تحريريه ماهنامه دنيای سلامت
بدخلقی
تغییر و تحول‌های اخلاقی در دوران قاعدگی مسأله‌ای بسیار طبیعی است. تغییرات هورمونی قبل از قاعدگی، سندرم قبل از قاعدگی یا PMS را به وجود می‌آورند كه شامل تغییرات فیزیكی و روحی، از جمله سردرد، خستگی، نفخ، آكنه، درد سینه و موارد دیگر می‌باشد. بیشتر زنان سندرم قبل از قاعدگی را دارند؛ اما اگر فكر می‌كنید شدت آن در شما خیلی زیاد است، بهتر است به پزشك مراجعه كنید.
درد شكم
بیشتر زنان با نزدیك شدن به زمان قاعدگی خود، دچار گرفتگی عضلات می‌شوند. گرفتگی عضلات شكم به این دلیل به وجود می‌آید كه بدن هورمون‌های متفاوتی از جمله پروستاگلاندین ترشح می‌كند. این مواد شیمیایی و هورمون‌ها باعث سفت شدن شكم و رحم می‌شوند و به همین دلیل شما احساس درد و گرفتگی عضلات شكم می‌كنید. به طور معمول این نوع دردها چند روز وجود دارند و بعد از بین می‌روند. اما دردهای شدید و غیرقابل تحمل طبیعی نیستند و باید به پزشك مراجعه كرد. به این نوع دردها، قاعدگی دردناك می‌گویند.
خونریزی بسیار شدید
خونریزی‌های شدید ماهانه شاید باعث وحشت و نگرانی در مورد كم‌خونی شوند؛ ولی خونریزی‌های معمولی و طبیعی هیچ خطری به همراه ندارند. در طول دوران قاعدگی به طور معمول 12-4 قاشق غذاخوری مایع خونی تولید میشود.
این مایع در ابتدای خونریزی بسیار كمرنگ است، اما در روز دوم بسیار شدید میشود و بعد از آن مجددا كاهش می‌یابد. اما اگر خونریزی شما خیلی شدید است و مجبورید روزانه نزدیك به ده بار پوشك خود را عوض كنید، لازم است به پزشك مراجعه نمایید. دوران خونریزی نباید بیش از 7 روز به طول بینجامد. خونریزی‌های شدید و طولانی را «منوهاگیا» می‌نامند و دلیل آن معمولا به عدم تعادل یك هورمون یا یك مشكل فیزیكی مربوط میشود.
لخته‌های خون
وجود لخته‌های خون می‌تواند علامت خطر باشد، اما جای هیچ نگرانی نیست. گاهی اوقات خونریزی‌های شدید نیز هیچ خطری ندارند. لخته‌های خون وقتی شكل می‌گیرند كه خون در حال خروج از بدن در جایی از مسیر خود متوقف و با سلول‌های خونی دیگر تركیب میشود و انبوه سلول‌های خونی در كنار هم به لخته خونی تبدیل می‌گردند. لخته‌های خون معمولا در سنگین‌ترین روز خونریزی دیده می‌شوند و اگر تعداد آنها خیلی زیاد و غیرطبیعی باشند، باید به پزشك مراجعه كرد. لخته‌های خون معمولا به دلیل سقط جنین یا تغییرات هورمونی به وجود می‌آیند.
شل و سفت شدن عضلات
وقتی كه مادر بزرگ‌تان به شما می‌گوید هنگام درد شدید ماهانه خود، شكم خود را ببندید، هیچ تعجبی ندارد، چرا كه قاعدگی و دردهای ناشی از آن و حتی مشكلات گوارشی در این دوران نسل به نسل منتقل میشود. «پروستاگلاندین» موجب گرفتگی و درد نواحی شكم و زیر شكم و همچنین شل و سفت شدن عضلات این نواحی در دوران قاعدگی می‌گردد؛ به همین دلیل برخی افراد دچار یبوست و برخی دیگر دچار اسهال می‌شوند.
زمان قاعدگی
نامنظم شدن تاریخ قاعدگی می‌تواند واقعا دردسرساز شود؛ خصوصا وقتی كه برای زمان آن از پیش برنامه‌ریزی كرده باشید. زمان قاعدگی به زمان تخمك‌گذاری بستگی دارد. اگر هر ماه تخمك‌گذاری نداشته باشید، سیكل ماهانه شما نامنظم میشود. البته عوامل دیگری همچون مصرف دارویی خاص (مثل قرص‌های ضدبارداری) می‌تواند موجب بی‌نظمی قاعدگی شود.
اغلب زنان هر 28 روز یكبار دچار خونریزی ماهانه می‌شوند؛ اما اگر این زمان به 35- 25 روز برسد، باز هم طبیعی است. اگر از اولین روز شروع خونریزی تا اولین روز شروع خونریزی بعدی را بشمارید، به این اعداد می‌رسید.
برهم خوردن زمان قاعدگی
اگر فعالیت جنسی شما خیلی زیاد باشد و قاعدگی‌تان به تأخیر بیفتد، ممكن است فكر كنید كه حتما حامله شده‌اید؛ اما تغییرات هورمونی حتما روی تاریخ قاعدگی اثر می‌گذارد. در اغلب موارد، مشكلات مربوط به قاعدگی نگران‌كننده نیستند؛ اما گاهی مراجعه به پزشك نیز لازم است. كمبود مواد مغذی بدن، تومورهای خوش‌خیم، التهابات، عفونت‌های ناشی از مقاربت‌ها و برخی عوامل دیگر روی قاعدگی تأثیر مستقیم دارند. عفونت‌ها، تومورهای بدخیم و خوش‌خیم بسیار شایع هستند. ضخیم شدن لایه داخلی رحم نیز از علل خونریزی، خصوصا در خانم‌های 40- 50 ساله است كه هشداری بسیار جدی برای وقوع سرطان در آینده می‌باشد.
احتمال سرطان رحم با افزایش سن زیاد میشود. دلایل دیگر قاعدگی‌های نامنظم غیر از حاملگی، عبارتند از: افزایش یا كاهش قابل توجه وزن، فعالیت شدید بدنی و یا مشكلات هورمونی، تخمك‌گذاری نامنظم مهم‌ترین دلیل قاعدگی نامنظم است. به طور كلی، هیپوتالاموس مغز به غده هیپوفیز دستور می‌دهد تا هورمون‌هایی را بسازد و در خون آزاد كند. این هورمون هم روی تخمدان و تولید و رشد تخمك اثر می‌گذارد و هم موجب ترشح هورمون زنانه از تخمدان‌ها میشود و اگر به هر دلیلی برای هیپوتالاموس و هیپوفیز مشكلی پیش آید، تنظیم این چرخه به هم می‌خورد و قاعدگی نامنظم میشود.
برای كاهش درد در روزهای شروع قاعدگی بهتر است ویتامین E مصرف كنید؛ زیرا این ویتامین در كاهش درد قاعدگی مؤثر است. ولی در هر صورت دردها و خونریزی‌های شدید نباید نادیده گرفته شوند و حتما باید به پزشك مراجعه كرد تا در صورت هرگونه نارسایی، كمبود ویتامین‌ها و بیماری اقدام به درمان آنها شود.
