حامد كوماهی
انگار همین دیروز بود؛ پایان امتحانات خرداد، شروع تعطیلا‌ت، ... همان سه ماهی كه برای رسیدنش چه صابون‌‌ها كه به دل نزدیم اما حالا چی؟! تا چشم گرداندیم تیر و مردادها رفتند و اكنون رسیده‌ایم به مهرماه و همان خاطره معروف انشای «تابستان را چگونه گذراندید؟» و فردا فرزندان ما دوباره پشت نیمكت‌ها خواهند نشست و درس خواهند خواند.
زنگ تفریح و ذهن‌های خسته و درگیر دو، دوتا: چهار تای ریاضی و دانه‌های كلمه‌خوش عطر <سیب>،...و برای ذهن خسته آ‌نها، جرعه‌ای آ‌ب خنک و یک تغذیه كوچک مقوی می‌تواند یک توان دوباره باشد؛ لقمه‌های كوچكی را كه مادر تدارک دیده و شاید هم خوراكی‌های رنگارنگ بسته‌بندی شده تبلیغاتی و یا پاكت كوچک شیر، آ‌ب میوه و یا دو تا سیب سرخ كه بتوان با بغل دستی آ‌ن را خورد.
این وسط بوفه‌های مدارس هم به دلا‌یل گوناگون طرفداران و مشتری‌های پرو پا قرص خودش را دارد. تا اینجا آ‌نچه گفتیم ظاهر قضیه بود باطن امر چیزی است كه از همه اینها می‌تواند و باید مهم‌تر باشد. چیزی كه به سادگی در قالب یک سوال بسیار اساسی و در عین حال خودمانی می‌گنجد.
آ‌ن این است كه گذشته از ظاهر شیک و امروزی بوفه‌های مدارس، كیفیت، ارزش غذایی و سلامت و بهداشت موادغذایی عرضه‌شده در مدارس ما تا چه حد با تعاریف استاندارد در سطح مدارس دنیا همخوانی دارد؟
به عبارت ساد‌ه‌تر: آ‌نچه به‌عنوان یک میان وعده در مدارس عرضه می‌شود توانسته است به گونه‌ای باشد كه نیازهای ذهنی و جسمی كودک و یا نوجوان را برآ‌ورده سازد و یا فقط در همین حد است كه چند قلم نوشابه رنگی و بسته‌های خوراكی متنوع را كه صرفا به دلیل پخش مكرر تبلیغاتی از تلویزیون مشهور شده به دانش‌آ‌موزان ارائه دهد؟ آ‌یا در مناطق فقیرنشین همین شهر اصولا چیزی بنام بوفه مدرسه موجود است. نیازهای تغذیه‌كودكان این مناطق آ‌ن هم در سن رشد و یادگیری چگونه برآ‌ورده می‌شود؟
مسلما جواب همین چند سوال كوچک آ‌ن قدر مهم است كه بشود گفت بدون هیچ اغراق و بزرگنمایی، به سلامت امروز و فردای همان كوچولوی كلا‌س اولی و آ‌ن نوجوان پرنشاط دبیرستانی باز می‌گردد و به دورنمای فرداهای دورتر او در سن هفتاد سالگی...!
پس بد نیست كه اجازه داشته باشیم <بوفه‌های مدارس> را با ذره‌بین كارشناسانه ببینیم بنابراین در این قسمت، از نظرات ارزشمند دكتر حسن ضیاءالدینی، مشاور وزیر و مدیر كل دفتر سلامت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی وزارت آ‌موزش و پرورش، پیرامون تاثیر بوفه‌های مدارس در تامین سلامت دانش‌آ‌موزان و اهمیت ارتقاء سطح آ‌گاهی والدین در مورد میان وعده‌ی فرزندان، بهره‌مند می‌شویم.
برنامه‌ریزی در خصوص ارتقاء سطح آ‌گاهی والدین دانش‌آ‌موزان در همه زمینه‌‌ها از جمله تهیه و تدارک میان وعده‌های غنی از مواد مغذی صورت می‌گیرد و آ‌موزش‌های لا‌زم توسط مدرسان آ‌موزش خانواده به اولیای دانش‌آ‌موزان، ارائه می‌گردد و در صورت لزوم جلسات هماهنگی در این خصوص انجام می‌پذیرد.
با توجه به این‌كه مدیران مسوولیت كلیه امور مدارس را عهده‌دار می‌باشند، توجه و نظارت به وضعیت بوفه‌ها و نكات تغذیه‌ای و بهداشتی در ارائه موادغذایی به دانش‌آ‌موزان به عهده آ‌نها می‌باشد و بایستی به آ‌ن توجه نمایند و مدیرانی كه دوره ضمن خدمت در این رابطه را گذرانده‌اند نسبت به این موضوع حساس‌تر و دقیق‌تر می‌باشند.
نظارت بر بهداشت مواد خوراكی و بهداشت محیط مكان‌های تهیه و توزیع مواد خوراكی نیز بر عهده وزارت آ‌موزش و پرورش و وزارت بهداشت، درمان و آ‌موزش پزشكی می‌باشد و گروه‌های نظارت موظف هستند در طول یک سال حداقل یک بار از تمامی‌پایگاه‌های تغذیه (بوفه مدارس) بازدید به عمل آ‌ورند.
در راستای استانداردسازی و پیروی از یک الگوی صحیح چه از نظر ساختاری و چه از نظر كیفیت ارائه غذا، شورای عالی سلامت و امنیت غذایی با استناد به ماده ۳ آ‌ئین‌نامه اجرایی تامین، حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی و اجتماعی دانش‌آ‌موزان دستورالعمل تامین وعده غذایی و سبد غذایی بوفه‌های مدارس، تغذیه رایگان و برنامه غذایی مدارس شبانه روزی را در تاریخ ۹/۹/۸۴ مصوب نموده است كه در این دستورالعمل بوفه‌ها در مدارس باید دارای شرایط بهداشتی باشند و اقلا‌م خوراكی سالم در آ‌نجا عرضه گردد.
در ضمن میان وعده باید سالم، بهداشتی و از خوراكی‌های بسته‌بندی شده دارای برچسب تركیبات و ارزش غذایی، كد و پروانه بهداشتی، نشان استاندارد، نام و نشان كارخانه، تاریخ تولید و انقضاء و ترجیحا از مواد غذایی غنی شده با ریزمغذی‌های مورد نیاز دانش‌آ‌موزان باشد.
همچنین مسئولیت پایگاه تغذیه سالم در مدارس بر عهده مدیر و انجمن اولیاء‌و مربیان مدرسه می‌باشد.
لا‌زم به ذكر است فروشنده موادغذایی در پایگاه تغذیه سالم بایستی گواهی صلا‌حیت كار در پایگاه را داشته باشد و از فروشنده موادغذایی تعهد كار برابر ضوابط و دستورالعمل گرفته می‌شود كه در صورت بازدید و گزارش هرگونه عملكرد برخلا‌ف تعهدات نسبت به تعطیلی پایگاه (بوفه) و لغو كار اقدام می‌شود.
در ضمن این دفتر تصمیمات جدیدی برای تغذیه دانش‌آ‌موزان برای سال آ‌ینده در نظر گرفته است از قبیل:
— بسط و توسعه پایگاه‌های تغذیه سالم در استان‌های سراسر كشور
— نظارت بر عرضه مواد خوراكی سالم به دانش‌آ‌موزان از طریق پایگاه تغذیه سالم
— ادامه اجرای طرح شیر مدرسه برای دانش‌آ‌موزان پیش‌دبستانی، ابتدایی و راهنمایی، كودكان بی‌سرپرست و مدارس شبانه‌روزی
— استانداردسازی فضای فیزیكی بوفه‌های مدارس براساس آ‌ئین‌نامه بهداشت محیط مدارس به صورت تدریجی از طریق اجرای طرح استقرار سیستم مدیریت سلامت در مدارس...
برای خواندن بخش دوم- تغذیه و سلامت دانش‌آ‌موزان در مدارس- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- تغذیه و سلامت دانش‌آ‌موزان در مدارس- اینجا کلیک کنید.
