ترک صبحانه = چاقی کودک
چاقی و اضافه وزن در کودکان در دهه‌های گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافته و به یک اپیدمی جهانی تبدیل شده است و کودکان را در هر سن، نژاد و رتبه اقتصادی و اجتماعی تحت تاثیر قرار داده است. چاقی با عوارض بسیاری بر روح و جسم کودکان همراه است. از طرف دیگر چاقی در این دوران پیش آگهی چاقی در سنین بزرگسالی است و با بیماری‌هایی نظیر دیابت نوع دو و بیماری‌های قلبی عروقی در جوانی همراه است. عادات غذایی کودکان، نقش مهمی درگسترش چاقی دارد. به نظر می‌رسد صبحانه یکی از فاکتورهای مرتبط با شیوع چاقی و اضافه وزن در کودکان و نوجوانان باشد.
صرف یک صبحانه سالم و متعادل علاوه بر دریافت بهینه مواد مغذی به تعادل رژیم نیز کمک می‌کند. علاوه بر این مصرف مرتب صبحانه با کاهش نمایه توده بدنی (Body Mass Index (BMI كه شاخص تشخیص چاقی است، در کودکان و نوجوانان همراه بوده و همچنین می‌تواند از بروز چاقی در سال‌های آتی نیز پیشگیری کند. صبحانه به عنوان مهم‌ترین وعده غذایی در روز شناخته می‌شود و با کیفیت کلی رژیم غذایی کودکان و نوجوانان در ارتباط است، اما متاسفانه حذف این وعده غذایی مهم در این گروه سنی بسیار رایج است.
یافته‌ها
ترک صبحانه به خصوص در طبقات پایین اقتصادی اجتماعی و همین طور در بین دختران جوان بیشتر دیده می‌شود. از علت‌های نخوردن صبحانه در کودکان و نوجوانان کمبود وقت، بی‌اشتهایی و گرفتن رژیم برای کاهش وزن عنوان شده است و یافته‌ها حاکی از این است که ترک صبحانه با افزایش سن بیشتر می‌شود. کودکان برای تامین نیازهای رشد و تکاملی خود به دریافت بهینه مواد مغذی نیازمندند و عدم دریافت کافی این مواد مغذی در کودکی با عواقب منفی در سلامتی آنها در کودکی، نوجوانی و بزرگسالی همراه خواهد بود.
کودکانی که صبحانه نمی‌خورند مقادیر توصیه شده ویتامین‌های A, D, B6, B2 فولات و مواد معدنی کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر و روی که برای رشد و سلامتی آنها ضروری هستند را دریافت نمی‌کنند. همین طور دیده شده کودکانی که به طور مرتب صبحانه می‌خورند حافظه قوی‌تر، عملکرد تحصیلی بهتر و میزان غیبت‌های کمتری نسبت به کودکانی که صبحانه نمی‌خورند، دارند. معمولا نمایه توده بدنی کودکان و نوجوانانی که صبحانه نمی‌خورند و یا کمتر صبحانه می‌خورند، بالاتر از کسانی است که به طور مرتب صبحانه می‌خورند. در واقع بین حذف صبحانه و چاقی ارتباط مستقیمی وجود دارد.
دلیل این ارتباط به خوبی شناخته نشده است، اما می‌توان گفت از آنجا که خوردن صبحانه یکی از شاخص‌های الگوی غذایی سالم است، ترک صبحانه در کودکان با رفتارهای نادرست غذایی در طی روز همراه خواهد بود. بچه‌هایی که صبحانه نمی‌خورند برای جبرا ن گرسنگی خود ممکن است در راه مدرسه و یا از بوفه مدارس تنقلات ناسالم و غیر مغذی که چربی بالایی دارند خریداری کنند. این کودکان بیشتر تمایل به مصرف میان وعده‌های ناسالم و پرانرژی به جای وعده‌های اصلی غذایی دارند و کمتر نیازهای توصیه شده از میوه و سبزی را دریافت می‌کنند و بیشتر به غذاهای با ارزش تغذیه‌ای پایین روی می‌آورند. از طرفی دیده شده که این کودکان فعالیت بدنی کمتری نسبت به همسالان خود دارند که خود این امر باعث چاقی می‌شود.
یک مطالعه نشان دادکه مصرف مرتب صبحانه و نوع غذای مصرفی در وعده صبح (نظیر فیبر، غلات کامل، میوه و لبنیات کم چرب ) باعث تنظیم اشتها، کنترل قند خون و انسولین شده و از افت قند خون در بین وعده‌ها جلوگیری می‌کند، بنابراین حذف صبحانه می‌تواند منجر به افزایش اشتها و احتمالا ایجاد اضافه وزن و چاقی در طولانی مدت گردد. همان طور که اشاره شد کیفیت صبحانه و نوع غذای مصرفی فاکتور مهمی است. مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که بین مصرف لبنیات و BMI ارتباط معکوسی وجود دارد. همچنین یافته‌های مشابهی در ارتباط با BMI و مصرف غلات صبحانه گزارش شده است. در مطالعه دیگری نشان داده شد که مصرف غلات صبحانه با کاهش شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان 12-10 ساله همراه بوده است.
نتیجه‌گیری
خانواده‌ها نقش مهمی در تشویق کودکان به صرف صبحانه در منزل دارند، آنها باید با فراهم کردن صبحانه‌ای مناسب که شامل گروه‌های متنوع غذایی مانند لبنیات و غلات کامل بوده، علاوه بر تامین موادمغذی موردنیاز کودکان، احتمالا زمینه دستیابی به وزن طبیعی را نیز برای آنان فراهم آورند.
