ستاره حمیدی؛ كارشناس ارشد روانشناسی
والدین از روشهای متفاوتی جهت مقابله با خشم کودک استفاده میکنند و برخی ناخودآگاه با استفاده از تکنیکهای نادرست به فرزندان خود آسیبهای فراوانی میزنند. روشهای مخرب سبب بروز اختلالات رفتاری و روانی در فرزندان میشود. اختلالاتی که تا دوران بزرگسالی کودک را همراهی کرده و تمامی ابعاد زندگی کودک را تحت تاثیر قرار میدهد در واقع تربیت به مفهوم كمك كردن به كودك برای شكلگیری ساختار روانی وی است متاسفانه برخی والدین در تربیت فرزندان از تنبیه فیزیكی و روانی استفاده میكنند كه نه تنها والدین را در رسیدن به اهداف تربیتی كمك نمیكند بلكه آسیبهای جدی بر پیکره روح و روان کودک بر جای میگذارد.
یكی از عواقبی كه روشهای نامناسب تربیتی به دنبال دارد رشد خشونت و پرخاشگری در كودكان است والدینی كه از تنبیه فیزیكی و روانی استفاده میكنند خشونت و پرخاشگری را در كودكان خود رشد میدهند. پرخاشگری در كودكان علتهای متفاوتی میتواند داشته باشدكه یكی از علتهای آن تنبیه و روشهای تربیتی نادرست است.
در صورتی كه والدین بتوانند در دوران اولیه زندگی پرخاشگری كودكان را كنترل نمایند قادر خواهند بود اشتباهات تربیتی خود را تا حدودی جبران نمایند. زمانی كه كودك از فرمان والدین سرپیچی میكند و دست به خشونت میزند تنها تكنیكی كه میتواند به والدین كمك كند تا رفتارهای پرخاشگرانه را كاهش دهند اتاق تنهایی میباشد.
یكی از اتاقهای منزل كه اتاق خود كودك نبوده و عاری از هرگونه اسباب بازی باشد را میتوان به عنوان اتاق تنهایی استفاده كرد زمانی كه كودك پرخاشگری میكند باید 3 تا 5 دقیقه را درون اتاق تنهایی بگذراند البته مدت زمان ماندن در اتاق تنهایی متفاوت است؛ برای كودكان 3 ساله 3 دقیقه برای كودكان 4 ساله 4 دقیقه و... هنگام استفاده از اتاق تنهایی مواردی را باید والدین حتماً رعایت كنند.
مواردی كه والدین باید هنگام استفاده از اتاق تنهایی رعایت كنند
درب اتاق تنهایی همیشه باز است
برخی والدین كودكان را برای تنبیه در اتاقی میگذارند و درب را میبندند كه سبب ایجاد ترس و حس ناامنی در كودك میشود.
چراغهای روشن
فراموش نشود حتما باید چراغهای اتاق روشن باشد. تاریك كردن اتاق به جز ترس و احساسات ناخوشایند چیزی در بر ندارد. هدف ترساندن كودك نیست بلكه او باید بیاموزد كه رفتارهای ناخوشایندش پیامدی ناخوشایند در پی دارد.
مد نظر قرار دادن مدت زمان مشخص
همانطور كه ذكر شد مدت 3 تا 5 دقیقه برای كودكان بر حسب سنشان كافی میباشد در صورتی كه والدی بخواهد بیشتر از زمان مشخص شده كودك را در اتاق نگه دارد سبب درگیری و خشونت بیشتر بین والدین و كودك میشود.
عدم صحبت در خصوص تنبیه
پس از پایان مجازات دیگر درباره مجازات و اتفاقات قبل آن با كودك صحبت نشود. بهتر است رفتارهای ناخوشایند كودك برای وی تكرار نشود زیرا سبب گستاخ شدن كودك و انجام دوباره عمل میشود. بیشتر كودكان در برابر اتاق تنهایی مقاومت میكنند. در این مرحله والدین باید صبورانه و مقتدرانه برخورد نمایند اگر به اتاق تنهایی نمیرود آرام و بدور از هر گونه خشونت شانهها را از پشت گرفته به اتاق تنهایی ببرید.
در اوایل كودك نخواهد ماند اگر كودك اتاق را ترك كرد باید دوباره تكرار شود. ممكن است این كار 10 تا 20 بار طول بكشد. به یاد داشته باشید در این فاصله باید به وی بیاعتنایی كنید. بدین معنا كه هیچگونه ارتباط چشمی و كلامی نباشد و به سوالات وی پاسخ ندهید. در صورتی كه به سوالات وی پاسخ دهید بدین معنا است كه به رفتار پرخاشگرانه وی اهمیت دادهاید.
روانشناسان برای كودكان 3 تا 5/3 ساله گوشه تنهایی را پیشنهاد میدهند بدین معنا كه یك قسمت از خانه كه با وسیله یا مشخصهای مجزا شده (اعم از قرار دادن یك قالیچه یا پارچه رنگی و...) را برای كودكان با سن كمتر در نظر گرفته یا یك صندلی كه برای مدت 3 دقیقه كودك بر روی آن بنشیند.
باید به كودك گفته شود تا زمانی كه به وی اجازه داده نشده حق ندارد اتاق یا گوشه تنهایی را ترك كند و در زمانی كه وی را به اتاق میبرند باید بیان شود تنها ماندن او به دلیل رفتار پرخاشگرانهای است كه داشته و بهتر است زمانی را با خود تنها سپری كند.
نباید فراموش شود تكنیك اتاق تنهایی فقط مختص پرخاشگری میباشد؛ اعم از نافرمانی از والدین و یا رفتارهای پرخاشگرانه در بازیها و... در موارد دیگر نباید از تكنیك اتاق تنهایی استفاده كرد؛ همانند زمانی كه كودك غذا نمیخورد و یا ناخن میجود و یا زمانی كه اسباببازیهایش را جمع نمیكند.