تحریریه زندگی آنلاین : با وجود اینکه یکی از عوامل افزایش تعداد کودکان کار، رشد سرسام آور جمعیت اتباع خارجی است؛ نباید از نقش مشکلات اقتصادی در رشد کودکان کار غفلت کرد. پدیده شوم کودکان کار یکی از آسیب‌های اجتماعی است که جهان امروز با آن مواجه است؛ به همین دلیل روز ۲۲ خرداد ماه برابر با ۱۲ ژوئن هرسال به روز جهانی مبارزه با کار کودک اختصاص یافته است. علیرغم کاهش تعداد کودکان کار در سرتاسر جهان؛ در کشور ما به دلیل نبود آمار قطعی از تعداد این کودکان، اظهار نظر دقیقی در خصوص کاهش یا افزایش تعداد کودکان کار وجود ندارد.
قاسم حسنی مدیرعامل انجمن حمایت از کودکان کار در میزگردی با موضوع بررسی پدیده شوم کار کودک با تاکید بر اینکه در زمینه کار کودک در عرصه‌ی ملی هیچ کار آماری دقیقی صورت نگرفته است، گفته بود: تمام آمارهایی که تاکنون داده شده است؛ برآورد و پیش بینی است. حسنی در این میزگرد معتقد بود که جمعیت کودکان کار بسیار سیال و تغییر پذیر است؛ وی علت این تغییرات در جمعیت کودکان کار را به دلیل حضور کودکان افغانستانی در میان کودکان کار دانسته بود.
فتاح احمدی معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری و دبیر مرجع کنوانسیون حقوق کودک هم در جمع خبرنگاران گفته بود: آمار دقیق از کودکان کار در ایران نداریم؛ اما آمارهای تخمینی از سر چهارراه‌ها در شهرهای پرجمعیت ایران، نشانگر افزایش کودکان کار به ویژه بعد از ظهور طالبان است.
بیشتربخوانید:
بذر مهربانی بکارید
گمانه زنی رشد ۲۰ برابری جمعیت کودکان کار؛ در سایه نبود آمارهای دقیق
اگر چه به دلیل نبود امکانات مناسب برای سرشماری جمعیت مهاجران نمی‌توان در خصوص سیل اخیر مهاجرت اتباع افغانستانی به کشور اظهار نظر دقیقی داشت؛ با این وجود معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری میزان کودکان کار در کشور را در حال حاضر نسبت به قبل از ظهور طالبان، ۲۰ برابر بیشتر دانست و افزود: حضور طالبان در افغانستان و ایجاد ناامنی برای خانواده‌ها، سبب افزایش آمار کودکان کار در ایران شده است. رصد میدانی وضع کودکان کار در محله‌های آسیب پذیر هم نشان از رشد بالای تعداد کودکان مهاجر افغان دارد. معین کامرانی مدیر مدرسه آموزشی کودکان کار ارفک گفت: در حال حاضر عمده دانش آموزان مدرسه ارفک کودکان کار افغانستانی هستند.
همچنین معصومه ایزدی مددکار و فعال اجتماعی در همین زمینه با بیان اینکه مدت‌هاست دیگر ما به دنبال کودکان کار نمی‌گردیم؛ گفت: در چند ماه گذشته با حجم بسیار زیادی از مراجعین مواجه هستیم که حتی فرصت اینکه دنبال بچه‌ها بگردیم تا آنها را به مدرسه دعوت کنیم نداریم؛ ظرفیت ما به نحوی پر شده است که هر روز مجبور هستیم پاسخگوی تماس‌هایی باشیم که به دانش آموزان و خانواده‌های کودکان بگویم کجا ظرفیت خالی دارد که بتوانند ثبت نام کنند؛ حجم مراجعه بسیار زیاد است و من حداقل می دانم در منطقه ۱۲ مدارس دولتی پاسخگوی این تعداد درخواست ثبت نام کودکان نیست؛ به این دلیل که میزان اشتغال و امکان اشتغال در منطقه ۱۲ بیشتر است؛ بنابراین تجمع مهاجران هم بیشتر خواهد بود به همین خاطر تعداد دانش آموزان بیشتری هم به مدارس منطقه ۱۲ مراجعه می‌کنند.
طبیعی است شرایط حاکم بر کشور افغانستان و ناپایداری‌های سیاسی آن کشور یکی از عواملی است که می‌تواند بر افزایش جمعیت کودکان کار در ایران اثر بگذارد. اما باید به خاطر داشت که در عرصه‌ی داخلی نیز به دلیل بروز مشکلات اقصادی، گرانی‌های آزاردهنده، توزیع نابرابر فرصت‌ها و بیکار شدن پدران از عوامل داخلی هستند که برافزایش جمعیت کودکان‌کار تأثیر می‌گذراند. در حقیقت با وجود اینکه عامل اصلی افزایش تعداد کودکان کار، رشد سرسام آور جمعیت مهاجران افغانستانی به کشور است؛ نباید از این موضوع غفلت کرد که بسیاری از کودکان ایرانی نیز به دلیل فقر و مشکلات اقتصادی به کار روی آورده‌اند.
حل مشکل کودکان کار از توان شهرداری خارج است
شهردار تهران گفت: حل مشکل کودکان کار بزرگ‌تر از توان ما است؛ گروه‌های مردمی باید بکوشند و ما کمک کار آنان باشیم.
علیرضا زاکانی، در همایش ملی حمایت از اطفال و نوجوانان در خصوص آسیب‌های اجتماعی کودکان کار، اظهار داشت: وقتی یک نوجوان بر اثر مشکلات اجتماعی ناچار به کار می‌شود یک جامعه با مشکلات اجتماعی مواجه خواهد شد. هر کسی که تعلق خاطری به اسلام و وطن دارد باید نگران کودکان کار باشد.
وی افزود: هر گاه صحبت از کودک کار می‌کنیم یا کودکان کار و خیابانی را که تحت مشکلات جدی‌تری قرار دارند، می‌بینیم؛ اهمیت انجام وظیفه ما مشخص می‌شود. شهردار تهران با بیان اینکه هیچ دستگاهی نمی‌تواند به تنهایی بار کودکان کار را به عهده بگیرد؛ گفت: قانون دستگاه‌های مختلفی را برای حل این بحران در نظر گرفته است اما در مقام عمل آنچه که در مقابل دیدگان ما در جامعه است؛ حاصل بی توجهی به ظرفیت‌های بالای مردمی برای حل مشکلات است. زاکانی، مهمترین پیام همایش ملی حمایت از اطفال و نوجوانان را تأثیر گروه‌های مردمی و دغدغه افکار عمومی برای حل مشکلات کودکان کار دانست و گفت: حل مشکل کودکان کار بزرگ‌تر از توان ماست؛ گروه‌های مردمی باید بکوشند و ما کمک کار آنان باشیم. لازم است دستگاه‌ها با یکدیگر در تعامل باشند و ما هم در شهرداری تهران کمک کار باشیم.
شهردار تهران با بیان اینکه اهمیت حضور گروه‌های مردمی به معنی شانه خالی کردن شهرداری تهران در حل مشکل کودکان کار نیست گفت: پدیده کودکان کار آن چنان بزرگ است که حل آن نیازمند حضور اقشار مختلف مردم و همه دستگاه‌ها است. زاکانی با بیان اینکه در زمانی که آسیب‌های اجتماعی را در خیابان می‌بینیم می‌توانیم دو نوع واکنش نشان دهیم گفت: یک واکنش این است که به باعث و بانیان این مشکلات لعنت بفرستیم؛ اما واکنش دیگر این است که ما هم در جامعه حضور پیدا کنیم و برای حل این مشکلات اجتماعی کمک کنیم.
بیشتربخوانید:
چند روش کم خرج وساده برای مهربانی
مشکل ما استثمار کودکان کار است
احمد وحیدی، در همایش ملی حمایت از اطفال و نوجوانان با بیان اینکه ما اولین بحث در خصوص مبارزه با کار کودک با مباحث نظری است گفت: برخی از این مباحث مربوط به قوانین بین المللی همانند قوانین کنوانسیون منع تبعیض و حقوق بشر کار کودک است. که بسیاری از آنها دچار اشکال است. وی افزود: اگر بنا باشد به آن توصیه‌ها و قوانین تماماً اجرایی شود؛ فضایی بسیار تیره و تاریک و منزجر کننده‌ای به وجود می‌آید.
وزیر کشور با اشاره به تناقض در عمل و حرف مقامات غربی، اظهار داشت: مقامات غربی در برابر ظلم به کودکان فلسطینی و یمنی ساکت هستند اما ادعای حمایت از کودکان دارند. وی با بیان اینکه کودک در مفاهیم ما متفاوت از مفهوم غربی است، گفت: کودک در مفاهیم و ارزش‌های ما می‌تواند به مقام والای انسانی برسد؛ می‌تواند دنیا را تغییر دهد؛ امثال شهید فهمیده پیدا می‌شوند که حضرت امام (ره) وی را رهبر خواند.
وحیدی، کار را برای کودکان یک فریضه خواند و افزود: ما باید به کودکانی رسیدگی کنیم که به دلیل مشکلات خانوادگی حامی جدی ندارند. این کودکان مدنظر ما هستند و من به شما تبریک می‌گویم که در این زمینه قیام کردید. از مهمترین کارهای ارزشمند ما این است که برای این کودکان که روحیه پاک و مطهر دارند رسیدگی کنیم. فوری‌ترین اقدام ما بازگرداندن این کودکان به آغوش گرم خانواده‌ها است. وی با اشاره به اهمیت رسیدگی به وضع زنان سرپرست خانوار گفت: رسیدگی به کودکان کار به رسیدگی به زنان سرپرست خانوار هم منجر می‌شود ما لازم است این اقدامات را باورها حرکت عظیم مردمی هماهنگ کنیم.
وزیر کشور با بیان اینکه مردم ایران به دلیل باورهای دینی و باورهای انسانی به موضوع کودکان کار توجه دارند، افزود: بسیاری از افراد را می‌شناسیم که زندگی خود را وقف کودکان کار کردند. کودکان کار، پاره‌های تن ما هستند که نمی‌توانیم نسبت به آنها بی تفاوت باشیم.
