تحریریه زندگی آنلاین
افزایش فشار خون یكی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است كه پزشكان با آن سر و كار دارند. در سراسر جهان، كشور ژاپن از بالاترین آمار بیماران مبتلا به افزایش فشار خون برخوردار است.
ابتلا به این بیماری در كشور ما، در بین نژادهای مختلف متفاوت است، به عنوان مثال مردم آذری از بین سایر اقوام ایرانی، بیشتر به افزایش فشار خون مبتلا هستند، و در استان‌های كردستان و بلوچستان تعداد مبتلایان بسیار كمتر است.بنابراین عامل اقلیمی و نژادی، نقش مهمی در ابتلا به افزایش فشار خون دارد.
علایم افزایش فشار خون؛
عمدتا علامت این بیماری شایع، بی‌علامتی است و به طور معمول این بیماری فاقد هرگونه علامتی است. شخص كاملا به طور اتفاقی متوجه افزایش فشار خون می‌شود، یا در مواردی كه فرد در اثر افزایش فشار خون بالا به حالت بحرانی برسد (حدود 260- 240 میلی‌متر جیوه)، در این حالت بیمار دچار افزایش فشار داخل جمجمه شده و علایمی مانند: سردرد، حالت مگس‌پرانی جلوی چشم، تلو تلو خوردن و عدم تعادل می‌شود.
با توجه به اینكه در اكثر خانواده‌ها، بیمار مبتلا به افزایش فشار خون وجود دارد، لذا شناخت علایم اولیه زیاد هم دور از ذهن خانواده نمی‌باشد. افزایش فشار خون زمانی وجود دارد كه با كنترل فشار خون در سه حالت متفاوت، فشار مینیمم از 90 میلی‌متر جیوه بیشتر باشد كه این مورد افزایش فشار خون خفیف نامیده می‌شود.
ولی در صورتی كه فشار خون دیاستول از 100 میلی‌متر جیوه بیشتر شود، فشار خون متوسط و مقدار بیشتر از 120 میلی‌متر جیوه، فشار خون تسریع شده و افزایش بیش از 140 میلی‌متر جیوه، Malignant hypertention نامیده می‌شود كه تشخیص این مورد فقط در صورت وجود علایم كلینیكی و دیدن ته چشم قطعی می‌شود. بنابراین در بیمارانی كه دارای فشار خون دیاستول بیش از 120 میلی‌متر جیوه هستند، دیدن ته چشم كاملا ضروری است.
نمای پاپی پرخون و وجود اگزودا، در ته چشم، نشان دهنده افزایش فشار داخل جمجمه و ورود به مرحله افزایش فشار خون بدخیم است. در این صورت خطر بروز سكته مغزی، خونریزی مغزی و حتی مرگ وجود دارد. در نتیجه دیدن ته چشم در تشخیص قطعی این نوع فشار خون برای پزشك بسیار كمك كننده است.افزایش فشار خون، یك بیماری مزمن است، لذا در یك فرد مثلاً 25 ساله كه افزایش فشار خون ارثی آن به طور اتفاقی كشف شده باشد، در صورت عدم كنترل فشار خون، در دراز مدت عوارض زیادی بر جای می‌گذارد.
تقسیم‌بندی انواع فشار خون
فشار خون بالا به دو نوع طبقه‌بندی می‌شود: 1- فشار خونی كه عارضه آن باعث آرتریو اسكلروز شده، كه می‌تواند در مغز باعث سكته مغزی و همی‌پلژی شده، در قلب باعث سكته قلبی، و در عروق كلیوی باعث ایجاد تنگی این عروق می‌شود. عوارض هایپر تنشن در قلب باعث ایجاد نارسایی قلبی، تنگی دریچه آئورت و پاره شدن دریچه آئورت، كه متعاقب آن دیسکسیون آئورت ایجاد شده، در نهایت باعث گشادی دریچه میترال می‌شود.
شایع‌ترین علامت كلینیكی، هایپرتنسیو هایپرتنشن، فیبریلاسیون دهلیزی است كه این مورد، مستعد كننده ایجاد لخته و آمبولی‌های سیستمیك، مغزی و ... می‌باشد.وقوع آرترو اسكلروز در عروق مغزی می‌تواند باعث CVA و خونریزی مغزی می‌شود.
در صورت وقوع این عارضه در عروق كلیوی و تنگی شریان كلیوی، می‌تواند باعث نارسایی كلیه و سندروم نفروتیك می‌شود.
تشدید فشار خون در عروق شبكیه، باعث ایجاد عوارض هایپرتنسیو هایپرتنشن در چشم و خونریزی شبكیه و كوری ناگهانی می‌شود.
ولی عوارض آرترو اسكلروتیك آن در چشم تنگی عروق شبكیه است. بنابراین بهتر است همكاران پزشك توجه داشته باشند كه با چه نوع عارضه فشار خون در بیمار روبرو هستند. تا با تشخیص، صحیح درمان‌های لازم انجام گیرد.
درمان فشار خون
امروز درمان فشار خون با روش‌های قدیمی كاملاً متفاوت است. در سالهای قبل، تجویز دیورتیك‌ها اولین اقدام درمانی در مبتلایان به افزایش فشار خون بود، ولی در حال حاضر تجویز داروهایACE- inh مانند كاپتوپریل در اولویت قرار دارد. البته نوع درمان با توجه به اینكه بیمار در چه سن و با چه تاریخچه‌ای مراجعه می‌كند، متفاوت است. توجه به شرح حال بیمار بسیار مهم می‌باشد: آیا فرد 30 سالهای با سابقه فامیلی مثبت است؟
آیا فردی است كه سابقه سكته قلبی داشته؟ یافردی دارای بیماری زمینه‌ای مانند دیابت، یا نارسایی كلیه، بیماری آسم یا نارسایی قبلی می‌باشد؟
به عنوان مثال برای فردی كه قبلا دچار سكته قلبی شده، تجویز داروهای بتابلوكر بسیار مناسب است.ولی در صورت بروز نارسایی قلبی، هرگز نمی‌توان بتابلوكر تجویز كرد. یا در افراد دیابتیك نمی‌توان داروهای ACE- inh ، تجویز كرد، پس با توجه به شرایط بیمار و عارضه‌ای كه این بیماری ایجاد كرده، درمان‌های متفاو‌تی توصیه می‌شود.
