تحریریه ماهنامه كودك سالم
حس بینایی و چشایی چه زمانی شکل می‌گیرند؟ من چه می‌توانم بکنم تا فرزندم را در این راه همراهی کنم؟ متخصصان به مهمترین سوالات شما پاسخ می‌دهند. هر ذره بدن نوزادان مانند اسفنج است. کودکان در عین حال که سعی می‌کنند محیط اطرافشان را کشف کنند، با شما ارتباط بر قرار می‌کنند. در این اکتشاف، شما راهنمای آنها هستید. بعضی حواس هنگام تولد از بقیه قوی‌تر هستند. مانند حس بویایی و چشایی. حس شنوایی در یک ماهگی کامل می‌شود اما بینایی در طول یک سال اول زندگی به تدریج بهبود می‌یابد. ما از متخصصان درباره کارکرد هر یک پرسیدیم. ما والدین نیز باید به فرزندمان کمک کنیم تا راحت‌تر با محیط خارج از رحم انس بگیرد و به آن عادت کند.
به من دست بزنید
شاید عجیب به نظر برسد اما حس لامسه برای بچه‌ها حتی قبل از تولد هم بسیار مهم است. این اولین راهی است که آنها به وسیله آن دنیایشان را کشف می‌کنند. کودکان در شکم مادر فشار می‌دهند و می‌کشند، به صورت خودشان دست می‌زنند و رحم مادر را حس می‌کنند. در طول چند ماه اول، کودک برای تحریک لامسه‌ای و راحتی به بزرگترها وابسته است. چند ماه اول زندگی بسیار منفعل‌اند زیرا نمی‌توانند خیلی تکان بخورند. اما بعد از 4 ماهگی این شرایط به کلی عوض می‌شود. کودک می‌تواند ارتباط بر قرار کند و هر چیزی را که اطرافش وجود دارد را لمس کند. پتو، اسباب بازی، صورت شما...
چطور می‌توانیم به کودکمان کمک کنیم؟
پوست کودکان بیش از حد حساس است، به همین دلیل باید هنگام دست زدن به نوزادان و یا ماساژ دادن کودکان بسیار مراقب باشیم. تصور کنید پوست فرزند شما 10 سانتی متر بالاتر از حدی است که شما می‌بینید. آنها لرزش‌ها و تکان‌های شما را حس می‌کنند حتی قبل از اینکه شما به آنها دست بزنید. تماس مستقیم پوست شما با پوست فرزندتان برای کودک شما احساس راحتی ایجاد می‌کند.
مخصوصا وقتی او را بر روی سینه‌تان قرار دهید. این روش که شبیه نگه‌داری کانگروها از بچه‌هایشان است، تنفس و دمای بدن فرزندتان را تنظیم می‌کند. قرار دادن بچه در یک کریر که بچه بتواند در آن به حالت نشسته قرار بگیرد و صورتش هم با هیچ چیز پوشیده نشود، یکی دیگر از راه‌های نگه‌داری از اوست. جنب‌وجوش و تکان خوردن و سایر حرکات ریتمیک به فرزند شما احساس امنیت می‌دهد. قنداق کردن او، حس گرمی و نرمی رحم را به او می‌دهد و ممکن است با این حس او به خواب برود.
آن را مزه کن
حس چشایی زمان تولد شکل می‌گیرد، به همین دلیل هم نوزادان معمولا مزه‌های شیرین را به شور ترجیح می‌دهند. این خوب است زیرا هم شیر مادر و هم شیر خشک هر دو شیرین هستند. در شش ماهگی که بچه‌ها خوردن غذاهای جامد را هم شروع می‌کنند، مزه‌های شیرین‌تر را ترجیح می‌دهند مثل سیب‌زمینی و میوه‌ها، فراموش نکنید از آنجا که حس چشایی کودکان بسیار حساس است، مزه‌های تلخ‌تر مانند اسفناج ممکن است در ذوق آنها بزند. جالب است که امیالی مثل میل به ناخنک زدن در بچه‌ها از همان زمان تولد شکل می‌گیرد.
محققان توصیه می‌کنند مادران در طول دوران بارداری از غذاهای متنوعی استفاده کنند و به این کار حتی بعد از تولد فرزندشان هم ادامه دهند. زیرا بچه‌ها مزه‌های مختلف را از طریق شیر مادر دریافت می‌کنند. اینکه بعضی بچه‌ها در فرهنگ‌های دیگر از همان کودکی غذاهایی می‌خورند که از نظر ما مزه‌ای عجیب و غریب دارند، نشان می‌دهد بچه‌ها به مزه غذاهایی که مادرشان مصرف می‌کند عادت می‌کنند. هر گاه بخواهید مزه‌ای جدید را به کودکتان معرفی کنید، شاید لازم باشد چندین بار (حتی تا 15 بار) از آن غذا به او بدهید تا او به آن مزه عادت کند. همچنین باید سعی کنید غذاهایی سالم مصرف کنید تا به تدریج فرزندتان هم یاد بگیرد.
اگر فرزندتان با یک صدای کوچک از جایش می‌پرد، تعجب نکنید. شنوایی او از شما بهتر است. حس شنوایی در 1 ماهگی کاملا رشد یافته است. حتی قبل از آن هم این حس به خوبی فعال است. کودک در درون شکم مادرش صداها را می‌شنود و صدای مادرش را می‌شناسد. اگر کودکتان با شنیدن صدای شما به طرفتان بر‌می‌گردد، پس شنوایی خوبی دارد. تقریبا در 2 ماهگی کودکان به صدای پدر و مادرشان عكس‌العمل نشان می‌دهند. آنها ریتم برخی صداها را تقلید می‌کنند. تا 4 ماهگی اصوات نامفهوم تولید می‌کنند. تا 6 - 7 ماهگی کم کم سعی می‌کنند کلمات را همانطور که هستند بیان کنند.
هر چند معمولا نمی‌توانند. در یک سالگی می‌توانند کلمات راحت مثل مامان و بابا را بیان کنند. بچه‌ها صداهای بم را بیشتر دوست دارند. پس خجالت نکشید و با آنها مثل خودشان و با صدای بم صحبت کنید. مراقب باشید فرزندتان در معرض صداهای بلند (موسیقی بلند یا ابزار آلات ...) که به شنوایی آنها آسیب می‌رساند قرار نگیرند. هر بچه‌ای باید در همان ماه اول تولد تحت آزمایشات شنوایی قرار بگیرد. بعضی بیمارستان‌ها چندین بار این آزمایش را انجام می‌دهند. همچنین والدین باید حواسشان به عکس‌العمل فرزندشان نسبت به صداها و روند تکلم او، باشد. کودکی که به صداها عکس‌العمل نشان نمی‌دهد و تا 7 ماهگی صدایی از خود تولید نمی‌کند ممکن است مشکل شنوایی داشته باشد.
