زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

پـيـگيری نـوزادان پـر خطر

برنامه پیگیری نوزادان پرخطر باید از اصول هر NICU باشد. بهتر است همان پزشك مسئول مراقبت و درمان نوزاد در طول بستری پیگیری نوزاد را (حداقل برای چند ماه) انجام داده و در صورت لزوم با سایر پزشكان (اعصاب، تكامل و ...) مشاوره نماید، این امر باعث اطمینان خاطر بیشتر خانواده می‌گردد.

با توجه به گستره پیگیری نوزادان پرخطر، اگر چه برخی نوزادان بستری در NICU را پرخطر تلقی نموده و توصیه بر پیگیری آنان می‌نمایند ولی با رعایت مشكلات خانواده و هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر، محدوده نوزادان پرخطر كه باید پیگیری شوند به: نوزادان با وزن تولد كمتر از 1500 گرم، سن حاملگی كمتر از 32 هفته، نوزادان با سابقه PPHN , MAS , Sepsis و فتق دیافراگم محدود گردیده است و لذا توصیه می‌گردد در خلاصه پرونده تمامی نوزادان بستری در بخش NICU موارد ذیل حتما قید گردد،

1- تاریخ تولد، وزن تولد، سن حاملگی، آپگار، نكات مهم دوره بارداری و زایمان

2- مدت بستری، شدت بیماری تنفسی، نوع و مدت تهویه مكانیكی، علائم عصبی مهم، جراحی

3- واكسیناسیون، مشكلات باقیمانده، داروهای مصرفی بعد از ترخیص، نیاز به فیزیوتراپی، كاردرمانی گفتاردرمانی و تجهیزات مورد نیاز در خانه اما حداقل مورد نیازبرای ارزیابی بالینی در پیگیری نوزادان پرخطر ارزیابی رشد و تكامل عصبی – حسی در 2 سال اول می‌باشد.

الف ) تغذیه :

در زمان پیگیری نوزادان پرخطر، میزان تغذیه باید دقیقا بررسی شود و با توجه به سابقه نوزاد و مشكلات فعلی، رشد مورد انتظار تعیین گردد، رشد مناسب علامت سلامت نوزاد ( شیرخوار ) بوده و اختلال در رشد بیانگر وجود مشكلات تغذیه‌ای، تغذیه ناكافی، بیماری مزمن و یا اشكالات اجتماعی – احساسی خانواده است و لذا باید توجه ویژه در مورد تغذیه و مقدار كالری دریافتی صورت گیرد .

مهم‌ترین مشكل تغذیه‌ای نوزادان پرخطر به دلیل تاخیر در شروع تغذیه دهانی با توجه به اقدامات تهاجمی (لوله تراشه و معده، ساكشن كردن) و بیماری‌های نوزاد (GERD, CLD) می‌باشد كه در این شرایط استفاده از مكیدن غیر تغذیه ای (NON NUTRITIVE SUCKING ) اهمیت ویژه ای برای تغذیه نوزاد در آینده دارد .

ب) معاینه چشم از نظر رتینو پاتی‌ پرمچوریتی(ROP)

1– تمامی نوزادان نارس با وزن تولد كمتر از 1500 گرم، سن حاملگی كمتر از 28 هفته و یا وزن تولد كمتر از 2000 گرم با مشكلات مهم، باید از نظر ROP بررسی شوند.

2 – زمان اولین معاینه چشم از نظر ROP بین 6-4 هفته بعد از تولد و یا سن حاملگی 33-31 هفته (هركدام دیرتر باشد) پیشنهاد می‌گردد.

3- انجام معاینات بعدی بر اساس نظر چشم پزشك می‌باشد .

4- چنانچه بهردلیلی فقط امكان یك بار معاینه چشم از نظر ROP وجود دارد بهتر است در سن 9-7 هفته بعد از تولد صورت گیرد .

ج) سنجش شنوائی :

خطر كاهش و از دست دادن شنوائی در نوزادان پرخطر بدلیل هیپوكسی، زردی، عفونت، فشار خون متغیر، صدای محیط و داروهای مصرفی (به‌خصوص آمینوگلیكوزاید و لازیكس) در نوزادان بستری در بخش NICU وجود دارد، در یك مطالعه نشان داده شده كه 3-1 درصد نوزادان نارس دچار از دست دادن شنوائی گردیده‌اند و لذا سنجش شنوائی برای تمامی نوزادان بستری در NICU توصیه گردد، زمان انجام این مهم قبل از ترخیص نوزاد از NICU و یا حداكثر تا 3 ماهگی پیشنهاد می‌شود. مطالعات متعدد نشان داده است كه نوزادان با كاهش متوسط تا شدید شنوائی در خطر دیر حرف زدن می‌باشند.

د- علائم اولیه معلولیت: بسیاری از مشكلات نوزادان بر اساس شرح حال، مراقبت دوره بارداری، نوع و كیفیت زایمان و معاینه بالینی نوزاد قابل تشخیص و پیش آگهی شدت معلولیت در آنها امكان پذیر است، به طور كلی حداقل بر اساس شرایط دوره نوزادی و شیرخواری علائم اولیه مهم معلولیت شدید را می‌توان به شرح ذیل خلاصه نمود؛

 ناهنجاری مهم كه مانع فعالیت كمی و كیفی متناسب با سن باشد.

 تنفس وابسته به اكسیژن (تهویه مكانیكی)

 تغذیه با لوله و یا سرم (TPN )

 رشد وزن یا قد كمتر از 3 استاندارد متوسط برای سن نوزاد ( شیرخوار )

 كوری یا دید بسیار ضعیف

 تشنج‌های مكرر علیرغم درمان

 اختلال شنوائی علیرغم درمان

 عدم كنترل سر، تاخیر در نشستن و ایستادن

 عدم توانائی صحبت كردن

 نیاز به دیالیز

 عدم توانائی تغذیه با دست

 كاهش قدرت تشخیص و ذهنی (I.Q )

 هیدروسفال

 انواع شدیدCEREBRAL PALSY

در صورت وجود هر یك از علائم فوق، طبیعی است كه نوزاد ( شیرخوار ) دارای معلولیت مهم بوده كه مسئولیت پیگیری این گروه از نوزادان پرخطر در قالب یك تیم پزشكی ( پزشك معالج، مدد كاری، كاردرمانی، فیزیوتراپی و پزشكان فوق تخصص مربوط ) می‌باشد.

لازم به ذكر است كه اغلب مشكلات عصبی در سال اول زندگی از بین می‌روند و در سال دوم عوامل محیطی مانند تحصیلات والدین و طبقه اجتماعی نقش اساسی خود را در تكامل كودك نشان می‌دهند، در سال سوم توانائی حرف زدن، در 4 سالگی اختلالات رفتاری و در سن مدرسه مشكلات یادگیری، بینائی و ... قابل ارزیابی بوده كه این موارد بیشتر احتیاج به پیگیری روانشناسی دارند تا پزشكی .بطور كلی توانائی فعالیت كودك در هر سن مهم تر از تشخیص بیماریهای عصبی و یا ضریب هوشی (I.Q) اوست، اختلال عصبی – تكاملی به كودكی اطلاق می‌شود كه دارای ناهنجاری مهم یا ضریب هوشی كمتر از 70 و یا هر دو را داشته باشد.