تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
همهساله با گرم شدن هوا، استفاده از عینكهای آفتابی افزایش یافته و همزمان با تغییر فصل به تعداد دستفروشان عینك آفتابی نیز افزوده میشود كه عینكهای ارزانتر و با تنوع بیشتری را به مردم عرضه میكنند. دركنار مباحث داغ فواید و مضرات عینك آفتابیكه اصولاً در تابستان مورد توجه بیشتری قرار میگیرد، مسأله مهم تهیه عینك آفتابی كودكان است.
با تنوع زیاد عینكهای آفتابی از نظر شكل و رنگ و نیز قیمتهای عامهپسند، بیشتر والدین معیار خرید عینك را سلیقه كودك، فانتزی بودن و دلنشین تر شدن چهره او قرار میدهند. بر اساس تحقیقات، كودكان و نوجوانان بیش از سایرین در معرض آسیبهای چشمی ناشی از نور خورشید قرار دارند؛ چرا كه زمان بیشتری را نسبت به بزرگسالان در خارج از منزل هستند و عدسی چشم آنها نیز شفافتر از بزرگسالان است كه باعث میشود اشعه مضر خورشید راحتتر وارد شبكیه آنها شده و منجر به بیماریهای چشمی و آب مروارید گردد. متخصصان و فوق تخصصان اعصاب بینایی معتقدند كودكانیكه پوست سفیدتری دارند، بیشتر در معرض آسیب ناشی از نور خورشید هستند و بالطبع كودكانی كه عنبیه روشنتری دارند، بیشتر نیازمند راهكارهای حفاظتی میباشند.
روشنتر بودن عنبیه به دلیل كم بودن رنگدانههای موجود در آن است؛ بنابراین چشم نور بیشتری دریافت میكند و در درازمدت دچار صدمات بیشتری میشود. داشتن چشم تیره به معنای عدم نیاز به حفاظت چشم در برابر اشعههای نور خورشید نیست و حتی كودكانی كه چشمهای تیره دارند نیز باید از عینك آفتابی استفاده كنند. پژوهشها نشان داده است كه پلك پایینی چشم مستعدترین محل برای ابتلا به سرطان پوست میباشد و حدود ده درصد از سرطانهای سر و صورت در اطراف چشم ایجاد میشود.
با در نظر گرفتن تمام این مسائل و خطرات ناشی از نور خورشید، رعایت نكاتی برای حفظ سلامتی چشمان كودك ضروری به نظر میرسد و تهیه عینك آفتابی استاندارد برای او ضروری است. سوالیكه برای بیشتر پدر و مادرها پیش میآید، این است كه از چه سنی باید برایكودكشان عینك آفتابی تهیه كنند؟ باید گفت، كودكان لازم است از دو سالگی استفاده صحیح از عینك آفتابی را بیاموزند. اكثراً والدین در خرید عینك آفتابی استاندارد برای كودك خود سردرگم میشوند و به دنبال ویژگیهایی برای انتخاب مناسب هستند.
فاكتورهای عینكهای آفتابی مناسب عبارتند از:
میزان فیلتركردن اشعه ماورای بنفش، مهمترین و اولین معیار خرید عینك آفتابی مناسب است. مقدار جذب اشعه یووی، آویو، وی ب باید تا 95 درصد باشد و به صورت برچسب روی عینك نصب شود؛ اما متاسفانه در ایران كمتر دیده میشود. بنابراین بهترینكار راهنمایی خواستن از فروشنده است.
در هنگام خرید برای كودك دقت كنید كه رنگ هر دو شیشه كاملاً یكسان و فاقد موج باشد. مناسبترین رنگ عینك آفتابی، خاكستری است. این رنگ تمام طیف نور را به طور یكسان جذب میكند، شدت نور را گرفته و رنگ اجسام را تغییر نمی دهد و دیدی طبیعی برای كودك فراهم میآورد.
فراموش نشود كه قابهای فلزی به دلیل سنگین بودن مناسب كودكان نیستند. تا حد ممكن عینكها از شركتهای معتبر خریداری شود. عینكی كه برای كودك تهیه میشود، باید از لحاظ اندازه و شكل مناسب باشد تا نور خورشید به چشم راه نیابد. هرگز عینك خیلی تیره و خیلی روشن تهیه نكنید. استفاده مداوم از عینكهای فانتزی و رنگی، به خصوص رنگهای صورتی و قرمز، سبب بزرگ شدن مردمك چشم میشود. شیشه عینكهای فانتزی قادر به جذب و انعكاس پرتوهای مضر، از جمله UV، نیست. تیرگی شیشه نیز شدت نور مرئی را كاهش میدهد و در نهایت موجب ورود مقدار بیشتری پرتو نامرئی و مضر به چشم میشود.
استفاده از عینكهای آفتابی غیراستاندارد و قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید، موجب آسیب به قرنیه و سوختگی سطح چشم میگردد. بروز این مشكل قبل از هفت سالگی 45 درصد بیشتر است. در صورتیكه قرنیهكودكان در خردسالی آسیب ببیند، در بزرگسالی به سختی بهبود مییابد و اكثراً منجر به آبریزش از چشم، سوزش، خارش و درد میشود. بهتر است تا حد امكان كودكان كمتر از هفت سال از ساعت 10 صبح تا 5 بعد ازظهر فعالیتشان در بیرون از منزل محدود شود.
قبل از خرید عینك، آن را بر روی چشمان كودكتان امتحان كنید؛ اگر چشمانش را از پشت شیشه به آسانی میبینید، این نوع عینك نمیتواند محافظ خوبی باشد. به دلیل فعالیت زیاد بدنیكودكان باید عینكی انتخاب شود كه لنز آن به راحتی نشكند. بهترین لنزها، لنزهای پلاستیكی پلیكربونات هستند كه در برابر ضربه مقاومند و علاوه بر آن، سبك و در برابر خراش نیز مقاوم هستند و نور ماوراء بنفش و زیر قرمز محیط را كمتر از خود عبور میدهند و بیشتر از چشم محافظت میكنند.
برای تشویقكودكتان جهت استفاده از عینك آفتابی، میتوانید از بندهای رنگی استفاده كنید. راحت بودن عینك تاثیر بسزایی در استفاده مداوم دارد.حتی كودكانی كه از عینك طبی استفاده میكنند نیز ملزم به استفاده از عینك آفتابی هستند. بهترین راه حل برای كودكانی كه از عینك طبی استفاده میكنند، شیشههای فتو كرومیك است. (شیشههایی كه با قرار گرفتن در نور خورشید تیرهتر میشوند) این شیشهها به آسانی از بین نرفته و دچار خط و خراش نمیشوند؛ البته این عینكها كمی سنگین هستند. برای تست عینك میتوانید از داخل عدسی و فاصله چهل سانتیمتری به اشیا نگاه كنید و آن را به حالت دورانی تكان دهید؛ در صورتی كه هرگونه چرخش، جابجایی و یا تغییر شكل در اشیا مشاهده شود، نشاندهنده نامناسب بودن عدسی عینك است.