عفونتهای چشمی نوزادان
عفونتهای چشمی در ابتدای طفولیت و خصوصا در دوران نوزادی اهمیت بسیاری دارد كه به برخی نكات خواهم پرداخت.
عفونت میتواند بخشهای مختلف چشم را درگیر كند از جمله:
عفونتهای پلك و قرنیه شامل بلفاروكنژكتیویت و كراتوپاتی سطحی
عفونتهای بخش قدامی یووهآ مثل درگیری عنبیه و pars planitis
پووئیت خلفی
اسكلریت
عفونت فراگیر چشم (panophthalmitis)
التهاب شبكیه
التهاب عصب باصره
سینوزیت منتشره به دیوارههای اوربیتال سینوسها
پروسههای عفونی متاستاتیك
عفونت داخل چشم (endophthalmitis)
عفونت سیستم اشكی
شایان ذكر است، بیماریهای التهابی غیرعفونی، ایمونولوژیك، انگلی، قارچی و بیماریهای منحصرا پوستی در اینجا مورد بحث نخواهند بود و عفونتهای باكتریال و ویروسی مهم، همچنین علائمی نظیر التهاب پلك، قرمزی، اندوراسیون، سلولیت، واكنشهای شبه اگزمایی، چرمی شدن پوست، پوستهریزی، بهمریختگی ظاهر پلك، ریختن مژهها، زخم لبههای پلك، گلمژه و شالازیون، گرانولوما، پاپیلوماتا و مخصوصا التهاب ملتحمه مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
علل و عوامل مستعدكننده
از این میان درماتیت سبوره، درماتیت مزمن، درماتیت آتوپیك، درماتیت تماسی ناشی از باكتری و عفونتهای ویروسی مورد بحث قرار خواهند گرفت.
افتالم نوزادی
یك كنژكتیویت بسیار شدید در چهار هفته اول تولد است. این ضایعه همراه با تورم زیاد پلك (كموزیس) و ترشحات آبی – چركی میباشد. عوامل عفونی آن میتواند كلامیدیا، نیسریا گنوره، هرپس باشد. بلفاروكنژنكتیویت یكطرفه همراه با آدنوپاتی اطراف گوش (موسوم به كنژنكتیویت پارینود) میتواند به علت ارگانیسمهایی نظیر استاف، كلامیدیا یا عفونت لنفوگرانولوم تناسلی باشد كه درمان آن در اطفال با بزرگسالان بسیار متفاوت است و نیاز به آنتی بیوتیك سیستمیك دارد.
التهاب پلك همراه با سلولیت، خصوصا سلولیت دیوارههای خلفی، میتواند خطرناك و حتی تهدیدكننده حیات باشد كه نیاز به درمان سیستمیك با آنتیبیوتیك دارد.
بلفاریت اولیه ناشی از هرپس سیمپلكس همراه با ضایعات دهانی و آدنوپاتی اطراف گوش ممكن است همراه با وجود سلولهای غولآسا در نمای میكروسكوپی بافت و همراه با كشت مثبت باشد كه نیازمند درمان موضعی و سیستمیك است.
كنزكتیویت چركی دوطرفه میتواند منجر به كوری شود و حتی در صورت درمان نادرست كشنده باشد. چنین وضعیتی تظاهر فوق حاد طی دو تا پنج روز اول تولد در نوزادانی دارد كه با زایمان واژینال از مادران مبتلا به عفونت نیسریا متولد میشوند. همین وضعیت میتواند ناشی از عفونت كلامیدیا باشد، اما ظاهر آن به شدت عفونت نیسریایی نیست و معمولا دیرتر بروز میكند. در نوزادان عفونت كلامیدیایی ممكن است به ریهها منتشر شود، بنابراین نیاز به درمان سیستمیك فوری دارد.
كنژنكتیویتهای نوزادی میتواند ناشی از سایر باكتریها و در ارتباط با التهاب و انسداد مجاری اشكی باشد.
روش پروفیلاكتیك قدیمی شامل crede همراه با نیترات نقره تنها در پیشگیری عفونت نیسریایی چشمی موثر است و نه كلامیدیایی؛ بنابراین پماد اریترومایسین یا تتراسایكلین برای كلامیدیا موثرتر است.
كراتیت ناشی از هرپس سیمپلكس و واریسلا زوستر ممكن است تظاهرات متفاوتی داشته باشد.
در ایران عفونت كلامیدیایی بیشتر شایع است و هر چه به نواحی گرمسیر جنوبی پیش میرویم وضعیت حادتر میشود. شدت اجسام انكلوزیونی – تراخم در شمال آفریقا بسیار زیاد است، در حالی كه در ایران و چین چنین وضعیتی كمتر مشكلساز است؛ هر چند هنوز میتواند در مناطق دور افتاده عامل كوری باشد.
كراتیت ناشی از ویروس اپشتاینبار میتواند همراه با یك لنفوپرولیفراسیون خودمحدود شونده باشد. البته اجسام اپشتاین بار ممكن است باعث كراتیت دندریتیك نیز بشود. حتی EBV چنانچه میدانیم میتواند باعث لوسمی سلول B و یا لنفوم بوركیت شود.
برخی عفونتهای باكتریایی مهم نوزادی نظیر عفونت با هموفیلوس، سودومونا آئروژینوزا، استاف طلائی، فوزاریوم و نیسریا گنوره هستند. به عنوان مثال، سودومونا در عرض چند ساعت میتواند باعث ایجاد حفره در قرنیه و صدمات تخریبی به چشم گردد. این ارگانیسمها و برخی پاتوژنهای دیگر بایستی سریعا مورد تشخیص و درمان قرار گیرند.