زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

به قلم : محدثه آصفری ، دانشجوی دکترای تخصصی بهداشت و ایمنی موادغذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

تحریریه زندگی آنلاین : در سال‌های اخیر، شاهد تغییر قابل توجهی در الگوهای مصرف مواد غذایی هستیم. یکی از این تغییرات، افزایش رو به رشد تمایل افراد به مصرف لبنیات پرچرب است. این در حالی است که در گذشته، توصیه‎های تغذیه‌ای بر مصرف لبنیات کم‎چرب یا بدون چربی تأکید می‌کردند. اما چه عواملی باعث شده است که این نگرش تغییر کند و افراد به سمت مصرف لبنیات پرچرب گرایش پیدا کنند؟ آیا این تغییر، با توجه به ارتباط چربی‎های اشباع شده با بیماری‌های قلبی، توجیه‌پذیر است؟ در این مقاله، به بررسی دلایل این تغییر رویکرد، مزایا و معایب مصرف لبنیات پرچرب و همچنین آخرین یافته‎های علمی در این زمینه خواهیم پرداخت.

بیشتربخوانید:

مصرف شیر با این قرص بسیار خطرناک است

تغییر در نگرش به چربی‌ها

در گذشته، چربی‌ها به عنوان عامل اصلی بیماری‎های قلبی و چاقی شناخته می‎شدند و مصرف آنها به شدت محدود می‌شد، اما تحقیقات جدید نشان داده‎اند که همه چربی‎ها یکسان نیستند و برخی از چربی‌های طبیعی موجود در غذاها مانند چربی‎‌های اشباع‎شده موجود در لبنیات کامل، ممکن است فوایدی برای سلامتی داشته باشند. لبنیات پرچرب حاوی ویتامین‎های محلول در چربی مانند ویتامین D و K هستند که برای سلامت استخوان‎ها و سیستم ایمنی بدن ضروری می‌باشند. همچنین بسیاری از افراد گزارش می‌دهند که پس از مصرف لبنیات پرچرب احساس سیری بیشتری می‌کنند و در نتیجه، کمتر به سراغ میان‏وعده‎های ناسالم می‌روند. این امر می‌تواند به کنترل وزن و بهبود سلامت کلی کمک کند. از طرفی لبنیات پرچرب طعم بهتری نسبت به انواع کم‎چرب دارند و از نظر حسی رضایت‎بخش‎تر هستند. بازاریابی و تبلیغات نیز در این تغییر نگرش نقش دارد.

 چربی‌های شیر: انواع و فواید آنها

چربی شیر یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل‎دهنده آن است و نقش مهمی در طعم، بافت و ارزش غذایی شیر ایفا می‌کند. این چربی‎ها انواع مختلفی دارند و هر کدام فواید خاص خود را به همراه دارند. با انتخاب نوع مناسب شیر و مصرف آن در حد اعتدال، می‌توان از فواید این ماده غذایی ارزشمند بهره‎مند شد.

تری‎گلیسیریدها بیشترین مقدار چربی شیر را تشکیل می‎دهند. تری‎گلیسیریدها از یک مولکول گلیسرول و سه مولکول اسید چرب تشکیل شده‎اند. اسیدهای چرب موجود در شیر می‌توانند اشباع، غیراشباع تک‎گانه یا غیراشباع چندگانه باشند. اسیدهای چرب اشباع موجود در شیر شامل اسید بوتیریک، کاپروئیک و کاپریک هستند که برای سلامت روده مفید هستند. اسیدهای چرب غیراشباع نیز شامل اسید اولئیک و اسید لینولئیک هستند. اسید اولئیک در روغن زیتون نیز یافت می‎شود و اسید لینولئیک یک اسید چرب ضروری است که بدن نمی‌تواند آن را تولید کند.

چربی‌های شیر منبع غنی از انرژی هستند و به بدن کمک می‎کنند تا فعالیت‎های روزمره خود را انجام دهد. ویتامین‎های A، D، E و K ویتامین‎های محلول در چربی هستند و برای جذب آنها به چربی نیاز است. چربی‎های شیر به جذب بهتر این ویتامین‎ها کمک می‌کنند. برخی از اسیدهای چرب موجود در شیر، مانند اسید لینولئیک، برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی ضروری هستند.

 اسیدهای چرب غیراشباع موجود در شیر می‌توانند به کاهش سطح کلسترول بد و افزایش سطح کلسترول خوب کمک کنند و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهند. اسیدهای چرب کوتاه زنجیره موجود در شیر، مانند اسید بوتیریک، برای سلامت روده بسیار مفید هستند و می‌توانند به بهبود عملکرد روده و کاهش التهاب کمک کنند. چربی‌های شیر برای رشد و نمو کودکان بسیار مهم هستند و به آنها کمک می‌کنند تا استخوان‌ها و عضلات قوی‌تری داشته باشند.

بیشتربخوانید:

از خواص شیر بادام چه می دانید؟

مزایای  مصرف لبنیات  پرچرب

تغذیه باکتری‎های مفید روده: باکتری‌های مفید روده، میکروارگانیسم‎هایی هستند که در روده زندگی می‏کنند و نقش بسیار مهمی در حفظ سلامتی ما دارند. چربی‎های موجود در لبنیات پرچرب، به ویژه چربی‎های اشباع‌شده با زنجیره کوتاه، می‌توانند به رشد باکتری‎های مفید روده کمک کنند. این باکتری‌ها نقش مهمی در تنظیم قند خون، کاهش التهاب، تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش ابتلا به عفونت‎ها، تولید برخی ویتامین‎ها و مواد مغذی و بهبود هضم غذا دارند، حتی به تنظیم خلق و خو کمک می‌کنند. چربی‎های اشباع‎شده کوتاه زنجیر به عنوان منبع انرژی برای برخی از باکتری‎های مفید روده عمل می‎کنند و در رشد و تکثیر آنها نقش دارند. باکتری‌هایی که از این چربی‌ها تغذیه می‌کنند، اغلب متعلق به گروه کلستریدیا هستند. این باکتری‌ها نقش مهمی در تولید اسیدهای چرب کوتاه زنجیره (SCFAs) دارند. اسیدهای چرب کوتاه زنجیر علاوه بر تأمین انرژی برای سلول‎های روده، اثرات ضد التهابی نیز دارند و می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به بیماری‎های التهابی روده کمک کنند. تغذیه مناسب باکتری‎های مفید روده با کاهش التهاب و بهبود عملکرد سیستم ایمنی، می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‎های مزمن مانند بیماری‎های قلبی، دیابت نوع 2 و برخی سرطان‎ها را کاهش دهد.

 افزایش جذب ویتامین‎های محلول در چربی: چربی‎ها به جذب بهتر ویتامین‎های محلول در چربی مانند ویتامین A، D، E و K کمک می‌کنند. این ویتامین‌ها برای سلامت پوست، مو، استخوان‌ها و سیستم ایمنی بدن ضروری هستند.

کاهش مقاومت به انسولین و کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2: برخی مطالعات نشان می‎دهند که مصرف لبنیات پرچرب ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد. بر اساس مطالعات صورت گرفته، مصرف لبنیات پرچرب ممکن است به بهبود حساسیت سلول‎ها به انسولین کمک کند. انسولین هورمونی است که قند خون را تنظیم می‌کند و مقاومت به انسولین یکی از عوامل اصلی در ایجاد دیابت نوع ۲ است، البته این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

تأثیر بر پروفایل چربی خون: چربی‌های موجود در لبنیات پرچرب ممکن است بر پروفایل چربی خون تأثیر مثبت بگذارند و به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) کمک کنند. این تغییرات در پروفایل چربی خون خطر ابتلا به بیماری‎های قلبی را کاهش می‎دهند. همچنین لبنیات حاوی ترکیبات دیگری مانند پروتئین و ویتامین K هستند که هر کدام به نوبه خود می‌توانند نقش مهمی در حفظ سلامت قلب و عروق داشته باشند. برخی مطالعات نشان می‎دهند که نوع چربی‎های اشباع شده، منبع آنها (مانند لبنیات یا گوشت قرمز) و همچنین ترکیب کلی رژیم غذایی در ایجاد بیماری‎های قلبی نقش مهم‌تری دارند.

بهبود سلامت قلب: با وجود اینکه چربی‎های اشباع‎شده موجود در لبنیات پرچرب در گذشته به عنوان عامل افزایش خطر بیماری‎های قلبی شناخته می‌شدند، اما مطالعات جدید نشان می‎دهند که این ارتباط به سادگی قابل توضیح نیست و عوامل دیگری مانند نوع رژیم غذایی و سبک زندگی نیز در این زمینه نقش مهمی دارند. همچنین احساس سیری ناشی از مصرف لبنیات پرچرب می‎تواند مصرف کالری را کاهش دهد. کاهش وزن و حفظ وزن سالم، از عوامل مهم در پیشگیری از دیابت نوع ۲ و بیماری‎های قلبی است.

سلامت استخوان‌ها: لبنیات پرچرب منبع غنی از ویتامین D هستند که برای سلامت استخوان‌ها ضروری می‌باشند. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف لبنیات پرچرب می‌تواند خطر پوکی‌استخوان را کاهش دهد.

بیشتربخوانید:

راه برای جلوگیری از پوکی استخوان

آیا مصرف لبنیات پرچرب برای همه مناسب است؟

پاسخ این سوال به عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت، وضعیت سلامتی و سایر عادات غذایی بستگی دارد. اگر فردی دارای بیماری‎های قلبی، کلسترول بالا یا سایر مشکلات سلامتی باشد، بهتر است قبل از افزایش مصرف لبنیات پرچرب با پزشک خود مشورت کند.

در سال‌های اخیر، تحقیقات و مطالعات بسیاری در مورد فواید و مضرات مصرف لبنیات پرچرب انجام شده است. این مطالعات به دلیل تغییر نگرش نسبت به چربی‎ها و همچنین افزایش محبوبیت رژیم‎های غذایی کم‎کربوهیدرات، اهمیت بیشتری یافته‎اند. نظرات متخصصین تغذیه در مورد مصرف لبنیات پرچرب متنوع است. برخی از متخصصین معتقدند که مصرف لبنیات پرچرب به ویژه برای افرادی که به دنبال افزایش توده عضلانی هستند یا فعالیت بدنی بالایی دارند، مفید است. آنها بر اهمیت نوع چربی‏های اشباع شده و ترکیب کلی رژیم غذایی تأکید می‎کنند. برخی دیگر از متخصصین همچنان به مصرف لبنیات کم‎چرب یا بدون چربی توصیه می‎کنند، به خصوص برای افرادی که دارای عوامل خطر بیماری‎های قلبی هستند.

نکات مهم

برای داشتن یک میکروبیوم روده سالم، بهتر است رژیم غذایی متنوعی داشته باشید که شامل انواع مختلف غذاهای حاوی فیبر، پروبیوتیک‌ها و پری‎بیوتیک‌ها باشد. عوامل دیگری مانند سبک زندگی، استرس و مصرف داروها نیز بر سلامت روده تأثیرگذار هستند.

  مصرف لبنیات پرچرب باید در کنار یک رژیم غذایی سالم و متعادل باشد.

  تنوع در مصرف انواع لبنیات مانند شیر، ماست، پنیر و دوغ توصیه می‌شود. بهتر است انواع مختلف لبنیات را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا از فواید همه آنها بهره‎مند شوید.

 انتخاب نوع مناسب شیر بستگی به عوامل مختلفی مانند سن، فعالیت بدنی، وضعیت سلامتی و اهداف تغذیه‎ای فرد دارد. تأثیر مصرف لبنیات پرچرب بر سلامت افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد.

 مصرف هر نوع غذایی باید در حد اعتدال باشد. مصرف بیش از حد لبنیات پرچرب می‌تواند به افزایش وزن و سایر مشکلات سلامتی منجر شود.

در نهایت، تصمیم‎گیری در مورد نوع لبنیاتی که مصرف می‌کنید، باید بر اساس نیازهای فردی و توصیه‎های پزشک باشد. قبل از هرگونه تغییر عمده در رژیم غذایی، به خصوص اگر دارای بیماری خاصی هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

سخن پایانی

اگرچه تحقیقات در مورد فواید لبنیات پرچرب همچنان ادامه دارد، اما شواهد موجود نشان می‌دهند که این محصولات ممکن است نقش مهمی در پیشگیری از دیابت نوع ۲ و بهبود سلامت قلب ایفا کنند. با این حال، برای رسیدن به یک نتیجه‎گیری قطعی، نیاز به مطالعات بیشتری است. همانطور که قبلا نیز اشاره شد، همه افراد به یک اندازه به لبنیات پرچرب نیاز ندارند و پاسخ بدن افراد مختلف به مصرف این محصولات متفاوت است. در کل، مطالعات اخیر نشان می‌دهند که نگرش قبلی نسبت به لبنیات پرچرب ممکن است نیاز به بازنگری داشته باشد. با این حال، هنوز هم به تحقیقات بیشتری نیاز است تا بتوان به طور قطع در مورد فواید و مضرات مصرف این محصولات قضاوت کرد.