به قلم : پری زرگر ؛ مشاور کودک
تحریریه زندگی آنلاین : اضطراب قبل از مدرسه در کودکان پدیدهای شایع است که میتواند علل مختلفی داشته باشد. اضطراب کودکان به ترسها و نگرانیهای مکرر و بیش از حد در کودکان گفته میشود که میتواند در فعالیتهای روزمره آنها اختلال ایجاد کند؛ از جمله فشارهای تحصیلی، تغییرات زندگی، یا تجربیات نامطلوب گذشته..
چطور استرس کودک در مدرسه را کاهش دهیم؟
شاید خیلی از والدین به دنبال کاهش استرس کودکان و خصوصا کاهش استرس کودکان در مدرسه باشند. دلایل متعددی وجود دارد که باعث ایجاد استرس و اضطراب نسبت به مدرسه رفتن در کودکان میشود و میتواند در هر سنی اتفاق بیفتد. ترس از معلمان، ترس از دستشویی مدرسه، ترس از سرویس مدارس، ترس از جا ماندن در مدرسه، ترس از زمان ناهار یا ترس از راه داده نشدن به بازیهای همکلاسیها از دلایلی است که میتواند باعث ایجاد استرس کودکان در مدرسه شود. در سالهای اخیر هم این استرس و اضطراب نسبت به مدرسه رفتن در کودکان بیشتر شده است.
علائم استرس و اضطراب از مدرسه
استرس کودکان در مدرسه، علائمی دارد که بهتر است به آنها توجه شده و نسبت به کاهش استرس کودکان در مدرسه اقدام گردد. مهمترین نشانه استرس کودک، امتناعورزی و تلاش برای نرفتن به مدرسه است. گوشهگیری، افت تحصیلی و تغییر برنامه خواب هم از دیگر نشانههای ترس از مدرسه رفتن و استرس در مدرسه است. سردرد، درد معده و حالت تهوع نیز از نشانههای فیزیکی و جسمی اضطراب ناشی از مدرسه در کودکان است که مدرسه رفتن را برای آنها سخت و ترسناک میکند.
راههای کاهش استرس کودکان
* جابجاییها را سریعتر انجام دهید
اگر میخواهید منطقه زندگی خود را تغییر دهید یا به هر دلیل از محلی به محل دیگر یا از شهری به شهر دیگر نقل مکان کنید، بهتر است در دورانی این کار را انجام دهید که کودک شما سن پایینتری داشته باشد. هرچه سن کودک بالاتر میرود، کنار آمدن با مدرسه و محیط جدید برای او سختتر میشود.
* با کودک صحبت کنید
بیشتر والدین هنگامی که فرزند آنها استرس دارد، سعی میکنند به آنها آرامش دهند و با گفتن جمله «درست میشه» سعی میکنند که از این مقطع عبور کنند، اما این جمله کمکی به کودکان نمیکند. در این شرایط، بهتر است از فرصت استفاده کنید و با فرزند خود بیشتر صحبت نمایید. سعی کنید دلیل اضطراب و استرس کودک را کشف نمایید تا بتوانید به روش بهتری به او کمک کنید.
* فعالیتهای اجتماعی برای کودک بچینید
درگیر شدن کودکان با فعالیتهای اجتماعی قبل از مدرسه، میتواند استرس آنها را نسبت به محیطهای مشابه کاهش دهد. میتوانید پیش از دبستان، کودک را در کلاسهای ورزشی، هنری و غیره ثبتنام کنید تا اعتمادبهنفس آنها افزایش پیدا کند و در زمینه دوستیابی و مهارتهای اجتماعی تجربه کسب کنند.
اگر در این کلاسها دوستی پیدا کنند که بتوانند با هم همکلاسی شوند، مدرسه رفتن برای آنها بسیار لذتبخش خواهد شد و استرس کودک در مدرسه کاهش پیدا خواهد کرد.
* خواب کودک را کنترل کنید
خواب کافی و استراحت مناسب، میتواند باعث منظمتر شدن برنامه زندگی کودک و در نتیجه کاهش استرس در کودکان شود. ساعت خواب و بیداری کودکان در تابستان تغییر میکند و برنامه زندگی آنها عوض میشود. اول مهر و بازگشت به برنامه قدیم یک تغییر بزرگ به حساب میآید و این تغییر باعث ایجاد استرس در کودکان میشود. اگر چند روز قبل از شروع مدارس، ساعت خواب کودکان را طبق برنامه مدارس تنظیم کنید، این تغییرات کمتر حس خواهد شد و استرس کودک در مدرسه کمتر میشود.
* از مدرسه بازدید کنید
در تابستان با کودک خود به مدرسه بروید، در راهروها قدم بزنید، کلاسها را ببینید و با کادر مدرسه صحبت کنید. این کار باعث میشود که کودک بداند چه چیزی در انتظارش است و اضطراب مواجهه با چیزهای ناشناخته را نخواهد داشت.
* بازیهای کامپیوتری را محدود کنید
بازیهای کامپیوتری باید به عنوان یک جایزه برای کودکان باشد، نه به عنوان عضوی از برنامه روزمره.
کودکی که تا هفت سالگی پای بازیهای کامپیوتری مینشسته و وقت او به این شکل میگذشته است، مسلما علاقهای به رفتن به مدرسه نخواهد داشت. همچنین بازیهای کامپیوتری باعث میشوند که کودک کمتر بیرون رفته و معاشرت کودک با همسن و سالان خودش کمتر میشود. همین موضوع باعث کم شدن توانایی کودک در برقراری ارتباط شده و باعث میشود از محیطهای اجتماعی گریزان
گردد.
* با مشاور مدرسه صحبت کنید
نزد مشاور مدرسه بروید و از او مشورت بخواهید. مشورت کردن با مشاور روانشناس کودک باعث میشود که هم خودتان و هم کودکتان بهتر بتوانید این شرایط را مدیریت کنید و باعث کاهش استرس کودک شوید. همچنین مشاور میداند که باید بیشتر حواسش به کودک شما باشد.
* کودک را مجبور به مدرسه رفتن کنید
کودکان ممکن است به خاطر استرس مدرسه، مقاومت زیادی نشان دهند و با گریه و التماس تلاش کنند که شما را از فرستادنشان به مدرسه منصرف کنند. برخی والدین در این شرایط تسلیم شده و سعی میکنند بعضی روزها، آموزش خانگی به کودک دهند، اما این کار کودک را تشویق میکند که از مدرسه فرار کند. بهتر است هرطور که شده کودک را به مدرسه بفرستید، به او بگویید به خاطر علاقهای که دارید، او را به مدرسه میفرستید تا در آینده خوشحال و موفق باشد.
* برنامه روزانه را به کودک توضیح دهید
بهتر است درباره برنامه روز پیشرو برای کودک با جزئیات توضیح دهید تا بداند که چه چیزی در انتظارش است، مثلا بگویید که چه کسی او را به مدرسه میبرد، چه کلاسهایی دارد، چه خوراکیهایی برایش گذاشتهاید و چه کسی به دنبالش خواهد آمد. تلاش کنید که چیزهای ناشناخته نسبت به مدرسه را در ذهن او به حداقل برسانید.
* مشاوره روانشناسی دریافت کنید
اگر اضطراب و استرس فرزند شما نسبت به مدرسه در حال افزایش است یا حس میکنید که نمیتوانید ترس و اضطراب کودک را از بین ببرید، بهتر است به یک روانشناس کودک خوب مراجعه کنید و از مشاوره کودک در زمینه اضطراب و استرس استفاده کنید.
کلام آخر
* به کودک اطمینان دهید که تنها نیست و شما در کنارش هستید.
* صبور باشید و به کودک زمان بدهید تا با اضطرابش کنار بیاید.
* به جای تمرکز بر ترسها، بر نکات مثبت مدرسه و تجربیات خوب آن تأکید کنید.
* به کودک کمک کنید تا مهارتهای مقابله با اضطراب را یاد بگیرد.
* یادگیری مهارتهای مقابلهای مانند تنفس عمیق، آرامسازی عضلانی و تصویرسازی ذهنی، اضطراب کودک را کاهش میدهد.
* والدین و سایر اعضای خانواده میتوانند با ایجاد یک محیط حمایتی و امن، به کودکان کمک کنند تا احساس آرامش بیشتری داشته باشند.
* به صحبتهای کودک گوش داده و به او اطمینان دهید که نگرانیهایش قابل درک هستند.
* با کودک خود در مورد اضطرابش صحبت کنید و به او کمک نمایید تا ترسهایش را درک کند.
* اگر اضطراب شدید است، از کمک حرفهای غافل نشوید.
* والدین نقش مهمی در آرامش اعصاب و کمک به کودکان برای شروع موفقیتآمیز سال تحصیلی جدید دارند.
