به قلم : محمدرضا دژکام ؛ روانشناس و مشاور خانواده
تحریریه زندگی آنلاین : دست فروشی یک پدیده اجتماعی ناشی از بحران اقتصادی و معیشتی در جامعه امروزی ماست.بنابراین طبیعی است که اگر قرار است دست فروشی نباشد، باید یک راه حل مناسب جایگزین برای حمایت از این قبیل افراد فراهم شود و اساسا دیده شده که از دست فروشان اجاره محل و حتی مالیات هم می گیرند که این مورد درباره افرادی که زندگی و امورات خود و خانواده شان را به سختی می گذارند، تصور نمی کنم کار درست و شایسته‌ای باشد.اکنون که در آستانه سال نو هستیم،این پدیده اجتماعی به مراتب بیشتر از قبل خودش را نشان می دهد و افراد بیشتری در این واپسین روزهای سال، برای کسب و کار و فروش اجناس خود وارد میادین شهر و معابر عمومی و گذر گاه ها و محل تجمع شهروندان می شوند که بایستی با یک مدیریت شهری درست، این معضل و بحران را به خوبی هدایت و به سرانجام برساند که خدای ناکرده در حق کسی کوتاهی و اجحاف صورت نگیرد.
کسب و کار و در آوردن روزی حلال برای امرار معاش و گذران زندگی و امورات خانواده همواره یکی از دغدغه‌های اصلی سرپرستان خانواده های سبز ایرانی بوده ،هست و خواهد بود. حال این کسب روزی حلال برای هر کسی به شکل و نوعی خاص انجام می شود. در این روزهای سخت و دشوار که از نظر اقتصادی و معیشتی مردم، واقعا به سختی روزگار خود را سپری می کنند تا بتوانند دخل و خرج زندگی خود و خانواده شان را فراهم سازند، می خواهم به افرادی اشاره کنم که برای کسب درآمد و گذران روزی حلال شغلی دارند تحت عنوان:" دست فروشی!" به عبارت دیگر، پدیده اجتماعی " دست فروشان" دست مایه نوشتن این شماره برای شما همراهان همیشگی نشریه شد.اگر دقت کرده باشید، در میادین اصلی و بزرگ کلانشهرها، اشخاصی وجود دارند که در معابر و پیاده رو ها، بساط اجناس قابل فروش خود را پهن کرده اند و مشغول کاسبی کردن هستند.در تهران،میادینی همچون: هفت تیر ،هفت حوض، صادقیه،مولوی،شوش،بهارستان،جمهوری... می توانید خیلی از اجناس مورد نیاز تان را پیدا کنید.از پوشاک زنانه،دخترانه،مردانه،پسرانه گرفته تا وسایل و لوازم جانبی موبایل، لوازم خانگی، آرایشی و بهداشتی، اجناس تزئینی و خیلی چیز های دیگر....آنچه در این بین مطرح است، این که آیا افرادی که دست به چنین اقداماتی می زنند ،مجوز فعالیت دارند یا خیر؟! اجناس شان را از کجا می آورند؟! قیمت هایشان مناسب هست در مقایسه با مراکز خرید و فروشگاه ها و یا خیر؟!
عملکرد شهرداری و ماموران ساماندهی شهر با این افراد چگونه است؟
چند وقتی است که ماموران شهرداری و ستاد ساماندهی شهر،این افراد را از محل کسب و کارشان دور می کنند و حتی گاهگاهی با آنان برخوردهای غیر منطقی و غیر انسانی انجام می دهند! البته نمی خواهیم خدای ناکرده زحمات عزیزان شهرداری را زیر سوال ببریم ،ولی در مواقعی برخوردهایی دیده اید و دیده ام که بسیار تاسف و تاثر بار بوده است! شاهد بوده ام‌که ماموران ساماندهی شهر، وسایل و اجناس یک پیر زن را که در میدان ولی عصر تهران،لوازم حمام مانند:" لیف ، کیسه و...را که خودش شبها می بافت و برای فروش روزها به میدان ولی عصر می آورد را یک روز آمدند و ریختند و بردند،به همین سادگی! مگر این پیر زن بی گناه،مرتکب چه جرمی شده بود؟! مگر دست فروشی جرم است؟! جوانی که مدرک کارشناسی ارشد ادبیات داشت،در صحبت هایی که با او داشتم ،می گفت:" این همه سال درس‌خوانده ام، حالا‌برای این که امورات خانواده ام را بچرخانم، مجبورم از صبح تا عصر در اسنپ کار کنم و عصرها تا پاسی از شب در میدان هفت تیر، پوشاک مردانه و زنانه می فروشم! پرسیدم:" این اجناس را از کجا می آوری؟!" گفت:" یک دوست دانشگاهی داشتم که پدرش تولید کننده پوشاک بود.وقتی به او گفتم‌که این حال و روز من است،مادرم بیمار است،پدرم فوت کرده و خرج خانواده ام و خواهر و برادر دانشجویم، بر عهده من‌است، پدرش گفت: هر چی جنس می خواهی بردار و ببر و بفروش و هر وقت پول داشتی و دست و بالت باز بود بیا و تسویه حساب کن ،اینجا متعلق به خودت هست!" او خیلی انسان است در روزگاری که خیلی ها دم از انسانیت می زنند،ولی گرگ‌صفت هستند در لباس انسان!
چرا شهرداری فکری به حال این افراد نمی کند؟
ای کاش مکان مناسبی برای این افراد از طرف شهرداری و ستاد ساماندهی شهر در نظر گرفته شود که این انسان ها با خیالی آسوده بتوانند به کسب و کار خود بپردازند، نه این که همواره با دلهره و اضطراب و تنش باشند! دیده ام وقتی ماموران شهرداری می آیند، این انسان های بی پناه ،با چه دسترسی که قابل وصف نیست ،وسایل شان را جمع و جور می کنند و پا به فرار می گذارند که مبادا گیر ماموران شهرداری بیافتند! چرا که تمام دارایی شان ،همین اجناس است و باید شب به‌شب پول حلال به خانه ببرند برای گذران زندگی خود و خانواده شان! البته این نکته را هم‌باید بگویم که دوستان در شورای شهر و برخی از مناطق شهرداری ها،درصدد تعیین محل خاصی برای ساماندهی به این پدیده اجتماعی هستند که هم دست فروشان راحت به کاسبی کردن خود برسند و هم سد معبری برای شهروندان در معابر و پیاده رو ها ایجاد نشود.امید آن که هر چه خیر است،اتفاق بیافتد. آمین!
آیا دست فروشی فقط در خیابان ها و معابر وجود دارد؟
باید در پاسخ به این پرسش بگویم که پدیده اجتماعی " دست فروشان " فقط و تنها شامل خیابان ها،معابر و میادین اصلی شهرها نیست و در مترو ها هم شاهد پیدایش و افزایش روز افزون این پدیده بوده و هستیم.اگر با مترو رفت و آمد کرده باشید،دست فروشانی را دیده اید که مشغول فروش اجناس خود هستند! از دختران و زنان گرفته تا کودکان کار! از کودک کار که سخن می گویم، دل یکباره اتش می شود. کودکی که باید در این سن و سال، درس بخواند،نمی تواند و مجبور به دست فروشی است تا شاید بتواند کمک خرج پدر و مادرش شود! البته کودکان کاری هم هستند که تحت سلطه و استثمار برخی از افراد بی رحم و شیاد و بی شعور قرار گرفته اند و این نا اهلان از این کودکان سوء استفاده های جسمانی و روانی می کنند.
توصیه هایی به خانم‌ها درباره خرید از دست فروشان
در این روزهای آخر سال، مردم‌برای خرید های مورد نیاز عید و پوشاک و سایر اجناس شاید به خاطر ارزان بودن دست فروشان نسبت به مغازه دار ها و مراکز لوکس خرید و فروشگاه ها، از آنان خرید های خود را انجام دهند.اما بایستی به یک سری توصیه ها‌توجه کنید
۱_ به خانم ها و دختران سرزمین مادری ام، توصیه می شود که از خرید لوازم آرایشی و بهداشتی از دست فروشان تا حد امکان خود داری کنید.هم در خیابان ها و هم در مترو! چرا که احتمال اینکه، این اجناس، تقلبی یا تاریخ مصرف گذشته یا تولید شده توسط افراد غیر حرفه ای و دست ساز وجود داشته باشد، هست.پس اگر چنین کاری کنید،صدمات جبران ناپذیری بر شما وارد خواهد شد.
۲_ بانوان محترم، از خرید گوشی های موبایل در برخی از میادین شهر مانند: " شوش و مولوی" و...خود داری کنید. همین چند روز پیش، پلیس پایتخت ،اعلام کرد که یک باند فروش گوشی های موبایل سرقتی در محله های شوش و مولوی تهران را دستگیر کرده اند!...
۳_خانم های گرامی! سعی کنید که در طی روز که هوا روشن است،از دست فروشان خرید کنید تا دقیقاببینید که اجناس نو هستند یا کهنه؟!
۴_ دختران جوان، اغلب در شبها، برخی از دست فروشان، اجناس کهنه و استفاده شده را با استفاده از تاریکی هوا و شب و با قیمت ارزانتر از همیشه به مردم می فروشند و فردا شب، دیگر نمی توانید آنان را در آن محل پیدا کنید و به محل دیگری می روند و این شگرد آنان است! به عبارت دیگر، اینها شیاد و کلاهبردار هستند.پس حواس تان را خوب جمع کنید....
۵_ بانوان عزیز ،اگر از دست فروشی خرید کردید و از دستگاه کارت خوان، پرداختی داشتید،حتما فیش پرداختی را دریافت کنید و مبلغ و تاریخ فیش را چک‌کنید و آن را نزد خود نگه دارید.چون‌احتمال دارد در شلوغی بازار،دست فروش متقلب،بیش از آنچه مبلغ جنس بوده است را از کارت شما کشیده باشد. البته همه که این گونه نیستند و بیشتر این عزیزان به دنبال کسب روزی حلال برای خانواده هایشان هستند.ولی افرادی هم حتما هستند که از شلوغی و ساده لوحی برخی از خریداران به ویژه بانوان سوء استفاده می کنند و رفتار همین افراد ،باعث می شود که قشر زحمتکش دست فروش را همه به یک چشم ببینند و به آنان برچسپ های نامناسب و غیر اخلاقی بزنند....
۶_ خانم های محترم! حتما برای خرید،تنها نروید و با دوستان و بستگان خود به این گونه جاها بروید و مراقب لوازم شخصی و گوشی موبایل و کارت های بانکی تان باشید.
کلام آخر :
امیدوارم که در این روزهای پایانی سال، هم دست فروشان زحمتکش و با انصاف به کسب و کار شان خداوند عالمیان برکت بدهد و روزی صاحب مغازه و یک جایگاه امن و همیشه ماندگار شوند و هم خریداران و خانم ها و خانواده های شان با خیالی آسوده و با کمترین هزینه ای بتوانند اجناس مورد نیاز شب عید خود را تامین کنند. آرزو میکنم که روزی فرا برسد که دیگر پدیده دست فروشی در جامعه ایران عزیز وجود نداشته باشد و همگی در صلح و ارامش،به دنبال کسب و کار و درآوردن روزی حلال روزگار را سپری نمایند. به امید آن روز!
