دکتر سمیرا اسماعیلی - روانشناس بالینی
تحریریه زندگی آنلاین : کودکی، دورانی از زندگی است که در دیدگاه بیشتر مردم دنیا، با آرامش، شادی و بازی همراه است. این ویژگی‌ها، شاید در دوران گذشته که زندگی شتاب کمتری داشت و انسان‌ها برای پرداختن به شادی روح و روان خود فرصت بیشتری داشتند، در زندگی کودکان جریان داشت، اما اکنون با بزرگ‌ترهایی که همیشه برای هر کاری وقت کم دارند و باید خیلی زود کار دیگری را شروع کنند و وظایف بسیار زیادی که برای کودکان تعریف می‌شود، با شرایط دیگری روبه رو هستیم. کودکان امروز، برای صحبت کردن با پدر و مادر و خواهر و برادر خود باید منتظر فرصت باشند. همین طور برای بازی کردن، دویدن، بلند خندیدن، کنجکاوی کردن، کشف و تجربه کردن، با خاک و آب و در دل طبیعت بازی کردن باید منتظر معجزه‌ای در زندگی خود باشند. تکالیف زیاد مدرسه، امتحان‌های پی در پی، کلاس‌های آموزشی گوناگون، راضی نگه داشتن پدر و مادر و آموزگاران و دیگر بزرگ‌ترها، مشکلات خانوادگی و تلاش برای همواره بهترین بودن، تنش و دلهره و ترس بسیاری برای کودکان به همراه دارد.کودکان امروز ما، درست مانند بزرگ‌ترها، به بهره بردن از روش‌های آرامش‌بخشی نیاز دارند. کودکان معمولا روش‌های آرامش‌بخشی را به سرعت می‌آموزند و در استفاده از آن‌ها مهارت به دست می‌آورند. کافی است که چند روش ساده زیر را به آن‌ها بیاموزید و روزانه همراه با کودک‌تان آن‌ها را انجام دهید تا کودکان سالم‌تری داشته باشید و آرامش را به خانواده خود هدیه کنید.
- تنفس عمیق. نفس عمیق کشیدن روش موثری برای واکنش طبیعی بدن به تنش است. تنفس عمیق ضربان قلب را کم می‌کند، فشار خون را پایین می‌آورد و احساس تسلط را در ذهن تقویت می‌کند. این روش ساده را همه می‌توانند انجام دهند. برای این کار کافی است کودک به آرامی نفس عمیق بکشد، کمی نفس را در سینه نگه دارد و سپس به آرامی رها کند.
- فعالیت بدنی. این کار یک روش بسیار موثر برای آرامش‌بخشی است. قدم زدن، دویدن و بازی کردن فعالیت‌های بسیار مناسب و مورد علاقه کودکان برای تجربه آرامش هستند. می‌توانید از موسیقی‌های مناسب برای فعالیت بدنی در هنگام بازی، قدم زدن و یا دویدن استفاده کنید.
- روش آرامش بخشی برای ماهیچه‌ها. این روش، با سفت و رها کردن ماهیچه‌های گوناگون بدن انجام می‌شود و اثر بسیار خوبی برجای می‌گذارد. با کمی جستجو در کتاب‌ها و اینترنت می‌توانید روش‌های بسیار خوبی برای انجام این تمرین بیابید.
- تصویرسازی ذهنی. تصور کردن، خلاقیت را برای آرام کردن ذهن و بدن به کار می‌گیرد. در این روش، کودک باید تصویر رویدادهای خوشایند را در ذهن خود تصور کند. از کودک بخواهید خود را در شرایطی که دوست دارد تصور کند، خاطره‌های شاد و دلپذیر را در ذهنش بازسازی کند یا خود را در مکان‌های زیبا و محیط‌های آرامش‌بخش تصور کند. تصور کردن، سخن گفتن ذهن است و کمک می‌کند تا فکرها و تصورات ناخوشایند و منفی و نگرانی‌ها از ذهن بیرون روند. تصویرسازی ذهنی، معمولا پس از تمرین کشش و رها کردن ماهیچه‌ها انجام می‌شود. کشش و رها کردن ماهیچه‌ها، بدن را آرام می‌کنند و تصویرسازی، ذهن را آرامش می‌بخشد. یکی از بهترین راه‌های کمک کردن به کودک در تصویرسازی، تصور کردن یک رنگ آرامش بخش و مورد علاقه آن‌ها است. از کودک بخواهید تا چشم‌هایش را ببندد و رنگی را در ذهنش تصور کند که به او احساس امنیت و آرامش می‌بخشد. از کودک بخواهید تا چشمانش را ببندد و رنگ مورد نظر را در ذهنش تصور کند و با هر تنفس خود، رنگ را به درون بدن خود بکشد و در تمام بدن خود پخش کند و آن قدر این کار را ادامه دهد تا همه بدنش از رنگ مرود علاقه و آرام بخشش، پر شود. در این تمرین تصور یک صدای گوش نواز، یک عطر خوش بو، گرما و نور می‌تواند جایگزین رنگ شود.
خندیدن. خنده در مهار تنش و آزاد کردن ماهیچه‌های منقبض شده در اثر تنش، جادو می‌کند. خندیدن، مواد شیمیایی در بدن تولید می‌کند که درد و نگرانی را کم می‌کنند.
سفت کردن انگشتان پا. این کار، تنش را از سراسر بدن می‌گیرد و رها می‌کند. کودک باید به پشت دراز بکشد و انگشتان پای خود را احساس کند. سپس با کمک ماهیچه‌های انگشتان، هر ۱۰ انگشت را به سمت صورت بکشد و تا ۱۰ بشمرد. سپس انگشتان را رها کند و دوباره تا ۱۰ بشمارد. این تمرین باید ۱۰ بار انجام شود.
گوش سپردن به موسیقی آرامش‌بخش. موسیقی‌های آرامش‌بخش، بدن را آرام می‌کنند و به ذهن کمک می‌کنند تا متمرکز شود. اثر موسیقی فراتر از سن است، حتی کودکان بسیار کوچک هم می‌توانند به موسیقی‌های آرامش بخش گوش کنند و لذت ببرند.
کشش ماهیچه‌های بدن. کشش، تنش موجود در ماهیچه‌ها را رها می‌کند. به کودک خود بیاموزید ماهیچه‌های بدن خود را بکشد و سپس رها کند.
بهره بردن از تکنیک‌های مدیتیشن. استفاده از روش‌های مدیتیشن مانند یوگا، می‌تواند به ذهن و بدن آرامش ببخشد.
نوازش کردن و در آغوش گرفتن. در آغوش گرفتن و نوازش کردن کودک می‌تواند اثر بلافاصله آرام‌بخشی داشته باشد. نوازش کردن حیوان دست‌آموز هم می‌تواند به کودکان آرامش ببخشد.
تمرین‌های بالا را می‌توانید با سن کودک خود هماهنگ کرده و بر این اساس تعداد و چگونگی انجام آن‌ها را تنظیم کنید. نکته مهم دیگر را فراموش نکنید که طبیعت بیشترین اثر آرامش‌بخشی را بر کودکان برجای می‌گذارد. دست کم یکبار در هفته کودکان را به دامان طبیعت ببرید تا آرامش و صلح در وجود آن‌ها نهادینه شود.
