زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

برگرفته از: انتشارات انجمن علمی ترویج تغذیه با شیر مادر ایران

تحریریه زندگی آنلاین : اولین باری که کودک خردسال شما قشقرق به راه می‌اندازد، ممکن است واقعا تعجب کنید و گیج و دست‌پاچه شوید، به خصوص اگر قشقرق در یک جمع يا مكان عمومی باشد. قشقرق معمولا در سنین حدود 12 ماهگی زمانی که نوپاها مستقل‌تر می‌شوند، شروع می‌شود، در این سن کودک، متوقع، لجوج و بدون همکاری می‌باشد. قشقرق در سنین 2 سالگی شایع است و اگر به خوبی هدایت شود، بعید است که تا 3 یا 4 سالگی ادامه پیدا کند. همان‌طور که کودک به تدریج می‌آموزد که مشکلات را از راه‌های دیگر حل کند، کمتر هم قشقرق به پا می‌کند. بچه‌ها ممکن است بدون کمک والدین نتوانند قشقرق را کنار بگذارند. وظیفه شما به عنوان یک پدر یا مادر این است که خودتان صبور باشید و عصبانی نشوید و به کودک‌تان بیاموزید خواسته و علت عصبانیت خود را به روش‌های مناسب بیان کند.

بیشتربخوانید:

چرا کودکان «لجبازی» می‌کنند؟

چرا بچه‌ها قشقرق به پا می‌کنند؟

وقتی کودکان عصبانی می‌شوند و یا احساس عجز و محرومیت می‌کنند، قشقرق به راه می‌اندازند.

خردسالان در مواقع زیر احساس عجز و محرومیت می‌کنند:

 به آن‌ها «نه» گفته شود.

 کارها به نحوی که آن‌ها انتظار دارند، پیش نرود.

 نتوانند تکالیف و مسائل سخت را مدیریت کنند.

 ندانند وقتی چیزی می‌خواهند، چه کلماتی بگویند.

 خیلی خسته یا گرسنه باشند.

 گاهی هم هیچ دلیل روشنی وجود ندارد.

بچه‌ها مزاج‌های متفاوتی دارند. بعضی آرام و آسان‌گیر هستند و به ندرت قشقرق به راه می‌اندازند. بعضی دیگر ناآرام و سخت‌گیر هستند و اغلب قشقرق به پا می‌کنند.

توجه داشته باشید که اگر بچه‌ها چیزهایی را که می‌خواهند، با قشقرق به دست آورند، یاد می‌گیرند که این رفتار را ادامه دهند و برای هر چیزی شلوغ کنند یا رفتارهای پرهیجان داشته باشند تا سایرین به خواسته‌های آنان پاسخ دهند. به عنوان مثال: کودک شما یک اسباب‌بازی کوچک را در فروشگاهی برمی‌دارد و می‌گوید: «من این را می‌خواهم». شما می‌گویید «نه» و آن را سر جایش بر می‌گردانید. کودک شما لج می‌کند. اسباب‌بازی را چنگ زده و فریاد می‌زند «من اینو می‌خوام! من اینو می‌خوام!» اگر شما برای اینکه او بیشتر شلوغ نکند و قشقرق راه نیندازد، بگویید «خیلی خوب، برات می‌خرم، اما فقط همین یک بار». کودک شما می‌آموزد که «نه» گفتن شما این معنی را داشته که باید سعی کند سخت‌تر و لجبازتر شود و بلندتر اعتراض کند تا شما آنچه را که او می‌خواهد بدهید، بنابراین وقتی نتیجه قشقرق کارساز باشد، دوباره اتفاق می‌افتد.

بیشتر بخوانید:

بچه های خود‌ محور!

قشقرق به چه صورت است؟

 قشقرق در کودکان می‌تواند به کوتاهی 20 ثانیه یا به مدت چند ساعت باشد و به صورت: نق زدن، گریه کردن، نعره زدن و فریاد کشیدن، گاز گرفتن، پا کوبیدن روی زمین، دویدن دور اتاق، پرت کردن اشیا یا خود را روی زمین انداختن تظاهر کند.

چــــطور مــــی‌توان از قشـــقرق پــــــیشگیری کرد؟

 تا حد امکان چیزهای خاصی را که نمی‌خواهید کودک‌تان به آن‌ها دست بزند از دسترس او دور کنید و از گفتن «نه» همچنین از گفتن زیاد جمله «دست نزن» خودداری کنید.

 سعی کنید زمان‌های خوابیدن و غذا خوردن کودک‌تان منظم باشد.

 به کودک‌تان بگویید که در طی روز، در حال انجام چه کارهایی هستید تا او بداند که در انتظار چه چیزی باید باشد.

 با فعالیت‌های متنوع، کودک خود را مشغول نگه دارید و در جاهایی که ممکن است به دلایلی حوصله‌اش سر برود و شلوغ کند، یک اسباب‌بازی همراه داشته باشید تا او را سرگرم کند.

 به کودک توجه کنید و برای رفتار خوبش او را تشویق نمایید.

 در مورد نیازهای قابل‌قبول کودک‌تان قبل از اینکه بله یا نه بگویید، کمی تامل کنید و بعد تصمیم‌ بگیرید و سپس تصمیم خود را عملی نمایید.

چطور باید قشقرق را کنترل کرد؟

از بی‌اعتنایی کردن استفاده کنید.

بی‌اعتنایی به قشقرق می‌تواند برای کودکان کمتر از 2 سال مؤثر باشد. به کودک نگاه نکنید و با او صحبت نکنید. اگر در وضعیت امنی است، از او دور شوید و تا قشقرق او تمام نشده، به او توجه نکنید. در عین حال اگر در شرایط خطرناکی قرار دارد او را بدون اینکه خودش بفهمد تحت نظر داشته باشید و چشم از او برندارید.

به محض اینکه کودک آرام گرفت و رفتارش خوب شد، او را تشویق کنید. برای کنترل قشقرق در بچه‌های بزرگ‌تر، کاری را که انجام می‌دهید متوقف کنید و به کودک به اندازه فاصله یک بازوی کودک نزدیک شوید. آرام، اما محکم و قاطع به او بگویید آنچه را که انجام می‌دهد متوقف کند و کار دیگری به جای آن انجام دهد. مثلا اگر کودک شما 3 ساله است بگویید «علی جان! فریاد نزن و با صدای آرام صحبت کن». اگر کودک آنچه را شما گفتید انجام داد تشویقش کنید.

اگر قشقرق متوقف نشد به کودک بگویید

«علی جان، چون شما آنچه را که گفتم انجام ندادی، حالا باید به اتاقی بروی و آنجا تنها بمانی». به این ترتیب کودک از وضعیتی که مشکل از آن جا رخ داده دور

می ‌شود، بنابراین کودک را به اتاقی ببرید که سرگرم‌کننده نیست، ولی ایمن و مطمئن است و به او بگویید باید به مدت 3 دقیقه آرام بگیرد تا بتواند از این اتاق خارج شود. این کار را حتی اگر کودک‌تان مضطرب یا عصبانی هم می‌شود انجام دهید. وقتی کودک‌تان به مدت 3 دقیقه در آن اتاق آرام بود، او را به فعالیت مورد علاقه‌اش برگردانید و به خاطر آرام بودن و برای رفتار خوبش او را تشویق کنید. اگر قشقرق دوباره اتفاق افتاد، همین کار را تکرار کنید. ممکن است تا زمانی که کودک بیاموزد که عصبانیت و ناکامی‌اش را چگونه کنترل کند، لازم باشد شما چند بار از روش «تنها ماندن در اتاق» استفاده کنید.

بیشتربخوانید:

با کوچولوهای لجباز چه کنیم؟

قشقرق در خارج از خانه و در جمع

اگر قشقرق زمانی که شما بیرون از خانه هستید اتفاق افتاد، از روش بی‌اعتنایی استفاده کنید. اگر چاره‌ساز نبود، از «یک مکان خلوت» استفاده نمایید. به عنوان مثال پیدا کردن یک جای امن مانند نشستن در ماشین‌تان یا روی نیمکت پارک تا سر و صدای کودک متوقف شود. به کودک بگویید که باید آرام بنشیند و خودتان هم تا حدود 30 ثانیه آرام بگیرید و بدون حرف زدن در کنارش منتظر بمانید.

اگر کودک‌تان آرام نگرفت و ننشست، به عنوان آخرین چاره، به خانه برگردید و مستقیما او را به اتاق تنهایی ببرید و در دفعات بعدی مراحل را به همین ترتیب تکرار کنید.

یادآوری

بهتر است هر زمان که از روش «تنها ماندن در اتاق» استفاده می‌کنید، مدتش را یادداشت کنید. در انتهای هفته اول، تکرار قشقرق‌ها باید کمتر و زمان ماندن در اتاق نیز باید کوتاه‌تر شده باشد.

نکات کلیدی

 برای پیشگیری از قشقرق برنامه‌ریزی کنید.

 وقتی کودک خوب رفتار می‌کند، به او توجه کرده و تشویقش کنید.

 اگر قشقرق رخ داد، راه بی‌اعتنایی کردن را برای کودکان کوچک‌تر به کار ببرید.

 به همان سرعتی که کودک آرام شده و رفتارش خوب می‌شود، او را تشویق کنید.

 اگر قشقرق ادامه یافت، به کودک آنچه را که می‌خواهید انجام دهد، بگویید و از روش تنها ماندن در اتاق استفاده کنید.

 پس از خروج از اتاق کودک‌تان را دوباره به فعالیت مورد نظر برگردانید و او را برای خوب رفتار کردن و آرام بودن در اتاق تشویق کنید.

 بپذیرید که کودک شما ناراحت است، ولی بعد از اینکه آرام شد، مثلا بگویید متأسفم که تو این قدر عصبانی بودی، ولی کج‌خلقی کردن تو کار اشتباهی است. اگر سن کودک بالای 4 سال است می‌توانید از او بپرسید برای کنترل این موقعیت، بهتر بود چه راهی را انتخاب می‌کردی؟

 به کودک کمک کنید تا با گفتن کلمات احساسات خود را ابراز کند. به تدریج کودکان از مهارت‌های زبانی بهتر استفاده می‌کنند و حملات کج‌خلقی کمتر می‌شود.