به قلم : دکتر محمود راوری ؛ متخصص کودکان
برگرفته از خبرنامه انجمن علمی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران
تحریریه زندگی آنلاین : در مقاله قبلی، مروری داشتیم بر اقدامات لازم در قبل و حین زایمان، ساعات 1 تا 8 پس از تولد و ساعات 9 تا 16 پس از تولد. اکنون به ادامه مقاله توجه بفرمایید.
ساعات 17 تا 24 پس از تولد
در طی این ساعات نوزاد باید 2 بار یا بیشتر و برای 24 ساعت اول حداقل 6 نوبت از شیر مادر و بنا به میل و خواست خود تغذیه شود.
ضمن مشاهده نحوه شیردهی، از مادر خواسته شود در مورد مکیدن‌های موثر و غیر موثر نوزاد که قبلا برای او بیان شده است، توضیح دهد.
مادر باید قادر باشد که وضعیت صحیح شیردهی و گرفتن صحیح پستان را عملا نشان دهد.
نوزاد باید قبل از ترک بیمارستان قادر باشد که پستان را خوب بگیرد و خوب شیر بخورد.
اگر نوزاد هنوز پستان مادر را تا اواسط این ساعات نمی‌گیرد
ترخیص نوزاد، تا زمانی که بتواند حداقل 2 نوبت به طور موثر شیر بخورد، به تاخیر بیفتد.
هر 3 ساعت دوشیدن شیر مادر ادامه یافته و تا زمان شیر خوردن موثر نوزاد تغذیه وی با شیر دوشیده شده مادر به روش‌های مناسب ذکر شده انجام شود.
در صورت ادامه شیر نخوردن، نوزاد توسط متخصص اطفال و یا فوق تخصص نوزادان معاینه و مادر برای راهنمایی در رابطه با مشکلات تغذیه نوزاد، به مشاور شیردهی ارجاع گردد.
و اگر نوزاد به خوبی پستان مادر را می‌گیرد، این توصیه‌ها و آموزش‌ها به مادر داده شود
رعایت رژیم غذایی سالم و طبیعی و نوشیدن مایعات در هنگام تشنگی
چگونگی راه‌های پیشگیری از زخم شدن نوک پستان و احتقان پستان (تغذیه مکرر نوزاد با پوزیشن درست)
مراجعه به مشاور شیردهی هر زمان که مشکلی داشته باشد.
توجه به رفتارهای تغذیه‌ای نوزاد مانند نحوه شیر خوردن و یا شروع علائم اولیه گرسنگی قبل از گریه مداوم (که آخرین علامت گرسنگی است)، زیرا گریه، علاوه بر ایجاد مشکلات خاص خود سبب اختلال در مکیدن موثر نوزاد نیز می‌شود.
بیشتربخوانید:
راهکارهای عملی برای تغذیه نوزاد با شیرمادر در بیمارستان ( قسمت اول )
برنامه 24 ساعت دوم اقامت در زایشگاه
در صورتی که مادر و نوزاد 48 ساعت بستری باشند، در طی 24 ساعت دوم نیز نوزاد باید حداقل 8 بار مستقیما از پستان مادر شیر بخورد و دفعات تغذیه، دفع ادرار و دفع مدفوع نیز ثبت شود. سایر اقدامات لازم مانند اقدامات 24 ساعت اول است.
ترخیص
در هنگام ترخیص نوزاد، به وزن و رنگ پوست وی توجه شود.
در پرونده نوزاد تعداد دفعات تغذیه با شیر مادر، تعداد کهنه‌های مرطوب و تعداد دفعات دفع مدفوع در طی 24 ساعت اول و دوم ثبت شده باشد.
اطلاعات لازم در مورد علائم کافی بودن تولید شیر و نشانه‌های آن در شیرخوار (وزن گرفتن مناسب و ...) همچنین آدرس مراکز مشاوره شیردهی و یا در صورت نیاز محل تهیه وسایل شیردوشی، توضیحات لازم (کتبی یا شفاهی) در اختیار مادر قرار داده شود.
بیشتربخوانید:
ذخیره کردن شیر
اطلاعات تکمیلی
برخی عوامل موثر در بروز مشکلات شیردهی
مربوط به مادر
وزن‌گیری نامناسب دوران بارداری
سابقه جراحی یا ضربه به پستان
سابقه هیپوتیروئیدی، نازایی، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک
عدم رشد کافی پستان در دوران بارداری
سابقه کم‌شیری یا عدم شیردهی در فرزندان قبلی
نوک پستان کاملا فرو رفته
مربوط به شیرخوار
زجر جنینی، دفع مکونیوم در طول زایمان
ابتلا به فرنولوم کوتاه زیر زبانی و شکاف کام یا لب یا هر دو
از دست دادن 7 درصد یا بیشتر از وزن تولد در زمان ترخیص از زایشگاه
نوزاد خواب‌آلود و یا نوزادی که به سختی بیدار می‌شود و علائم گرسنگی را نشان نمی‌دهد.
زردی شدید
بیشتربخوانید:
بخور ، نــخــورهـای بــارداری و شـیـردهــی
شیردهی خوب است اگر:
نوزاد در طی 24 ساعت اول حداقل 8 بار مستقیما از شیر مادر تغذیه شده باشد.
پس از 4 روز از زمان تولد، حداقل در طی 24 ساعت 6 کهنه مرطوب و 3 بار دفع مدفوع داشته باشد.
مادر صدای قورت دادن و یا بلعیدن شیر را توسط نوزاد در طی شیر خوردن بشنود.
پس از شیردهی، مادر در پستان خود نرمی (تخلیه شیر) را احساس کند.
نوک پستان مادر دردناک نبوده و شیردهی برای مادر لذت‌بخش باشد.
بیشتربخوانید:
بایدها و نبایدهای مصرف همزمان شیرخشک و شیرمادر
مادر نیاز به کمک دارد، اگر پس از گذشت 4 روز:
تعداد دفعات دفع ادرار روزانه نوزاد کمتر از 6 بار باشد.
تعداد دفعات دفع مدفوع روزانه نوزاد کمتر از 3 بار باشد و یا هنوز مکونیوم دفع می‌کند.
مادر احساس تولید شیر فراوان نمی‌کند.
پستان‌های مادر پر شیر بوده، ولی مادر صدای قورت دادن و بلعیدن شیر توسط نوزاد را نشنود.
در طی شیر دادن در نوک پستان درد داشته باشد.
نوزاد تمام اوقات پستان مادر را می‌مکد.
نوزاد روزانه کمتر از 15 گرم وزن می‌گیرد و یا پس از گذشت 10 روز هنوز به وزن زمان تولد نرسیده است.
بیشتربخوانید:
دوشیدن صحیح شیرمادر و ذخیره آن
