بهناز عباسی مقدم؛ كارشناس ارشد تغذیه
داشتن سلامتی یكی از ضروریات بشر است كه از زمان خلقت همیشه دغدغه او بوده است. اما امروزه دید علم نسبت به آن كاملا متفاوت شده است؛ چرا كه سلامتی را فقط از یك بعد بررسی نمی‌كند. دانشمندان معتقدند انسان ابعاد متفاوتی دارد و سلامتی در تمام این ابعاد لازم است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) در تقسیم‌بندی خود پنج بعد فیزیكی، هیجانی، هوش، اجتماعی و روانی را در نظر می‌گیرد كه برای داشتن زندگی سالم‌تر و شاداب‌تر باید آنها را كاملا شناخت و برای ارتقای سلامتی خود، توصیه‌های مربوط به هر كدام را كه در ذیل ارائه شده است در نظر گرفت:
سلامت فیزیكی
سلامت فیزیكی در واقع همان وضعیت بدن، اجزای آن، رشد و عملكرد و حفظ تعادل بدن است. جسم ما دائم در حال رساندن پیام در ارتباط با تمام اعمال و فعالیت‌های خود می‌باشد كه به طور عمومی «نشانه» خوانده می‌شوند. اگر این پیام ها به موقع و درست معین شوند، می‌توان تعادل مناسب را حفظ نمود.
رعایت نكات زیر در این ارتباط مفید به نظر می‌رسد:
غذاهای مقوی و مغذی بخورید تا جسم خود را پرانرژی نگهدارید. اهمیت دادن به وعده اصلی غذایی و در ضمن پرهیز از پرخوری نوشیدن مرتب آب برای پاكسازی بدن
حفظ تناسب اندام از طریق ورزش، تحمل بدن و سطح ایمنی را افزایش می‌دهد.
چكاپ منظم پزشكی كه باعث می‌شود در صورت وجود بیماری، در مراحل اولیه تشخیص داده و با آن مقابله شود. هفت ساعت خواب بدون وقفه در شبانه‌روز
اجتناب از مصرف مواد اعتیادآور
سلامت هوش و ذهن
این بعد مربوط به توانایی ارثی است كه آگاهی و مهارت‌های افراد را برای ارتقای كیفیت زندگی افزایش می‌دهد.
ظرفیت هوشی، موجب تحریك خلاقیت و دید فرد برای تصمیم‌گیری در زندگی می‌شود. در این ارتباط همیشه باید نكات زیر را در نظر داشته باشیم:
تعیین اهداف واقعی در برنامه‌ریزی، نیاز به زمانی طولانی دارد؛ از این‌رو صبر و حوصله و تداوم سعی و تلاش برای رسیدن به موفقیت ضروری است.
هر فرصت و موقعیتی را با فكر باز و با حوصله كشف و بررسی كنید. در مورد انتظارات و توقعاتی كه از شما می‌رود، آگاه باشید. همیشه دید مثبت داشته باشید؛ به خصوص هنگامی كه با ناملایمات روبه‌رو می‌شوید.
سلامت هیجانی
توانایی پذیرش و كنترل احساسات خود و دیگران، هیجان نامیده می‌شود. هیجانات تقریبا در تمام ابعاد زندگی بشر (زمان، تنظیم محدوده عمل و اختیارات) وجود و تاثیر دارند. نشانه‌های عدم توانایی در بروز احساسات و هیجانات به صورت ناامیدی، افسردگی، عصبانیت همیشه به وضوح قابل تشخیص نیستند اما ممكن است عواقب ناخوشایندی به دنبال داشته باشد.
در این ارتباط رعایت نكات زیر مفید به نظر می‌رسد:
آگاهی و پذیرش توانایی‌ها و ناتوانایی‌های خود برای ایجاد تعادل هیجانی ما بسیار مهم است تقویت توانایی كنترل استرس و در صورت نیاز، كمك خواستن از دیگران برقراری ارتباط دوستانه قوی و محكم بین فامیل، دوستان و اطرافیان خود.
سلامت اجتماعی
ایجاد و نگهداری ارتباطات مطمئن و دلخواه از میان تمام موجودات تنها به ما انسان‌ها اعطا شده است؛ چون در واقع تنها ما مخلوقات اجتماعی هستیم. پذیرش اجتماعی بودن ارتباط تنگاتنگی با هیجانات و احساسات ما دارد. در این ارتباط، رعایت نكات زیر مفید است:
تقویت توانایی خود برای واكنش متقابل و ارتباط با مردم و عقاید آنها، شناخت و پذیرش باورهای عقیدتی و فرهنگی متضاد و گوناگون، ایجاد پل ارتباطی بین مردم مختلف، ایجاد تصویر مثبت از خود در ذهن، بهبود مهارت‌های ارتباطی خود.
سلامت روحی‌روانی
رسیدن به سلامتی كامل بدون داشتن روح و روان سالم غیرممكن است. برای جستجو و فهم معنی و هدف زندگی باید روحانی فكر كرد. ابعاد سلامتی روح به عقاید فردی و میزان آن برمی‌گردد. هیچ نسخه‌ای برای دستیابی به این بعد وجود ندارد. این جنبه بیشتر به میزان فهم ما به علت و نحوه وجود و خلقت ما بستگی دارد.
همانگونه كه می‌دانید زندگی مانند پازل است. ابعاد سلامتی تكه‌های جداگانه آن هستند كه برای درك مفهوم پازل زندگی، هر یك باید در جای خود به طور منظم قرار گیرند. اگرچه ما همیشه در فكر ایجاد هارمونی و تعادل بین فكر و جسم و روح خود هستیم تا به معنای زندگی پی ببریم، متاسفانه در بسیاری موارد، در این كار ناموفق هستیم.
احساس ضعف خود ما و عدم پذیرش حوادث زندگی منجر به تخریب بیشتر زندگی روزانه ما خواهد شد. اندكی آگاهی از نقشی كه این ابعاد در زندگی ما بازی می‌كنند، شاید ما را به آنچه در جستجوی آن هستیم، یعنی سلامتی و خوشبختی، بهتر و بیشتر رهنمون سازد.
