رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره
فضای مجازی مانند چاقو و آتش است! یعنی همان طور که از چاقو و آتش هم استفاده مثبت و هم استفاده منفی به عمل می‌آید از فضای مجازی نیز می‌توانیم هم استفاده سازنده و هم استفاده‌های مخرب داشته باشیم.
آتش هم می‌سوزاند و هم در زندگی به انسان کمک می‌کند.
چاقو هم می‌بُرد و جراحت ایجاد می‌کند و هم ابزاری است که زندگی انسان را آسان‌تر می‌سازد. مهم این جاست که چگونه از این‌ها بهره برداری کنیم.
برای استفاده درست و سازنده از فضای مجازی نیاز داریم خود و فرزندان‌مان را راهبرد کنیم تا بتوانیم استفاده‌ای متعادل و صحیح از این ابزارها داشته باشیم.
تأثیر تکنولوژی و اینترنت بر روحیات نوجوانان و جوانان!
نتایج یک تحقیق انجام شده بر روی عده‌ای از دانش آموزان و دانشجویان نشان می‌دهد که میزان استفاده از اینترنت بر متغیر‌های کاهش فعالیت روزانه، بی‌اعتمادی والدین نسبت به فرزندان، کاهش ارتباطات چهره به چهره، کناره‌گیری و کاهش فعالیت‌های اجتماعی آنان، تأثیر داشته است.
علاوه بر این مسئله، استفاده نادرست از اینترنت، موجب شکل‌گیری پدیده‌های ناخوشایندی در زندگی آن‌ها شده است.
برخی از این پدیده‌ها و تاثیرات ناخوشایند عبارتند از:
فقدان ارتباط مستقیم و چهره به چهره
پژوهشی که در ژورنال بین‌المللی طراحی و مهندسی سازمانی به چاپ رسیده است نشان می‌دهد که ارتباط رو در رو در کار گروهی به افراد کمک می‌کند اعتمادسازی دو طرفه ایجاد کنند، خلاق باشند و نتایج بهتری بگیرند.
در حالی که فضاهای مجازی این امکان را از افراد می‌گیرند و هر کسی می‌تواند پشت نقاب مجازی این فضاها چهره‌ای کاذب یا نیمه کاذب از خود به نمایش بگذارد.
وقتی نوجوانان و دانش‌آموزان ارتباط اینترنتی را انتخاب می‌کنند و از صحبت کردن مستقیم اجتناب می‌نمایند، روابط شخصی‌شان با دوستان و خانواده، به خاطر استفاده بیش از حد از اینترنت، محدود شده و گاه آسیب می‌بینند.
مطابق نظرسنجی واشنگتن پست، حدود ۶ درصد از فعالان در حوزه اینترنت، گزارش داده‌اند که روابط‌شان در نتیجه استفاده بیش از حد از اینترنت آسیب دیده است.
بعضی از افراد گفتگوی آنلاین را ترجیح می‌دهند، چون آن‌ها را از جهان واقعی، از قضاوت شدن و زیر سؤال رفتن و از روبرو شدن با واقعیت‌های اجتناب ناپذیر دور نگه می‌دارد اما همین دور نگه داشتن موجب می‌شود که اعتماد به نفس آن‌ها همچنان پایین باقی بماند.
کمبود خلاقیت!
کمبود خلاقیت در نوجوانان و دانش‌آموزان نیز یکی دیگر از اثرات منفی اینترنت است.
یکی از ویژگی‌های قابل توجه اینترنت آن است که حاوی منابع نامحدودی از اطلاعات است.
از مزایای این ویژگی فراهم آوردن دسترسی سریع و آسان اطلاعات مورد نیاز برای کاربران است، اما وقتی همه چیز فراهم است، دیگر نیازی به خلاقیت نیست.
دانش‌آموزان اکنون مجبور نیستند تلاش زیادی در قبال تکالیف یا پروژ‌ه‌شان انجام بدهند، چون فقط چند دقیقه لازم است تا تمام اطلاعات مورد نیاز را از اینترنت بگیرند و در تکالیف خود کپی کنند.
وقتی این الگو چندین بار تکرار شود، جوان‌ها برای تکمیل مطالعات خود به اینترنت وابسته خواهند شد.
البته این موضوع نه تنها برای دانش‌آموزان بلکه برای کاربرانی از هر سن اتفاق می‌افتد.
هدر دادن وقت!
به عنوان یک منبع بی‌پایان از سرگرمی،خبر و اطلاعات، اینترنت تا حدودی مشابه سیاه چاله است که انرژی‌ها را می‌مکد و راهی برای فعالیت‌های دیگر باقی نمی‌گذارد.
دانش آموزان و نوجوانان بسیاری، بیشتر زمان خود را فقط صرف چت کردن، تماشای فیلم، کانال‌گردی و انجام بازی می‌کنند، به جای آن که فعالیت‌های معنی‌دار دیگری را یاد بگیرند یا انجام بدهند.
اگرچه هدف اصلی اینترنت کمک به دانش آموزان و نوجوانان برای عملکرد کارآمدتر بود، اما اکنون عملاً آن‌ها را به انجام هیچ کاری وا نمی‌دارد.
متاسفانه پیشرفت اینترنت، آن را به‌خصوص برای دانش‌آموزان به یک عامل حواس پرتی آینده‌دار تبدیل می‌کند.
در نتیجه، در حالی که هزینه‌های صورتحساب‌های اینترنتی مردم رو به افزایش است نتایج علمی آن‌ها کم کم در حال کاهش هستند.
فاصله گرفتن از خانواده
وقتی دانش‌آموزان و نوجوانان بیش از اندازه از اینترنت استفاده می‌کنند، دوری از خانواده به عنوان یکی از اثرات منفی اینترنت اتفاق خواهد افتاد.
وقتی افراد اکثر وقت خود را صرف نت‌گردی می‌کنند، به زندگی واقعی و افراد اطراف‌شان، از جمله اعضای خانواده خود، بی‌توجه می‌شوند.
بدیهی است، هدف اصلی والدین هنگامی‌که برای کودکانشان اینترنت فراهم می‌آورند آن است که دری به دنیای جدید باز کنند، نه این که خودشان را در یک زندان خیالی بدون خانواده، اسیر کنند.
بالعکس برای بسیاری از دانش‌آموزان، اینترنت تنها دوستی است که دارند. زمانی که باید صرف آن‌ها شود، توسط والدین‌شان با ساعات نت‌گردی جایگزین می‌شود.
آن‌ها از خانواده غفلت می‌کنند و از صحبت کردن یا تعامل با اعضای خانواده سر، باز می‌زنند.
تهدید حریم خصوصی
تهدید حریم خصوصی که یکی از اثرات منفی اینترنت است و به خاطر جریان اطلاعاتی آزاد اینترنت اتفاق می‌افتد چیزی است که باید هرگز از آن غفلت نکنیم.
نوجوانان عکس، اطلاعات خصوصی یا گفتگوهای شخصی‌شان را هر روز با هم در شبکه اجتماعی مبادله می‌کنند.
بسیاری از دانش‌آموزان حتی شماره کارت شناسایی‌شان، شماره کلاس و سایر اطلاعات مربوط به امنیت شخصی را به روز رسانی می‌کنند.
آن‌ها از این خطر تهدید حریم خصوصی که ممکن است غریبه‌ها به اطلاعات‌شان دست پیدا و از آن‌ها سوء استفاده کنند به طور کامل آگاهی ندارند.
بنابراین، در ذهن داشته باشید که هر چیزی در اینترنت قابل مبادله نیست.
برای سود بردن به نحو احسن و دور ماندن از اثرات منفی اینترنت، مراقب تمام اطلاعات خصوصی که بارگذاری میکنید باشید و از این که امکان دارد چه کسانی به اطلاعات شما دسترسی داشته باشند اطمینان حاصل کنید.
فساد اخلاقی!
متاسفانه غیر از بسیاری از اطلاعات مفید و موثری که اینترنت فراهم می‌آورد، چیزهایی وجود دارد که می‌تواند به فساد اخلاقی در نوجوانان یا دانش‌آموزان منجر شود، به عنوان مثال، وبسایت‌های سیاه، برای جوانانی با سن و سال کم، که هنوز قدرت تمیز و تشخیص کامل را دارا نیستند اطلاعات مخربی را انتقال می‌دهد که ممکن است باعث تباهی روان آن‌ها شود و جوانان را به ورطه‌هایی مانند شیطان پرستی، خودکشی‌های دسته جمعی، رفتارهای شنیع دسته جمعی و موارد مشابه بکشاند.
اعتیاد به اینترنت
اعتیاد زمانی رخ می‌دهد که شخصی به عملی وابسته شده باشد و اگر آن عمل را انجام ندهد، در خود احساس کمبود کند؛ اعتیاد بالاتر از عادت است، در عادت رفتاری، با ترک رفتار صدمه‌ای بر فرد وارد نمی‌شود اما در اعتیاد، که به دو بخش جسمانی و روانی تقسیم می‌شود، بر معتاد صدماتی وارد می‌شود.
به عقیده بسیاری از متخصصان، فضای مجازی، اعتیاد روانی را برای جوانان به وجود آورده است.
بر اساس آمار ارائه شده توسط دانشگاه استنفورد ۱۳. ۷ درصد از افراد دور شدن از اینترنت به مدت چند روز را غیر ممکن می‌دانند.
واقعیت جالب آن که بر اساس پژوهش صورت گرفته توسط دانشگاه لوا مردها بیشتر احتمال دارد به اینترنت معتاد شوند. نه تنها جذب عوامل مورد اشاره می‌شوند، بلکه بسیاری از دانش‌آموزان و نوجوانان به عنوان راهی برای پنهان شدن از دنیای واقعی به اینترنت پناه می‌آورند.
آن‌ها وقتی در جهانی خیالی که در اینترنت ساخته‌اند زندگی می‌کنند احساس راحتی و امنیت بیشتری دارند.
مشکل خطرناک اعتیاد به اینترنت نه تنها بر روند زندگی بلکه بر سلامت‌شان نیز تأثیر می‌گذارد.
مطالعه‌ای که در ۱۲ مارس ۲۰۱۰ منتشر شد نشان داد که بین استفاده از اینترنت و افسردگی رابطه‌ای مستقیم وجود دارد.
بالاخص، افرادی به اینترنت اعتیاد دارند از افراد معمولی احتمال افسردگی‌شان بیشتر است.
بیشتر بخوانید:
فضای مجازی بستر انحرافات جنسی!
کودکان؛ آسیب پذیرترین قشر در فضای مجازی
محصولات آرایشی را از فضای مجازی بخریم یا نه؟!
وقتی فضای مجازی بلای جان خانواده می شود
