چند سالی است كه نسل جدیدی از قندهای حبه‌ای وارد بازار شده است. قند حبه‌ای خرما، نعنا، زعفران، دارچین، لیمو عمانی و میوه‌ای از جمله قندهای طعم‌داری است كه به دلیل تنوع در مزه و رنگ، نظر بسیاری از افراد را به خود جلب كرده است.
این قندها بنا به ادعای عرضه‌كنندگان آن خواص مختلف تغذیه‌ای، رژیمی و حتی درمانی دارد، اما براستی قندهای طعم‌دار خاصیت دارد؟ آیا قند حبه خرما رژیمی است؟ مضرات این قندها چه میزان است؟
قندهایی با طعم اسانس
قندهایی كه این روزها به صورت فله‌ای و خارج از نظارت تهیه می‌شود، اغلب حاوی رنگ و اسانس است. پایه اصلی قندهای طعم‌دار مانند قند سفید حبه از شیرابه نیشكر و چغندر قند پس از طی مراحلی استخراج شده و تنها تفاوت آن با قند سفید در مواد یا تركیباتی است كه به‌عنوان طعم و رنگ به آن افزوده می‌شود. حال اگر رنگ و اسانس اضافه شده به این قندها شیمیایی باشد، هیچ خاصیتی را نمی‌توان به آن نسبت داد.
البته در مورد قندهای نعنایی یا دارچینی به دلیل آن كه عصاره طبیعی آن قابل دسترس و ارزان‌تر از انواع سنتزی است، می‌توان گفت این نوع طعم‌ها منشأ طبیعی دارد، اما در مورد قندهایی با طعم زعفران، به جهت بالا بودن قیمت این رنگ طبیعی در مقایسه با قیمت پایین محصول عرضه شده، قدری جای تامل وجود دارد.
از سوی دیگر، اگر فرض كنیم همه این قندها حاوی عصاره گیاهان دارویی یا كنسانتره تغلیظ شده میوه‌ها باشد، نمی‌توانیم برای رسیدن به خاصیت این مواد، قند زیادی مصرف كنیم. نكته مهم‌تر آن‌كه این قندها به دلیل خوش‌طعم بودن، گرایش و اشتهای افراد بخصوص كودكان را به مصرف مواد شیرین افزایش می‌دهد. این موضوع در مورد نبات‌های رنگی و طعم‌دار نیز صدق می‌كند.
قندهای رنگی؛ دشمن كلیه و كبد
رنگ‌های شیمیایی به دلیل جذابیت بیشتر و ارزان‌قیمت بودن، بیشتر مورد استقبال تولیدكنندگان قرار می‌گیرد. در واقع نمی‌توان گفت كه فقط قندهای طعم‌دار فله‌ای حاوی مواد رنگی یا اسانس‌های سنتزی است. اغلب كارخانجات صنعتی نیز در محصولات فرآوری شده خود از این نوع مواد افزودنی، در حد مجاز و كنترل شده و طبق استانداردهای ملی استفاده می‌كنند.
با این حال، استفاده بیش از حد از خوراكی‌های رنگی در یك زمان یا مصرف مستمر آن در طولانی‌مدت توصیه نمی‌شود. اغلب افزودنی‌های سنتزی روی دو سیستم سم‌زدای بدن ـ یعنی كلیه و كبد ـ بیشتر از سایر اندام‌ها تاثیر سوء دارد و شدت تاثیر آن در كودكان، زنان باردار و سالمندان بیشتر از گروه‌های دیگر است.
طبق تحقیقات انجام شده، تاثیر رنگ‌های شیمیایی بر بدن به گونه‌ای است كه می‌تواند با تكثیر بیش از اندازه سلول‌ها در بلند‌مدت، موجب ایجاد انواع تومورهای خوش‌خیم و بدخیم شود و زمینه ابتلا به سرطان را فراهم سازد. اختلالات رفتاری، واكنش‌های شدید آلرژیك، بیش‌فعالی، عقب‌افتادگی ذهنی و سقط جنین از پیامدهای خطرناك استفاده از این نوع خوراكی‌هاست.
تاسف‌بارتر آن كه برخی رنگ‌های افزوده شده به تنقلات یا قندهای فله‌ای طعم‌دار غیرخوراكی بوده و در صنعت برای رنگ كردن پارچه و الیاف مصنوعی استفاده می‌شود.
میوه‌هایی به شكل حبه قند
علاوه بر قندهای طعم‌داری كه پایه اصلی آنها قند سفید حبه است، بتازگی میوه‌هایی چون زردآلو، آلو، كیوی، انبه و... به شكل و سایز حبه قند عرضه می‌شود. این میوه‌ها احتمالا در ابتدا خمیری شكل شده و سپس به شكل حبه، برش می‌خورند.
اگر این حبه‌ها فاقد پودر شكر و مواد نگهدارنده و تنها از گوشت میوه تهیه شده باشد، می‌تواند جایگزین مناسب قندهای سفید و طعم‌دار شود. اما نكته مهم آن‌كه در حال حاضر بیشتر میوه‌هایی كه به صورت حبه برش خورده‌است، به صورت فله‌ای و خارج از نظارت وزارت بهداشت عرضه می‌شود و احتمال آلودگی این محصولات به كپك، گرد و خاك محیط و قطرك‌های بزاقی افراد بسیار زیاد است. از طرفی، نشستن میوه‌ها قبل از فرآوری بر بار میكروبی محصول می‌افزاید.
قند حبه‌ای خرما با خاصیت رژیمی نداریم!
در برخی مغازه‌ها و فروشگاه‌های عرضه‌كننده فرآورده‌های خرما، حبه قندهای فله‌ای قهوه‌ای رنگی دیده می‌شود كه بنا به ادعای فروشندگان از قند خرما تهیه شده و رژیمی است، اما باید بدانید قند استحصالی خرما از نوع گلوكز و فروكتوز بوده و مانند ساكارز موجود در قند سفید حبه‌ای، قابلیت كریستاله و حبه شدن ندارد.
قند خرما بیشتر به شكل مایع تولید می‌شود و از نظر میزان كالری با قند و شكر سفید تصفیه شده تا حدودی برابری می‌كند و برای افراد چاق و بیماران دیابتی محدودیت مصرف دارد.
به گفته متخصصان، این قندها یا از شكر قهوه‌ای تصفیه نشده كه حاصل از پخت سوم كارخانجات قندسازی است تهیه می‌شود یا این‌كه برخی تولیدكنندگان غیرمتعهد در زمان تهیه قند سفید كله، مقداری شیره خرما روی آن می‌ریزند و سپس آن را حبه می‌كنند. این قند رژیمی نیست و در هر گرم آن 4 كیلوكالری انرژی نهفته است. یعنی هر حبه 4 گرمی آن حاوی 16 كالری انرژی است.
پس مصرف قند سفید و طعم‌دار را به حداقل برسانید و هنگام خرید، به نام و نشانی كارخانه تولید‌كننده، مجوز بهداشت و تاریخ مصرف محصول توجه كنید.
منبع: جام جم آنلاین
