دکتر محمدرضا وفا - متخصص تغذیه و رژیم درمانی
سوال : آیا استفاده از قرصهای لاغری در کاهش وزن مؤثر است؟
پاسخ: در رابطه با داروهایی که باعث کاهش وزن میشوند، باید خدمتتان عرض کنم که ما بر اساس راهنماهای بالینی کنترل چاقی و اضافه وزن، استفاده از داروهای کاهش وزن را با شرایط استاندارد داریم. به این صورت که اگر کسی سه بار رژیم درمانی استاندارد را امتحان کرده و شکست خورده باشد و نمایه توده بدنی (BMI) او بالای 5/27 باشد و حداقل دو کوموربیدیتی (عامل خطرزا) مثل پرفشاری خون، افزایش قند خون و هایپر تریگلیسیریدمی داشته باشد که مشکلات جدی سلامت یا مشکلات متابولیک ایجاد کرده باشد، این فرد میتواند از داروهای کنترل وزن و کاهش وزن استفاده کند.
انواع داروهای کاهش وزن
این داروها که FDA Aproval هستند، یعنی در دنیا توسط سازمانهای معتبر علمی تأیید شدهاند، بسیار بسیار محدود میباشند، ولی به طور کلی دو دسته میباشند؛ یک دسته داروهایی که باعث کاهش اشتها میشوند، یعنی اشتها را مهار میکنند و دسته دوم، داروهایی که باعث اختلال در جذب چربیها میشوند. این دو دسته داروها که اسم بعضی از آنها در سایت FDA یا راهنماهای بالینی هم آمده تحت شرایط ذکر شده میتوانند برای درمان چاقی و اضافه وزن که همراه با کوموربیدیتی (عوامل خطرزا) باشند، استفاده شوند.
آیا اثر دائمی دارند؟
به هیچ عنوان اثر این داروها دائمی نیست، برای مثال از دسته اول داروهایی که باعث کاهش اشتها میشوند، مسلم است که اگر زمانی مصرف نشوند، اشتها به حالت قبلی برمیگردد و فرد به افزایش دریافت غذا پرداخته و مجدداً چاقی او بر میگردد. یا داروهایی که باعث اختلال در جذب چربی میشوند، اگر زمانی همراه با غذای پرچرب مصرف نشوند، ممکن است که تمام زحمتهای رژیم کاهش وزن هم از بین برود.
اصل اساسی
بنابراین اصل اساسی رژیم درمانی چاقی بر مبنای یک رژیم غذایی متعادل است، ولی برای کسانی که در معرض خطر هستند، این داروها به عنوان کمک درمان میتوانند در مرحله دوم استفاده شوند. هر چند که در مرحله سوم، درمانهای جراحی چاقی هم در راهنماهای بالینی وجود دارد.
فریب تبلیغات نادرست را نخورید!
باید یادآوری شود که متاسفانه تبلیغات وحشتناک و وسیعی که در رسانههای مختلف انجام میگردد که مثلاً ترکیبات چای سبز یا خیلی از ترکیبات دیگر را به عنوان موارد مؤثر در کاهش وزن مطرح میکنند، به هیچ عنوان این مطالب در کتابهای درسی و مرجعهای علمی به عنوان داروهای کنترل وزن معرفی نمیشوند و بیشتر جنبه تجاری دارند و به هیچ عنوان جنبه علمی نخواهند داشت.
توجه!
نکته مهمتر این است که اگر این مواد در مقادیر زیاد مصرف شوند، مقداری متابولیسم را افزایش میدهند که ممکن است هزاران عارضه مانند دهیدراتاسیون یا اختلالات آب و الکترولیت را هم در بدن به وجود بیاورند، بنابراین به دلایل مختلف بقیه این موارد به هیچ عنوان جزء درمانهای کاهش یا کنترل وزن محسوب نمیشوند.