فرزاد برهمندپور؛ کارشناس ارشد تغذیه و ارتقای سلامت
شیوع کبد چرب در کودکان
امروزه بروز کبد چرب در جوامع در حال توسعه بیش از جوامع پیشرفته می‌باشد.
به علاوه این شیوع علاوه بر بزرگسالان در میان کودکان نیز بالا می‌باشد.
از جمله عوامل بروز کبد چرب در کودکان می‌توان به چاقی، دیابت نوع 1، مقاومت به انسولین و بالابودن قند خون اشاره کرد.
نوع کبد چربی که در کودکان شایع است، کبد چرب غیر وابسته به الکل است.
اولین بار پزشکان این نوع بیماری را در کودکان در دهه 1980 تشخیص دادند و از آن سال به بعد با بررسی‌های انجام گرفته مشخص شد که شیوع این بیماری با بالا رفتن آمار چاقی در بین کودکان در حال پیشرفت می‌باشد.
قدم‌های کنترل کبد چرب در کودکان
در هر حال اولین قدم کنترل بیماری کبد چرب در کودکان کنترل چاقی و اضافه وزن در آنها است.
به طورکلی کودکانی که وزنی متناسب با قد خود دارند و در صدک‌های رشد قدی و وزنی متناسب با سن خود هستند و حداقل در صدک 50 قرار دارند، در پایین‌ترین ریسک ابتلا به بیماری کبد چرب قرار دارند، هر چند عواملی مانند بالا رفتن مقاومت به انسولین که ناشی از شیوه زندگی نامناسب و تغذیه نامناسب می‌باشد و یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت نوع 1 یا بالا بودن مزمن قند خون در کودکان به عنوان عواملی هستند که غیر مرتبط با اضافه وزن و چاقی می‌توانند باعث ایجاد کبد چرب در کودکان شوند، اما شاید بهترین راه کنترل این بیماری در کودکان توجه به شیوه زندگی سالم و بخصوص تغذیه مناسب می‌باشد.
نقش تغذیه سالم در پیشگیری و کنترل بروز کبد چرب
به طور کلی رژیم غذایی که متنوع و حاوی ترکیبات فیبردار باشد، امکان بروز کبد چرب را به تاخیر می‌اندازد، چون که از دیدگاه تغذیه‌ای مقصر اصلی بروز کبد چرب برخلاف تصور عمومی که مصرف زیاد چربی است، اما علت اصلی دریافت زیاد مواد کربوهیدراته ساده است که می‌تواند منجر به بروز کبد چرب شود.
به همین دلیل متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که برای کنترل بیماری کبد چرب حتما رژیم غذایی به سمت یک رژیم غذایی پرفیبرتر سوق داده شود.
به همین منظور تشویق کودکان چاق و با اضافه وزن به مصرف نان‌های سبوس‌دار، بیسکویت‌های سبوس‌دار به همراه غلات سبوس‌دار می‌تواند اولین و مهم‌ترین قدم در کنترل و پیشگیری از بروز کبد چرب در آنها باشد.
به علاوه این که در کودکان چاق پیروی از یک رژیم کم‌کالری‌تر و محدودیت مصرف تنقلات و مواد غذایی شور و شیرین می‌تواند با کم کردن وزن آنها باعث پیشگیری از بروز کبد چرب شود.
در مورد کودکانی که مبتلا به مقاومت به انسولین هستند.
علاوه بر این که باید به پیشگیری از اضافه وزن در آنها توجه شود، باید به دریافت مواد غذایی که می‌توانند محرک تولید انسولین باشند نیز توجه شود که در این راستا مصرف شیرینی‌ها و مواد غذایی و تنقلات شیرین باید محدود‌تر شوند و جای خود را به انواع مغزهای گیاهی یا آجیل‌ها بدهند.
به علاوه این که این کودکان نباید در مصرف انواع میوه‌ها در روز افراط نمایند و حداکثر مصرف دو نوع میوه برای آنها کافی است.
کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 گروه بعدی از کودکانی هستند که می‌توانند مبتلا به کبد چرب شوند، در مورد این کودکان توصیه می‌شود در قدم اول به درمان بیماری دیابت آنها از طریق تزریق صحیح و به موقع انسولین توجه شود.
در واقع در صورتی که برای این کودکان از پروتکل درمانی مناسبی برای کنترل بیماری دیابت‌شان توسط پزشک استفاده شود، احتمال بروز کبد چرب در آنها بسیار پایین خواهد بود.
توصیه‌های تغذیه‌ای به والدین برای کنترل کبد چرب در کودکان‌شان
1- مصرف نان‌های سبوس‌دار در رژیم غذایی کودک به جای نان‌های بدون سبوس
2- محدود کردن مصرف تنقلات و غذاهای شیرین و با قند بالا
3- عدم افراط در مصرف میوه و آب‌میوه‌های شیرین در کودکان
4- محدودیت مصرف نوشیدنی‌های شیرین و گازدار توسط کودک
5- تشویق کودک به مصرف آب در روز
6- جایگزین کردن منابع پروتئینی به جای منابع کربوهیدرات ساده در میان وعده‌های کودک برای مثال جایگزین کردن بادام، گردو و بادام هندی به جای مصرف شکلات و آب‌نبات
7- محدودیت مصرف غذاهای آماده در رژیم غذایی هفتگی کودک
8- توجه به مصرف متنوع انواع سبزی‌ها در رژیم غذایی کودک
9- توجه به کاهش وزن کودکان چاق با تشویق آنها به پیروی از یک رژیم غذایی زیر نظر متخصص تغذیه
درمان کبد چرب در کودکان
تنها و بهترین راه درمان کبد چرب در کودکان پیروی از یک رژیم غذایی مناسب و متنوع زیر نظر متخصص تغذیه می‌باشد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن می‌تواند باعث کنترل و درمان قطعی کبد چرب در کودک شود.
بیشتر بخوانید:
