وضع پروتئین، بافت عضلا نی و وزن بدن
جذب پروتئین با افزایش سن كاهش می یابد، همچنین افزایش سن همراه با كاهش توده بدون چربی به ویژه بافت عضلا نی بدن است. به طور كلی تعادل پروتئین در سالمندان منفی است و دریافت بالا ی پروتئین نیز می‌تواند همراه با افزایش سرعت تخریب، كلیه ها و خطر برخی بیماری های مزمن دیگر باشد. بنابراین اگرچه مقادیر توصیه شده در این سنین افزایش نمی یابد، اما توصیه می شود كه از منابع با ارزش پروتئین دریافت شود.به طور كلی درصد دریافت انرژی از پروتئین در گیاه خواران ۲ تا ۱۰ درصد كمتر از افراد همه چیزخوار است و با توجه به اینكه دریافت انرژی در گیاه خواران پائین است، خطر دریافت ناكافی پروتئین در آنها افزایش می یابد.
پروتئین های حیوانی حاوی مقادیر بالا تری از اسیدهای آ‌‌مینه ضروری و اسیدهای آ‌‌مینه سولفوردار است كه موجب تحریک رشد و نمو و حفظ سلا مت می شود.دریافت انرژی نیز در اغلب سالمندان پائین است؛ البته نباید از نظر دور داشت كه كاهش میزان متابولیسم و فعالیت سالمندان، منجر به كاهش انرژی مورد نیاز آ‌‌نان می شود. كاهش دریافت انرژی و پروتئین در آنها، عامل اصلی كاهش وزن بدن، توده بدون چربی و توده عضلا نی فرض می شود.
مصرف گوشت می‌تواند اثر مثبتی بر افزایش توده بدون چربی و توده عضلا نی در سالمندان، به ویژه در صورت انجام تمرینات ورزشی داشته باشد. مطالعات نشان داده اند كه حتی در صورت دریافت مقادیر كافی پروتئین از رژیم گیاه خواری، تمرینات ورزشی برای این افراد با افزایش توده عضلا نی همراه نخواهد بود.اگرچه، پروتئین این رژیم كفایت كافی برای حفظ بافت عضلا نی و وزن را به ویژه در دوره های خاص زندگی مثل سالمندی ندارد، اما پروتئین های گیاهی فواید متعددی در كنترل بیماری های مزمن دارند. ضمنا مصرف هم‌زمان برخی پروتئین های گیاهی، باعث بهبود كفایت پروتئین رژیم گیاه خواری می شود.
كمبود ویتامین ۱۲ A
جذب ویتامین ۱۲A (كه برای خون‌سازی و فعالیت مناسب سیستم عصبی و دیگر ارگان ها به شدت ضروری است) در سالمندان به دلیل كاهش اسید معده و همچنین كاهش یا فقدان فاكتور داخلی كاهش می یابد؛ بنابراین سالمندان در معرض خطر افزایش یافته كمبود ویتامین ۱۲A قرار دارند. ذخیره ویتامین ۱۲A افراد بزرگسال سالم كه تغذیه خوبی داشته باشند می تواند به مدت ۶-۴ سال، تامین كننده نیاز فرد باشد.
به همین علت عوارض مصرف رژیم گیاه خواری كه ویتامین ۱۲A ناچیز (تقریبا در حد صفر) است، معمولا تا مدت طولا نی مشخص نمی شود. اما وضع ویژه سالمندان موجب افزایش شدت این مشكل می شود. به علا وه، برخی عوارضی كه امروزه به كمبود ویتامین ۱۲ا نسبت داده می شود در كمبودهای خفیف این ویتامین نیز می تواند بروز كند. از جمله افزایش هموسیستئین سرم كه به عنوان عامل خطر مستقل بیماری های قلبی– عروقی شناخته شده است.
شناخته شده ترین عارضه كمبود ویتامین ۱۲ا، كمخونی مگالوبلا ستیک است اما مشكلا ت دیگری مثل اختلا لا ت عصبی، افزایش خطر بیماری های مزمن به ویژه مشكلا ت قلبی– عروقی از عوارض كمبود این ویتامین هستند.
كاهش سطح ویتامین ۱۲ا در گیاه خواران بهقدری رایج است كه محققان آ‌‌ن را به عنوان شاخص گیاه خواری معرفی كرده اند.ویتامین۱۲ا بهندرت در منابع گیاهی یافت می شود، زیرا این ویتامین توسط میكروب ها ساخته شده و به دلیل وجود میكروب ها در دستگاه گوارش حیوانات، غذا های حیوانی مثل انواع گوشت ها، تخم مرغ و شیر حاوی این ویتامین اند. برخی غذا های تخمیری و جلبک های مصرف شده در رژیم های گیاه خواری محتوی ویتامین ۱۲ا هستند، اما جذب آ‌‌ن از این منابع پائین است.
بنابراین، در صورت عدم مصرف شیر و تخم مرغ توسط گیاه خواران سالمند، خطر كمبود ویتامین ۱۲ا در آ‌‌نان جدی است و مكمل یاری با این ویتامین برای آنها ضروری است. توصیه می شود كه در افراد بالا ی ۵۵ سال، بررسی وضع ویتامین ۱۲ا به طور دوره ای و هر ۵ سال یک بار انجام شود كه اهمیت آ‌‌ن در سالمند گیاه خوار بیشتر است.
پوكی استخوان
پوكی استخوان به معنی كاهش چگالی استخوان است كه می‌تواند در هر سنی رخ دهد اما احتمال بروز آ‌‌ن در سالمندی افزایش می یابد و در زنان سالمند دو برابر مردان سالمند است. در بروز پوكی استخوان عوامل متعددی از جمله نامطلوب بودن وضع كلسیم و ویتامین ئ، فقدان هورمون های جنسی، مصرف پروتئین و ... نقش دارند.
مطالعات متعددی حاكی از كاهش چگالی استخوانی در رژیم های گیاه خواری به ویژه در گیاه خواران متعصب (ذچخحس) است، اما احتمال بروز این مشكل در شیر گیاه خواران بسیار كم بوده و حتی در برخی مطالعات پائین تر از همه چیزخواران گزارش شده است. باید توجه داشت كه گیاه خواران بسیاری از عوامل غیر تغذیه ای پوكی استخوان را كنترل می كنند كه از جمله آنها می توان به افزایش میزان فعالیت، كاهش سیگار كشیدن و مصرف قهوه و الكل اشاره نمود.
وضع نامطلوب كلسیم یكی از اصلی ترین عوامل خطر پوكی استخوان به شمار می رود. جذب و به كارگیری كلسیم در سالمندان به دلیل كاهش اسیدیته معده، وضع نامطلوب ویتامین ئ و كاهش هورمون های جنسی، كاهش می یابد؛ بنابراین نیاز به كلسیم افزایش می یابد. اگرچه دریافت كلسیم در بسیاری از گیاه خواران به ویژه در گروه هایی كه شیر مصرف نمی كنند بسیار كاهش می یابد، اما بعضی عوامل موجود در رژیم گیاه خواری تاٴثیر مطلوبی بر وضع كلسیم می گذارند.
برای خواندن بخش اول- گیاه خواری در سالمندان - اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- گیاه خواری در سالمندان - اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش چهارم- گیاه خواری در سالمندان - اینجا کلیک کنید.
