موژان زرگرزاده؛ كارشناس تغذیه
علل بروز اسهال
علتهای زیادی میتواند باعث بروز اسهال شود كه از آن جمله میتوان به این موارد ذكر كرد:
عفونتهای قارچی، باكتریایی یا ویروسی، مصرف زیاد مواد قندی، استرس، جراحت روده، استفاده از ملین، مصرف برخی داروها، بیماریهای التهابی و سوء تغذیه.
پیشگیری از اسهال كودكان
برای پیشگیری از اسهال كودكان رعایت نكات زیر میتواند كمككننده باشد:
تغذیه با شیر مادر، واكسیناسیون كامل كودك بهخصوص زدن واكسن سرخك و سرخجه به كودك، استفاده از آب و غذای سالم و تمیز شستن دستها قبل از تماس با غذا.
راهكارهایی برای كاهش اسهال هنگام مسافرت
یكی از زمانهایی كه احتمال بروز مشكلات گوارشی به خصوص اسهال افزایش مییابد، مسافرتهای خانوادگی است.
در این خصوص رعایت نكات زیر میتواند از ابتلا به اسهال مسافرت جلوگیری نماید.
آب سالم و بستهبندی شده در بطری را جهت نوشیدن و مسواك كردن دندانها استفاده كنید.
قبل از خوردن غذا دستهایتان را با صابون بشویید.
از یخهای غیر بهداشتی استفاده نكنید.
از مصرف سبزی، سالاد و میوههای خام و محصولات لبنی غیر پاستوریزه اجتناب ورزید.
از شنا كردن در دریاچهها و رودخانهها بپرهیزید.
تنها مواد غذایی پخته شده و نوشیدنیهای بستهبندی شده (آب، آبمیوهها و...) را مصرف كنید.
در مصرف مواد غذایی تازه كه ممكن است با آب آلوده شسته شده باشند و غذاهایی كه با آب گرم تهیه نشدهاند (مانند ژله) یا قطعات یخی كه با آب آلوده تهیه شدهاند، احتیاط كنید.
تا حد امكان از مكانهای بهداشتی غذا خریداری شود و در غیر اینصورت خودتان غذا را طبخ كنید. از نگهداری غذای گرم به مدت طولانی خارج از یخچال خودداری كنید.
در صورتی كه كودك شما علائم اسهال را نشان میدهد، در مراحل اولیه میتوانید این اقدامات را انجام دهید
خوراندن آب كافی به كودك در مراحل اولیه بسیار مهم است. استفاده از محلول ORS به محض شروع اسهال، میتواند طول مدت درمان را كوتاه كند و باعث كاهش اتلاف آب بدن شود.
در شیرخواری كه با شیر مادر تغذیه میشود، تغذیه با شیر مادر باید ادامه یابد. میتوان به صورت یك در میان از شیر مادر و محلول ORS جهت آبرسانی به بدن شیرخوار استفاده نمود.
در شیرخوارانی كه با شیرخشك تغذیه می شوند، بهتر است به مدت 24ساعت شیر خشك را به میزان 50 درصد رقیق نموده و از ORS و آب برای تامین آب بدن استفاده كنید.
در شیرخواران 6ماهه و بالاتر مواد غذایی جامد باید به تدریج به رژیم غذایی افزوده شوند كه با غلات شروع و به گوشت و پس از آن میوهها و سبزیجات ختم میگردد.
راهكارهای كاهش عوارض اسهال در كودكان بزرگتر
با سوپ ساده كمچرب (حاوی گوشت و حبوبات و سبزیجات پخته)، چای و نان تست خشك (مانند نان سوخاری) شروع کنید. سپس مواد غذایی نشاستهای مانند برنج و سیبزمینی و پس از آن مواد غذایی پروتئینی و میوه و سبزی و شیر را اضافه كنید.
افزایش تعداد وعده های غذایی و كاهش حجم هر وعده میتواند كمككننده باشد.
كاهش مصرف مواد شیرین
مواد خیلی شیرین مانند آبمیوه و آب كمپوت را با آب رقیق نمایید.
مصرف ماست، سیب و موز میتواند در بهبود اسهال مؤثر باشد (ماست حاوی پروبیوتیك است و میتواند در بازگشت حالت طبیعی روده مؤثر باشد. سیب و موز نیز دارای پكتین میباشند و قابض هستند).
شکلات تلخ (Hot chocolate) می تواند باعث كاهش نسبی اسهال شود.
از مصرف نوشیدنی های كربناته شیرین، مانند نوشابه های گازدار اجتناب ورزید.
كافئین (موجود در قهوه، چای، شكلات و نوشابه ها)، آب سیب، هلو و شیر ممكن است باعث تشدید اسهال شوند. تا زمان بهبودی، آنها را حذف كنید.
مصرف مکملهای مولتی ویتامین مینرال ممکن است برای جایگزین نمودن ویتامینها و املاح از دست رفته بدن لازم باشند.
برای جبران پتاسیم از دست رفته، موز، آب پرتقال، میوهها و سبزیجات را در رژیم غذایی بگنجانید.