در سال 1997، وقتی كه اغلب مردم با كلمه «گلوتن» بیگانه بودند، دچار بیماری عصبی شدم. آنقدر احساس بیماری می كردم كه حتی قادر نبودم لحظه ای هم از تختخواب جدا شوم. احساس خستگی شدید، میگرن، كم خونی چیزهایی كه پیش از این سالهای سال با من عجین بودند، اما وضعیت كنونی ام غیر قابل تحمل تر از این موارد بود. نهایتاً پزشكان تشخیص دادند كه دچار بیماری سلیاك شده ام، یك نوع اختلال خود ایمنی و ارثی كه پرورش گلوتن در بدن را غیر ممكن می ساخت.
وضعیت چند سال بعد بسیار وخیم شد وقتی كه پسر كوچكم شروعب به بروز دادن علائم مشابه بیماری من نمود. از تصور اینكه كودكم به هنگام حضور در میان سایر دوستانش نمی تواند با خیال راحت نان پیتزا را گاز بزند و یا اینكه در جمع از غذاهایی بخورد كه سایرین می خورند، به شدت ذهن مرا مغشوش می كرد، به همین دلیل شروع به جمع آوری اطلاعات جدید و تحقیقات به عمل آمده در زمینه گلوتن و این بیماری نمودم.
از نظر علمی گلوتن چیست؟
گلوتن نام پروتئینی است كه در گندم یافت می شود. وقتی كه آرد می شود، پخته می شود و به صورت نان، كیك و شیرینی در می آید. این نان برای سایرین یك غذای بسیار عادی و سالم است و تقریبا هر روز مورد استفاده قرار می گیرد اما برای بیماران سلیاك، حتی تكه كوچكی از نان هم سمی است.
در فردی كه دچار بیماری سلیاك است، گلوتن باعث بروز یك عكس العمل دفاعی در بدن می شود و به روده كوچك آسیب می رساند، روده كوچك دیگر قادر به جذب غذاها نخواهد بود و نتیجه آن استفراغ، اسهال و كاهش شدید وزن می شود.
بیماری سلیاك فقط یك اختلال گوارشی محسوب نمی شود. این بیماری روی سایر سیستم های بدن نیز اثر می گذارد و تقریباً عملكرد تمام ارگانهای بدن را كاهش می دهد مثلاً روی مغز، پوست، مفاصل، كبد و استخوانها به همین دلیل شرایطی مثل میگرن، افسردگی، ناباروی و..... می توانند نتیجه مستقیم سلیاك باشند.
اگر بیماری سلیاك درمان نشود و فرد به همان حالت بماند، شرایط بسیار بدتر می شود و بیماری شدت بیشتری می یابد. دیابت، استئوپرویس، سرطان و برخی بیماری های حاد دیگر می توانند در اثر درمان نشدن بیماری سلیاك به وجود آیند.
میزان شیوع بیماری
در كشور آمریكا 3 میلیون نفر به این بیماری دچارند یعنی از هر 133 نفر یك نفر درگیر بیماری سلیاك است. در حدود 5 درصد از این افراد به موقع و به درستی بیماری تشخیص داده می شود. اگر شك دارید كه خودتان به این بیماری دچار هستید یا خیر، بهتر است به علائم و نشانه های بیماری توجه كنید و در صورت دارا بودن این علائم سریعاً آزمایشات لازم را به عمل آوردید.
علائم و نشانه های بیماری سلیاك
این علائم در افراد به صورت متفاوتی بروز می كند. برخی افراد ممكن است فقط چند مورد از این نشانه ها را داشته باشند و برخی دیگر تعداد زیادی از این نشانه ها، این نشانه ها عبارتند از:
مشكلات معده ای – روده ای مثل بالا آوردن غذا، افزایش گاز معده و روده، اسهال، دردهای شكمی و یبوست.
كاهش وزن و سوء تغذیه
زخم های دهانی
خستگی مفرط
درد استخوانها و مفاصل
كوبیده شدن و كبودی پوست
مشكلات مربوط به دستگاه تناسلی، قاعدگی های نامنظم، سقط مكرر جنین، ناباروری هم در آقایان و هم در خانمها
میگرن
افسردگی
بیماری سلیاك تنها دلیل برای رژیم بدون گلوتن نیست، افرادی كه به عدم تحمل گلوتن دچارند نیز، باید این رژیم را رعایت كنند. به بیماری عدم تحمل گلوتن حساسیت غیر سلیاكی به گلوتن نیز می گویند یا همان (NCGS). علائم این بیماری شامل، حالی به حالی شدن احساس خستگی مفرط، ناراحتی های گوارشی و ... از هر 7 نفر حدود 1 نفر به بیماری NCGS دچار است.
اگر پزشكتان تشخیص بدهد كه شما به سلیاك دچار نیستند اما همچنان برخی از علایم را دارید، باید آزمایش گلوتن را بدهید. اگر در برنامه غذایی خود دقت كنید و گلوتن را از آن حذف كنید، در عرض چند روز حالتان بهبود می یابد، اما افرادی به سلیاك دچار هستند تنها راه درمان آنها عدم استفاده از گلوتن به طور 100 درصد در غذاهاست یعنی حتی مقدار بسیار اندكی از گلوتن را نیز نباید جذب كنند.
توجه به برچسب مواد غذایی و تركیبات موجود در آنها را هرگز نباید فراموش كنید. گلوتن حتی در سس سالاد نیز وجود دارد. دنبال كردن یك رژیم غذایی بدون گلوتن، كار ساده ای نیست ولی برای دور بودن از سایرین خطرات احتمالی باید سختی آن را به جان بخرید.
برای خواندن بخش دوم - اصولی برای تهیه شیرینی و غذاهای بدون گلوتن - اینجا کلیک کنید.
