مسواک زدن را از كودكی نهادينه كنيم
دندانپزشکان معتقدند که فرهنگ رعایت بهداشت دهان و دندان کشورهای در حال توسعه چندان رشد نکرده و آمارها نشان می‌دهد که پوسیدگی دندان کودکان این کشورها سه برابر بیشتر از استانداردهای جهانی است. طبق برآورد کارشناسان سازمان بهداشت جهانی، پنج میلیارد نفر در سراسر جهان مبتلا به پوسیدگی دندان هستند. پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه از معضلات عمده بهداشتی در کشورهای صنعتی است و در کشورهای در حال توسعه نیز تهدیدی روزافزون به شمار می‌آید.
سلامت دهان ودندان
دکتر علی یزدانی، رئیس انجمن دندانپزشکان، با تاکید بر اینکه سلامت دهان و دندان هنوز در فرهنگ ایرانیان جایگاه مناسب خود را نیافته است، به جای خالی فرهنگ‌سازی در جامعه ما اشاره می‌کند و درباره توجه به سلامت دندان‌ها و لثه می‌گوید: به‌جرات می‌توانم بگویم که 90 درصد افراد جامعه ما روش صحیح مسواک زدن را نمی‌دانند و ما در مطب مشاهده می‌کنیم که وقتی به این افراد روش صحیح مسواک زدن را آموزش می‌دهیم چه جهش بزرگی در سلامت لثه و دندان آنها رخ می‌دهد. بنا به‌گفته عضو هیات علمی دانشکده دندانپزشكی تهران بررسی‌هایی که درباره دلایل پوسیدگی دندان در کودکان انجام گرفته نشان می‌دهد که ۵۰ درصد کودکان مدرسه‌ای مسواک نمی‌زنند و مسواک زدن ۴۰ درصد آنها از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست. بنابراین به‌عنوان گام اول باید به فرهنگ‌سازی در مورد اهمیت مسواک و شیوه صحیح مسواک زدن پرداخت.
پوسیدگی دندان
دکتر کاترین لی گیلز-کاموس از برنامه بهداشت دهان و دندان سازمان بهداشت جهانی در این رابطه می‌گوید: برخی تصور می‌کنند که مشکل پوسیدگی دندان در جوامع پیشرفته برطرف شده است، در حالی که 60 تا 90 درصد دانش‌آموزان و اغلب بزرگسالان از آن رنج می‌برند. اما از طرفی گزارش تازه سازمان بهداشت جهانی برآورد می‌کند که معالجه بیماری‌های دهان در مجموع 10 درصد کل هزینه‌های بهداشتیِ کشورهای صنعتی را تشکیل می‌دهد و می‌افزاید که تقبل چنین هزینه‌ای برای برخی از کشورهای در حال توسعه ممکن نیست. متاسفانه خانواده‌ها و به‌ویژه کودکان ایرانی نیز از این قاعده مستثنا نیستند و در حال حاضر سلامت دندان‌های کودکان ایرانی در مقایسه با استانداردهای جهانی بهداشت وضعیت مطلوب و مناسبی ندارد.
بر اساس آمار وزارت بهداشت، ۵۰ درصد کودکان ۶ تا ۱۲ ساله دست کم یک یا دو دندان پوسیده دارند و هر کودک ۱۲ ساله دو دندان خراب و پوسیده دارد و برخی از آنها یک یا دو دندان پرشده یا کشیده‌شده دارند و تنها ۲۰ درصد کودکان از دندان‌های سالم برخوردارند. متاسفانه این آمار تنها محدود به کودکان نیست، بلکه بزرگسالان نیز در کشور ما وضعیت نامناسبی در بحث سلامت دهان و دندان دارند؛ به‌طوری که ۹۵ درصد افراد بالاتر از ۱۲ سال دست کم دو دندان پرشده، پوسیده یا کشیده‌شده دارند. با این وجود، اکثر کارشناسان نهادینه نشدن فرهنگ مسواک زدن، هزینه‌های بالای دندانپزشكی و مشمول بیمه نبودن خدمات دندانپزشكی را عمده‌ترین دلیل پوسیدگی و خرابی دندان‌ها اعلام می‌کنند.
تشویق كودكان به مسواك زدن
یكی از مشكلات مهم در این زمینه این است که کودکان به‌طور معمول در مقابل مسواک زدن موضعگیری می‌کنند؛ اما باید كاری كرد. دندانپزشکان به والدین توصیه می‌کنند که دنبال راه‌های جذابی برای تشویق کودکان به مسواک زدن باشند که کودک احساس کند مسواک زدن یک سرگرمی جالب است، نه اجبار! این کاری است که خمیردندان سیگنال (با تاییدیه فدراسیون بین‌المللی دندانپزشكی FDI) عهده‌دار انجام آن در ایران شده است و برنامه مسواک زدن روز و شب سیگنال را به اجرا گذاشته و در آن پدران، مادران و فرزندان‌شان را مخاطب قرار داده است. در این برنامه، خمیردندان سیگنال به‌عنوان برندی که مخصوص خانواده‌ها است با ایجاد سرگرمی، کودکان 6 و 7 ساله ایرانی را به دو بار مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید در روز و شب تشویق می‌کند و هدف خود را از این کار، فرهنگ‌سازی برای جا انداختن مسواک زدن در میان کودکان ایرانی اعلام کرده است. خمیردندان سیگنال از ششم مهر تا ششم آبان سال جاری برنامه‌ای در مرکز خرید تیراژه (در غرب تهران) برگزار کرد که با استقبال کودکان و والدین همراه بود.
در این برنامه با احداث یک غرفه در این مرکز خرید و اجرای طرح‌های جالبی مانند عکاسی در کنار شخصیت‌های کارتونی و اهدای کارت جایزه‌های متنوع، با تشویق کودکان و خانواده‌های‌شان به دو بار مسواک زدن در روز، سعی شد گام بلندی در راستای فرهنگ‌سازی برای بهداشت دهان و دندان برداشته شود. بسیاری از کودکان با دیدن این غرفه، همراه با خانواده‌های خود وارد غرفه می‌شدند و با دریافت بسته‌های حاوی برنامه بهداشتی یک‌هفته‌ای با عنوان «با هم قهرمان شویم» در این طرح شرکت كردند. کودکان برای شرکت در این طرح باید پس از ثبت نام به‌مدت یک هفته و هر روز دو بار زیر نظر والدین خود مسواک بزنند. هنگام ثبت نام برگه‌هایی به والدین داده شد تا هر نوبت مسواک زدن کودک‌شان را در آن ثبت کنند. به‌علاوه در همین برگه‌ها راهنمای مسواک زدن صحیح نیز درج شده بود. کودکان پس از این مدت یک گواهینامه قهرمانی دریافت كردند که عکس خودشان روی آن چاپ شده بود. این کار می‌تواند آنان را به ادامه مسواک زدن در روزهای آینده تشویق کند.
استقبال كودكان از طرح
کودکان در استقبال از این طرح به مادران و غرفه‌داران قول همکاری و رعایت بهداشت دهان و دندان خود را دادند و علاقه خود را برای قهرمان شدن در این طرح ابراز كردند. جالب است بدانید مادرانی که کودکان‌شان در این طرح شرکت کرده‌اند، معتقدند این کار تاثیر بسیاری در روحیه کودک‌شان برای مسواک زدن داشته و آنها را شدیدا به این کار علاقه‌مند کرده است. این مادران معتقدند این طرح می‌تواند برنامه حمایتی مناسبی برای بهداشت دهان و دندان کودکان باشد. این کار همچنان ادامه خواهد داشت و خمیردندان سیگنال در آینده نیز این فعالیت را پی خواهد گرفت. هدف سیگنال از چنین طرح‌هایی این است که مسواک زدن را در کودکان تبدیل به عادت کند، چرا که پژوهش‌ها نشان داده است چنین عاداتی از سن شش سالگی در کودکان نهادینه می‌شود. خمیردندان سیگنال می‌کوشد با همکاری پدر و مادرها کاری کند تا زمان مسواک زدن برای کودکان، دیگر عذاب‌آور نباشد و به اوقاتی خوش در خانواده بدل شود. به همین دلیل است که حتی در تبلیغات سیگنال پدر و پسری را در کنار هم می‌بینیم که با هم مسواک می‌زنند. سیگنال امیدوار است پدران و مادران ایرانی در کنار فرزندان‌شان به آنها کمک کنند تا مسواک زدن به عادتی دلچسب تبدیل شود.
