نازكی امكان‌پذیر نیست. یكی از موارد استفاده از سونوگرافی اندازه‌گیری ضخامت پوست است كه در بیماری‌هایی نظیر اسكلرودرمی، مورفه‌آ می‌توان استفاده كرد. با این روش می‌توان ضخامت تومورهای پوستی نظیر BCC و SCC را اندازه‌گیری كرد.
همچنین می‌توان BCC را قبل از عمل با اولتراسونوگرافی 20 مگاهرتز بررسی كرد تا حاشیه قابل برداشت، پیش‌بینی شود. سایر موارد استفاده در پوست شامل: ارزیابی اثربخشی عوامل مرطوب‌كننده تا تغییری كه در ساخت اپیدرم ایجاد می‌كند، ارزیابی اسكارهای قدیمی، ارزیابی میزان آب درم و ارزیابی واكنش التهابی پوست پــچ‌تست می‌باشد.
تصویربرداری لیزر داپلر با تزریق وریدی، با این دستگاه پرفیوژن پوست را با اسكن كردن یك لیزر كم قدرت روی یك ناحیه پوست مشخص می‌كند. در علم پوست از این روش برای مطالعه واكنش‌های آلرژیك و تحریكی و اثر وازوكنسترتكتیو كورتیكواستروئیدها و مشخص كردن شدت پسوریازیس استفاده كرد. روش دیگر تصویربرداری پوست میكروسكوپی هم كانونی است كه بیشتر در كارهای تحقیقاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای تعیین حدود ضایعات پوستی كیفیت بالایی دارد.
روش دیگر MRI است كه در افتراق تومورهای مختلف، تشخیص پوست دچار لنفادم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر بررسی غیرتهاجمی ضایعات پوستی مختلف در داخل بدن و همچنین استفاده از وسایل تصویربرداری اختصاصی كه به پزشك این اجازه را می‌دهد كه ساختمان و اجزای پوست را به خوبی مشخص كند، امكان‌پذیر است.
