زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

منبع: از کتاب شیرمادر از انتشارات انجمن علمی ترویج تغذیه با شیرمادر ایران

تحریریه زندگی آنلاین : رشد وزن، قد و دورسر

وزن نوزاد هنگام تولد معمولا 4500-2500 گرم است.  رشد وزن، در 6 ماه اول زندگی هر هفته 200-100 گرم (به طور متوسط۱۵۰ گرم) و در ۶ ماه دوم حدود 140 - 85 گرم در هفته است. وزن شیرخوار در 6 - 5 ماهگی دو برابر و در یک سالگی سه برابر وزن هنگام تولد می‌شود. طول قد هنگام تولد حدود ۵۰ سانتیمتر و دور سر حدود ۳۵ سانتیمتر است.

متوسط         وزن‌گیری در روز (گرم) افزایش قد/ سانتیمتر در ماه     افزایش دور سر/ سانتیمتر در ماه

0 تا 3 ماه 30        5/3       2

3 تا 6 ماه 20        5          1

6 تا ۹ ماه 15        5/1       5/0

۹ تا ۱۲ ماه          12        2/1       5/0

۱ تا ۳ سال           8          1          25/0

۴ تا ۶ سال           6          3 سانتیمتر در سال  1 سانتیمتر در سال

بیشتربخوانید:

شیرمادر یکتا و بی رقیب

نشانه‌های کافی بودن شیرمادر

اگر وزن گرفتن شیرخوار مناسب و مداوم، میزان دفع ادرار و مدفوع طبیعی و شیرخوار هوشیار با قدرت عضلانی مناسب، پوست سالم و شاداب باشد، یعنی شیر کافی دریافت می‌کند.

الف: افزایش وزن

معمولا نوزادان پس از تولد، مقداری از وزن خود را از دست می‌دهند (آب اضافی ذخیره شده در بین سلول‌ها). این کاهش وزن بسته به روزهای پس از تولد متفاوت بوده، ولی نباید بیش از 7 تا 10 درصد وزن نوزاد باشد. مثلا روز دوم، کاهش وزن تا ۳ درصد طبیعی، ولی بیش از ۵ درصد هشدار دهنده است. کاهش وزن تا ۱۰ درصد هم به شرطی که شیر دادن به خوبی پیش برود و نوزاد در معاینه طبیعی باشد، قابل قبول است، ولی روز 10 الی 14 بعد از تولد نوزاد باید به وزن هنگام تولد خود رسیده باشد و از آن پس نیز به طور مطلوب وزن او اضافه شود. معیار محاسبه، وزن پس از کاهش وزن است، نه وزن موقع تولد. باید توجه داشت در طی زایمان هم اگر به مادر سرم تزریق کرده باشند، وزن موقع تولد نوزاد بیش از آنچه که واقعی است، اندازه‌گیری می‌شود. نوزادانی که به طریق زایمان طبیعی متولد شده و به طور انحصاری و به طور مکرر با شیر مادر تغذیه می‌شوند، نسبت به نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا می‌آیند، وزن کمتری از دست می‌دهند و کاهش وزن آنان سریع‌تر جبران می‌شود. اگر نوزاد هر چه زودتر به پستان گذاشته شود، فقط با شیرمادر (آغوز) تغذیه شود، پستان را صحیح به دهان بگیرد و مکرر شیر بخورد، نه تنها وزن از دست نمی‌دهد که سریع‌تر هم وزن می‌گیرد. به طور کلی در سه ماه اول زندگی، شیرخوار 25 تا 30 گرم در روز وزن می‌گیرد که در هر ماه حدود ۷۵۰ تا ۱۰۰۰ گرم است. وزن‌گیری در بعضی هفته‌ها ممکن است کمتر و در بعضی هفته‌ها بیشتر باشد، با دامنه‌ای حدود 100 تا 200 گرم.

 بیشتربخوانید:

ذخیره کردن شیر

ب: دفع ادرار و مدفوع

به عنوان یک قانون سرانگشتی، حداقل دفعات ادرار و مدفوع در روز اول یک بار ادرار و یک بار مدفوع، روز دوم دو بار ادرار و دو بار مدفوع و روز سوم سه بار ادرار و سه بار مدفوع است.

ادرار نوزاد باید رقیق و زرد کم‌رنگ بوده و بوی تندی نداشته و کدر نباشد. خیسی پوشک باید در حد خیس شدن با 30 میلی‌لیتر آب باشد. توصیه می‌شود تا دو ماهگی از پوشک‌های با قابلیت جذب بالا استفاده نشود، زیرا مقدار واقعی ادرار را مشخص نمی‌کند. از روز چهارم تولد به بعد نوزادی که فقط شیرمادر می‌خورد، در هر ۲۴ ساعت حداقل شش کهنه را خیس می‌نماید. بعد از ۶ تا ۸ هفته اول زندگی، دفعات دفع ادرار به دلیل افزایش حجم مثانه او کمتر، ولی حجم ادرار بیشتر می‌شود.

مدفوع نوزاد  در ۳ تا ۴ روز اول غلیظ، سیاه‌رنگ و چسبیده است (قیری). بعد از روز چهارم مدفوع بینابینی به رنگ سبز متمایل به سیاه تا سبز قهوه‌ای شده و در طی دو تا سه روز بعد به رنگ زرد طلایی با قوام شل، ولی دانه‌دانه تغییر می‌یابد. در ماه اول زندگی معمولا نوزاد چهار بار و یا بیشتر در روز مدفوع دفع می‌کند، ولی ممکن است به ازای هر نوبت شیر خوردن یک بار دفع مدفوع داشته باشد. از هفته چهارم زندگی به بعد اگر دفعات دفع مدفوع حداقل سه بار یا بیشتر در روز باشد، نشانه دریافت کافی شیرمادر است. فاصله بین دفعات دفع مدفوع به تدریج افزایش می‌یابد، به طوری که در شیرخواران بزرگ‌تر ممکن است چند بار در روز و یا حتی هر سه یا هفت روز یک بار باشد، به شرطی که فرم مدفوع طبیعی بوده و قوام سفت نداشته باشد.

بیشتربخوانید:

بایدها و نبایدهای مصرف همزمان شیرخشک و شیرمادر

ج: سایر نشانه‌هایی که دال بر دریافت خوب شیرمادر است:

 ریتم مکیدن در طی شیر خوردن از ۶ بار مکیدن و یک بار قورت دادن (بلعیدن) در شروع هر نوبت شیر خوردن، به یک یا دو بار مکیدن و یک بار قورت دادن تغییر می‌کند (مکیدن‌های سریع‌تر و سطحی‌تر به مکیدن‌های آرام‌تر و عمیق‌تر تبدیل می‌شود).

 وزن نوزاد در روز دهم تا حداکثر روز ۱۴ تولد به وزن تولدش می‌رسد.

 شیرخوار در فاصله دفعات تغذیه، راضی به نظر رسیده و به مدت یک تا دو ساعت می‌خوابد، خودش بیدار شده و علائم گرسنگی را بروز می‌دهد، هوشیار و فعال است.

 پستان‌های مادر بعد از شیر دادن نرم‌تر می‌شود (بعضی از مادران ممکن است این احساس را نداشته باشند).

به طور کلی افزایش وزن مطابق منحنی رشد، دفع ادرار و مدفوع طبق آنچه که گفته شد، ظاهر سالم، چشم‌های براق، پوست شاداب با قوام و رنگ طبیعی، هوشیاری، فعال بودن و خواب خوب نشانه‌های دریافت کافی شیرمادر است.

 بیشتربخوانید:

بخور ، نــخــورهـای بــارداری و شـیـردهــی

شیر همه مادران کافی است مگر ... 

وضعیت ‌صحیح شیردهی

چرا استفاده از بطری و پستانک در شیرخواران منع می‌شود؟