دکتر محمدرضا وفا و همکاران؛ متخصصین تغذیه
كودكان، بزرگسالان كوچك نیستند
نوزادان و كودكان در حال رشد و نمو و در معرض تغییرات دائمی هستند و نیازهای تغذیه آنها متفاوت از بزرگسالان است.
اولین اولویت تغذیهای برای كودكان دادن غذایی به آنان است كه عناصر لازم برای رشد مناسب و نمو آنان را فراهم كند.
تحقیقات موجود در مورد تغذیه كودكان از بسیاری از اصول فعلی راهنمای تغذیه بزرگسالان حمایت میكند.
برای مثال انواع خاصی از مواد غذایی در سلامتی قلب و عروق، پیشگیری از سرطان و متابولیسم سالم، بدون توجه به سن اثر مثبت دارند.
اما نیازهای خاص برای رشد و نمو تصویر را تغییر میدهند، نوزادان و كودكان نیازهای خاص برای ویتامینها، مواد معدنی، چربیها و پروتئین دارند و این نیازها میتوانند در سنین مختلف تغییر كنند.
برای مثال برخی زمینههای خاصی كه توصیهها در زمینه آنها متفاوت است شامل:
گوشت و لبنیات: نوزادان و كودكان نیازهای اختصاصی برای پروتئین در دوران رشد دارند و محصولات حیوانی كارآمدترین منابع پروتئین هستند.
تاكید بیشتری بر گوشت و محصولات لبنی برای كودكان وجود دارد، در حالیكه برای كاهش چربیهای اشباع مضر كه در این مواد غذایی یافت میشوند باید راهکارهایی یافت.
بعنوان مثال نوزادان و كودكان زیر دو سال نیاز بیشتری برای چربیهای موجود در محصولات حیوانی دارند و به همین دلیل كودكان زیر دو سال بهجای شیر كمچربی یا بدون چربی باید شیر كامل مصرف كنند.
كلسیم: چون استخوانهای كودكان در حال بزرگتر و محكمتر شدن است، شما در حال پیریزی بنای استخوانهای سالم برای بقیه عمر آنها هستید.
نیاز آنها برای كلسیم بیشتر است و محصولات لبنی برای اكثر كودكان سهم مهمتری از رژیم غذایی را تشكیل میدهند تا برای بزرگسالان.
ویتامینها، مواد معدنی و مكملهای غذایی: در حالیكه بسیاری از بالغین روزانه یك مولتی ویتامین مصرف میكنند نوزادان و كودكان نیازهای اختصاصیتری برای برخی انواع ویتامین و مواد معدنی در مراحل معینی از رشد دارند.
برای والدین مهم است كه اساس یك تغذیه خوب برای كودكانشان را بیاموزند، زیرا اكثر توصیههای تغذیهای كه بین عموم مردم متدوال است برای كودكان طراحی نشدهاند.
متداولترین موارد موجود در اخبار درباره كاهش وزن و رژیمهای مد روز هستند.
اكثر مردم بین رژیمهای كاهش وزن و رژیمهایی كه برای سلامتی مفیدند سردرگم میشوند.
هنگامیكه والدین برخی اجزاء مهم غذا را بر اساس نظریهای كه در یك رژیم كاهش وزن بزرگسالان ارائه شده محدود كنند، میتواند پیامدهای اسفباری برای كودكان داشته باشد و حتی كتابهای خوبی كه در باره تغذیه و سلامتی بزرگسالان نوشته شده همیشه نمیتوانند برای نیازهای كودكان بهكار برده شوند.
امروزه بسیاری از كودكان رژیم غذایی نامتعادل دارند
امروزه مردم علاقه زیادی به داشتن اطلاعات تغذیهای دارند.
اخبار تغذیهای همیشه در سر لوحه اخبار قراردارند، مباحث مربوط به آخرین رژیمهای غذایی پرطرفدار در راس فهرست موضوعات مورد بحث هستند و مجلات و سایتهایی كه به تغذیه و سلامتی میپردازند همیشه محبوب و پرطرفدارند.
اما در میان تمام این توجهات، رژیمهای غذایی رایج در یك بحران قرار دارند و اثرات این بحران بطور فزایندهای در كودكان دیده میشود.
در گذشته نه چندان دور، نگرانی عمده درباره تغذیه كودكان اطمینان از رسیدن مواد غذایی كافی به آنها برای خوردن بود تا رشد مناسبی داشته باشند.
در زمان حال ما بیشتر و بیشتر شاهد عكس این قضیه هستیم، بچهها بیش از حد میخورند و مشكلات سلامتی كه با آنها مواجه هستند ریشه در تغذیه نامطلوب دارد.
متاسفانه، حتی هنگامی كه بچهها غذای كافی یا بیش از حد كافی نیز دریافت میكنند، اگر آن مواد غذایی تمام مواد مغذی مورد نیاز آنان را تامین نكند هنوز هم از سوءتغذیه رنج میبرند.
نه تنها مقدار غذایی كه كودكان میخورند افزایش یافته بلكه نوع مواد غذایی نیز تغییر یافتهاند. مردم بیشتر غذاهای فرایندشده و آماده میخورند و وعدههای غذایی كمتری از مواد غذایی در دسترس تهیه میشوند.
یك بررسی انجام شده توسط USDA كه نحوه تغییر رژیم غذایی كودكان در دهه 1990 را پیگیری كردهاست نشان میدهد كه مصرف غذاهای سنتی مانند شیر، نان، گوشت گوساله، تخم مرغ و سبزیهایی مثل نخودفرنگی و لوبیا سبز توسط كودكان 6 تا 11 ساله كمتر شده و مصرف نوشابههای گازدار، آب میوهها، سیبزمینی سرخكرده، غلاتی مثل چیپس و كراكرها، شیر بدون چربی، پنیر و آبنبات افزایش یافته است.
در فهرست مواد غذایی محبوب مصرفی توسط كودكان اولین میوه آن هم به شكل آبمیوه تا قبل از شماره 14 دیده نمیشود و سبزیها به جز سیبزمینی جزء سی مورد اول فهرست نیستند.
این تصویر به ما چه میگوید؟ والدین عادات غذایی كودكانشان را طوری تغییر دادهاند كه منعكس كننده راهنماهای تغذیهای اخیر برای كاهش چربیهای اشباع از طریق كاهش مصرف شیر كامل و محدودیت مصرف گوشت باشد.
اما چه چیزهایی جایگزین این غذاها شدهاند؟ نوشابههای شیرین به جای شیر گرایشی است كه با مصرف كالری بیشتر و افزایش وزن در كودكان همراه است. و بیشتر رژیمهای غذایی كودكان پرشده از میان وعدهها كه از نظر مواد مغذی دچار كمبود هستند.
این گرایش سردرگمیهایی را در زمینه تغذیه خوب نشان میدهد.
اگر والدین میزان گوشت مصرفی كودكانشان را و همراه با آن یك منبع عالی از پروتئین، آهن، روی و چند ویتامین را كاهش دهند اما آن را با چیزی مغذی جایگزین نكنند بیشتر از فایده به آنها آسیب میرسانند.
مشكل اینجا است كه عقاید ما در باره تغذیه اغلب پراكندهاند، یك راهنما از اینجا، یك راهنما از آنجا. ما پیامی درباره خوب بودن یك غذا و بد بودن غذای دیگر را میگیریم اما اطلاع مهمتر كه چگونه انواع مختلف غذا را با هم تركیب كنیم تا یك رژیم سالم بدست آید را نمیگیریم.