چرا افراد باهوش گاهی اوقات كارهای بی‌معنی انجام می‌دهند؟باید بكنند؟
این سوالی است كه روانشناسان بسیاری سال‌ها روی آن كار كرده‌اند. آنها معتقدند IQ جدا از RQ است؛ یعنی عقلانیت با هوش و ذكاوت فرق دارد. بنابراین، شخصی كه IQ بسیار بالایی دارد ممكن است RQ كمی داشته باشد. افرادی كه ضریب هوشی بالایی دارند، معمولاً در رفتارها و ظرفیت تصمیم‌گیری‌های خود RQ یا عقلانیت كمتری دارند.
به همین دلیل است كه بعضی اوقات افرادی كه به نظر ما بسیار باهوش و زیرك می‌رسند، تصمیمات احمقانه‌ای در زندگی خود می‌گیرند و همین ظرفیت كم آنها برای گرفتن تصمیمات مهم زندگی باعث می‌شود بیشتر دچار مشكل شوند. فكر كردن عقلانی باعث می‌شود سختی‌ها و مشكلات را تشخیص دهیم و راه رهایی از آنها را آسان‌تر بیابیم. RQ یا هوش عقلانی را نمی‌توان با آزمایش‌های مختلف اندازه گرفت؛ در حالی كه IQ یا ضریب هوشی قابل اندازه‌گیری است.
افرادی كه RQ كمی دارند، معمولا بیشتر دچار بدبختی و مشكلات می‌شوند؛ زیرا روش‌های ساده و آسان حل مسائل را نمی‌دانند. افراد باهوش معمولا در انواع بازی‌ها به قصد برد بازی می‌كنند، بدون آنكه در پی علاقه خود و پرداختن به آن باشند. آنها به سختی اشتباهات خود را می‌پذیرند.
البته بیشتر افراد این گونه‌اند؛ ولی باهوش‌ترها در این زمینه اصرار بیشتری دارند. این افراد با اشتباهات خود روبه‌رو نمی‌شوند و در نتیجه از آنها درس نمی‌گیرند. باهوش‌ترها از خلاقیت خود استفاده می‌كنند تا به پیروزی برسند. آنها در فرایند حل مسائل عملكرد بسیار سریعی دارند. همان‌طور كه گفته شد، IQ با RQ تفاوت زیادی دارد و ممكن است كسی IQ بالایی داشته ولی از RQ پایینی برخور دار باشد و یا RQ بالا و IQ متوسطی داشته باشد.
سعی كنید مساله زیر را حل كنید:
«جك» به «آن» نگاه می‌كند و «آن» به «جورج». جك متاهل است ولی جورج مجرد است. آیا فرد متأهل به فرد مجرد نگاه می‌كند؟
بله ، خیر، مشخص نیست
بیش از 80 درصد مردم به این سوال پاسخ غلط می‌دهند. اگر شما نیز به این نتیجه رسیده‌اید كه مورد سوم، یعنی همان «مشخص نیست» درست است، شما نیز در این گروه هستید. در حالی كه پاسخ سوال بله است. توضیح دهید: اغلب ما بر این باوریم كه باید در ابتدا بدانیم آیا «آن» مجرد است یا متاهل؛ اما بیایید به تمام احتمالات فكر كنیم. اگر «آن» مجرد باشد، پس یك فرد متاهل به یك فرد مجرد نگاه می‌كند، اما اگر «آن» متاهل باشد، باز هم یك فرد متاهل (آن) به یك فرد مجرد (جورج) نگاه می‌كند.
پس در هر دو صورت پاسخ سوال مثبت است. اغلب مردم آنقدر هوش و ذكاوت دارند كه تمام احتمالات را بسنجند و جواب سوال را بدهند؛ اما معمولا از تمام توانایی‌های ذهنی خود استفاده نمی‌كنند. ما عادت داریم از تمام توانایی‌های ذهنی خود استفاده نكنیم و موقعیت‌ها را فقط از نقطه نظر خود ارزیابی می‌كنیم؛ بدون آنكه به جنبه‌های دیگر آن فكر كنیم.
در واقع نسبت به آنچه كه می‌‌دانیم، بیش از حد مطمئنیم و اغلب خودمان را بالاتر از حد متوسط فرض می‌كنیم. براساس پژوهش‌ها، افرادی كه IQ بالاتری دارند، فعالیت فكری در شب را ترجیح می‌دهند و شب‌ها دیرتر از سایرین به خواب می‌روند. اما چگونه می‌توان هوش افراد را ارزیابی كرد؟ و اصلا مفهوم هوش چیست؟
دانشمندان در این باره می‌گویند: «آیا می‌توانی وقایع را به خاطر بسپاری، ریاضیات انجام دهی، منطقی فكر كنی و جمله‌های صحیح بنویسی؟» در واقع هیچ راه مطمئن و كافی برای تعیین هوش افراد وجود ندارد؛ اما با نشانه‌‌ها و علائم می‌توان راجع به آنها نتیجه‌گیری كلی كرد.
داشتن IQ بالا به طور كلی خوب است؛ اما باهوش بودن یك چیز است و دانستن اینكه چطور از این هوش استفاده كنیم، چیز دیگر. افرادی كه موفق می‌شوند، لزوما همیشه افراد باهوشی نیستند.
برای خواندن بخش اول- درد‌سر‌های افراد باهوش- اینجا کلیک کنید.
