سندرم روده تحریكپذیر یا روده حساس یكی از انواع اختلالات عملكرد دستگاه گوارش است. این سندرم در كشور ما زنان را بیشتر مبتلا می‌كند و جالب این‌كه برخی معتقدند قولنج‌ها و كولیك نوزادان، شروع سندرم روده تحریكپذیر است.
دكتر پیمان ادیبی، فوق‌تخصص گوارش و استاد دانشگاه علوم پزشكی اصفهان، این مساله را جزو اختلال‌های گوارشی شایع‌تر و در عین حال كم‌خطر كه علت واحد یا كاملا مشخصی برای آنها مطرح نیست، معرفی می‌كند و در گفت‌وگو با جام‌جم در مورد علل ابتلا به آن می‌گوید: زمینه ژنتیكی یكی از عوامل مستعدكننده برای ابتلا به این بیماری است. عوامل متعدد محیطی طی رشد و شكل‌گیری شخصیت نیز در بروز اختلال‌های سوء عملكرد گوارش نقش دارد.
سندرم روده تحریكپذیر، بیماری روان‌تنی
دكتر ادیبی می‌گوید: این بیماری تاحدود زیادی روان‌تنی است، یعنی با این‌كه علائم كاملا واقعی، جسمی و آزاردهنده است، حالت‌های روحی چه به صورت ویژگی‌های شخصیتی، چه به صورت اختلال‌های خلقی و تنش‌ها و دغدغه‌های روزانه می‌تواند باعث بروز و تشدید آن شود.
او ادامه می‌دهد: استرس‌ها و تنش‌های دوران كودكی، نداشتن حمایت‌های اجتماعی در كودكی و گرفتن توجه و حمایت به واسطه آنها از علل شكل‌گیری بیماری‌های روان‌تنی مانند روده حساس یا تحریكپذیر در دوران بلوغ است.
دست عوامل تغذیه‌ای در كار است
عادت‌های غذایی مانند تند غذا‌خوردن و نجویدن آن و خوردن در زمان اضطراب شدید، علائم را تشدید می‌كند. این فوق‌تخصص گوارش توضیح می‌دهد: در بیماران دچار روده تحریكپذیر، داشتن برنامه منظم تغذیه ، تغییر‌ندادن حجم غذا و اجتناب از پرخوری در یك وعده غذایی برای پیشگیری از تشدید علائم مهم است.
دكتر ادیبی توصیه می‌كند: بیماران مبتلا به این سندرم هفت ـ هشت لیوان مایعات در روز بتدریج بنوشند، زیرا مصرف مایعات همراه یا بلافاصله بعد از غذا می‌تواند علائم را تشدید كند حجم زیاد چربی غذا نیز باعث تشدید علائم، بخصوص نفخ مبتلایان خواهدشد و از آنجا كه خوردن همزمان چند نوع میوه در یك وعده باعث افزایش نفخ می‌شود، بهتر است دفعات مصرف افزایش و حجم هر وعده كاهش یابد و اگر بیماری حس می‌كند میوه پخته را بهتر تحمل می‌كند، بهتر است آنها را پخته مصرف كند.
به گفته دكتر ادیبی، هیچ رژیم ثابتی برای بیماران روده حساس مطرح نشده، بلكه خود بیمار شاخص است كه چه موادغذایی‌ای باعث تشدید علائمش می‌شود. كاهش چربی و ادویه غذا نیز برای مبتلایان لازم است، زیرا ادویه‌های تند مانند فلفل قرمز علائم را تشدید می‌كند.
روده حساس با سر و صدا می‌آید
بیشتر مبتلایان به این بیماری، درد و ناخوشی در اطراف شكم را كه با تغییر اجابت‌مزاج به صورت یبوست یا اسهال همراه است، تجربه كرده‌اند. این اختلال دفع می‌تواند به صورت افزایش تعداد اجابت مزاج، تغییر قوام مدفوع یا احساس نیاز به دفع سریع باشد. این استاد دانشگاه می‌گوید: بیمار ممكن‌است با اجابت مزاج احساس راحتی كند یا در اثر اجابت مزاج تا مدت‌ها درد و ناخوشی در شكم داشته باشد.
به گفته ادیبی، دردها معمولا قولنجی و به صورت پیچ‌خوردن، سروصدا، احساس حركت در شكم یا جابه‌جا شدن چیزی در حفره شكم است و معمولا بیمار دردهای تیز و نقطه‌ای، شبیه چیزی كه در بیماران آپاندیسیت مشاهده می‌شود، تجربه نمی‌كند. علائم دیگری مانند اتساع، برآمدگی، پرگاز بودن شكم (نفخ) و دفع گاز بیش از حد نیز در بیمار دیده می‌شود.
وی توضیح می‌دهد: چون روده حساس از اختلال‌های عملكرد دستگاه گوارش است، گاهی علائم دیگر مانند اختلال دستگاه گوارش فوقانی مثل آروغ‌زدن، درد، نفخ در بالای شكم، حالت تهوع یا سیری زودرس نیز در گروهی از مبتلایان دیده می‌شود.
افسردگی، متهم شماره یك
افسردگی زمینه اصلی اختلال‌های روان‌تنی است و بدون درمان آن، درمان روده حساس موفقیت‌آمیز نخواهد بود، حتی اگر داروهای متعدد و رژیم‌های غذایی برای بیمار تجویز شود. این فوق‌تخصص گوارش می‌گوید: اگر افسردگی در فردی با خصوصیات تحریك‌پذیری و حساس‌بودن پدید آید، علائم به مراتب ماندگارتر و شدیدتر خواهد شد و نشانه‌های جسمی براحتی قابل كنترل نخواهد بود...
منبع: جام جم آنلاین
برای خواندن بخش دوم- چرا روده‌تان حساس است- اینجا کلیک کنید.
