دكتر داود منادیزاده؛ فوق تخصص بیماری‌های خون و انكولوژی
لوكیمی گروهی از بیماری‌های خونی هستند كه در آنها افزایش لوكوسیت‌ها در خون محیطی به وقوع می‌پیوندد. لوكمی تقریبا 3 درصد سرطان‌ها را در كل جهان تشكیل می‌دهند و در حدود 5 تا 10 مورد بین 000/100 جمعیت را ایجاد می‌نمایند. CML، 15 تا 20 درصد كل لوكیمی تازه تشخیص داده شده را در بالغان در برمی‌گیرد این رقم 2 مورد در 000/100 جمعیت دنیاست. CML در مردها نسبت به زنان قدری بیشتر دیده شده است (نسبت 2/2 به 4/1) این بیماری اكثرا در سنین میانسالی تشخیص داده می‌شود و در افراد كمتر از 19 سال فقط 10 درصد است.CML اولین سرطانی است كه اختلال ژنتیك در آن كشف شد و وجود آن در سال 1960 در فیلادلفیا توسط محققان به اثبات رسید.
به این دلیل آن را به نام كروموزوم فیلادلفیا می‌شناسند. این كروموزوم زاییده ترانسلوكاسیون بین بازوی بلند كروموزوم 9 و كروموزوم 22 می‌باشد.بیش از 95 درصد بیماران مبتلا به CML دارای كروموزوم فیلادلفیا هستند. این تغییرات در بن یاخته‌ها (سلول‌های بنیادی) ایجاد می‌شود.كروموزوم فیلادلفیا در 5 درصد اطفال مبتلا به ALL و 15 تا 30 درصد بالغان مبتلا به این مرض و 2 درصد افراد گرفتار AML دیده می‌شود. این بیماری سه مرحله ازمان، تشدید و تبدیل به مرحله بلاستیك را طی می‌‌كند.
ترانسلوكاسیون كروموزوم 9 و 12 سبب می‌شود ژن‌های ABL و BCR به هم بچسبند. این ماده یك آنزیم داخلی سلولی است كه فعالیت تیروزین كیناز را شدت می‌دهد.در حالت طبیعی فعالیت تیروزین كیناز در تكامل و پرولیفراسیون گلبول‌های سفید تنظیم شده است ولی شدت یافته در CML موجب افزایش تكامل و پرولیفراسیون سلول‌ها شده مانع از آپوپتوز آن می‌گردد.
Imatinib به عنوان داروی هدفی، بازدارنده فعالیت تیروزین كیناز می‌باشد كه كشف آن در 6 تا 7 سال اخیر انقلابی در معالجه بیماران CML ایجاد كرده است. این دارو هم تراز پیوند آلوژن و حتی در اروپا بهتر از پیوند درمان انتخابی است.Imatinib به پاكت نوكلئوتید ABL چسبیده مانع الحاق ATP می‌گردد.
با این عمل سیگنال‌های لوكیموژنتیك داخل سلولی مهار شده و همینطور در گیرنده‌های Type lll فامیل TK از جمله KIT و گیرنده (Platelet Drived Growth Factor) PDGF اثر بازدارنده دارد.اثر درمان طولانی مدت در فاز 3 IRIS نشان می‌دهد كه مصرف Imatinib 400 میلی‌گرم در روز موجب بهبودی قابل توجه خاموشی كامل خونی (CHR) و سایتوژنتیك می‌گردد. نتایج بررسی‌های بعدی نشان داد كه ادامه زمان درمان، موجب بهبودی بیشتر خونی و سایتوژنتیك می‌گردد. پاسخ درمانی دیررس هم مشاهده می‌شود به طوری كه 69 درصد بیماران بعد از 12 ماه، بهبودی كامل سایتوژنتیك پیدا می‌كنند. از آنها كه به این پاسخ درمانی نرسیده‌اند (31 درصد) 60 درصد آنها بعدها بهبود یافتند.
نتایج بعدی بررسی IRIS نشان داده است كه بعد از 5 سال درمان، میزان زندگی بدون عارضه AP یا BC و میزان عمر بدون پیشرفت بیماری، 93 درصد بوده است. صرف‌نظر از پیوند مغز استخوان حدس زده می‌شود كه طول عمر بیماران با درمان Imatinib، 92 درصد باشد.در بررسی IRIS روی 551 بیمار نشان داده شد كه اصولا این دارو به خوبی تحمل می‌شود. عوارض خفیف درجه 1 و 2 كم بوده و عوارض شدید درجه 3 و 4 قابل درمان هستند.
