در این روزها که پس از گذشت حدود دو سال از شیوع ویروس کرونا در جهان، این پاندمی فروکش کرده و امروز (4 خرداد 1401) تعداد فوتی‌های این بیماری در ایران به 5 نفر رسیده؛ خبرها حاکی از شیوع ویروس جدیدی به نام آبله میمونی در جهان است. آیا آبله میمونی مانند کرونا همه گیر می‌شود؟ آیا این بیماری به ایران رسیده است؟ آبله میمون کشنده است؟ چه درمانی برای این بیماری وجود دارد؟ برای پاسخ به سوالات درباره بیماری آبله میمونی تا آخر این مقاله با همراه باشید.
آبله میمون چیست؟
آبله میمون یک عفونت ویروسی نادر و شبیه به آبله انسانی است. ویروس آبله میمون از جنس ارتوپوکس ویروس از خانواده پاکس ویریده است. ارتوپوکس شامل ویروس واریولا که باعث آبله می شود، ویروس واکسینیا که در واکسن آبله استفاده می‌شود و ویروس آبله گاوی می‌باشد.
تاریخچه بیماری آبله و آبله میمون
ایجاد بیماری آبله میمون یا به انگلیسی Monkeypoxمربوط به حال حاضر نیست. اولین ابتلای انسان‌ها و حیوانات به بیماری آبله و اقدام برای واکسیناسیون علیه این بیماری، تقریبا از 3000 سال قبل صورت گرفته است. همچنین آبله میمونی اولین بار در سال 1958 زمانی که دو بیماری شبیه آبله بین میمون‌هایی که برای تحقیق نگهداری می‌شدند، کشف شد. اولین مورد انسانی آبله میمون در سال 1970 در جمهوری دموکراتیک کنگو ثبت شد. از آن زمان آبله میمون در سایر کشورهای آفریقای مرکزی و غربی در انسان‌ها گزارش شده است.
شیوع دوباره آبله میمونی در جهان
همانطور که در خبرها شنیده‌اید، در تاریخ 23 اردیبهشت 1401 این ویروس به طور ناگهانی موجی جدید داشته است. تعداد مبتلایان در کشورهای اروپایی و آفریقایی افزایش پیدا کرد و نگرانی‌ها از تشکیل همه گیری دوباره‌ای مانند کرونا شدت یافت. به گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) تا به امروز آبله میمون در چندین کشور اروپایی و آفریقایی دیده شده است. بلژیک به عنوان نخستین کشور در جهان پس از گزارش چهار مورد ابتلا به آبله میمون در یک هفته، قرنطینه ۲۱ روزه اجباری را برای بیماران مبتلا به این بیماری اعمال کرد.
بیماری آبله میمونی در ایران
به نقل از پروفسور حسین کیوانی متخصص ویروس شناس و مؤسس آزمایشگاه کیوان، که در گفتگویی کامل به بررسی این بیماری پرداخته اند؛ خوشبختانه تاکنون (4 خرداد 1401) گزارشی از ابتلا به بیماری آبله میمون در ایران و کشورهای ایران همسایه دیده نشده است. احتمالاً آبله میمونی خطر ایجاد همه گیری مانند کرونا را نخواهد داشت. گسترش این ویروس محدود به چندده یا چندصد نفر که سابقه تماس مستقیم با میمون و یا مسافرت به کشورهایی که این بیماری در آنجا شیوع داشته است خواهد بود؛ چراکه این بیماری صرفاً از طریق تماس نزدیک با انسان منتقل خواهد شد. جهت اطلاع از آخرین وضعیت گسترش این بیماری در ایران و جهان و مشاهده کامل گفتگوی دکتر کیوانی به مجله سلامت کیوان مراجعه کنید.
علائم و نشانه های آبله میمونی
دکتر کیوانی در مصاحبه با مجله سلامت کیوان افزود: از زمان تماس شخص با میمون آلوده یا منشاء آلوده به ویروس، بین 5 تا 21 روز زمان می‌برد که علائم این بیماری ظاهر شود. تاول‌های پوستی اول در ناحیه صورت و بعد در بقیه نقاط بدن ظاهر می‌شوند. همچنین یکی از موارد خاص این بیماری، تاول در کف و دست پا می‌باشد که در آبله مرغان این اتفاق نخواهد افتاد.
معمولا 3 روز قبل از ظاهر شدن بثورات یا تاول‌ها، فرد دچار تب، تورم غدد لنفاوی و بدن درد خواهد شد؛ همچنین سایر علائم مربوط به بیماری ویروسی مانند درد در ناحیه شکم، بی‌حالی و خستگی مفرط نیر ممکن است ظاهر شود. بثورات یا تاول های پوستی با گذشت زمان، چرکی می‌شوند. این تاول‌ها تقریبا 95 درصد روی صورت، 75 درصد کف دست و کف پا و در 30 درصد موارد برروی اندام‌های تناسلی نمایان می‌شوند.
به طور کلی علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
- تب
- بدن درد
- سردرد
- درد عضلانی
- درد در ناحیه شکم
- بی‌حالی و خستگی
- کمر درد
- تورم غدد لنفاوی
طبق گفته سازمان بهداشت جهانی، ابتلای به این بیماری بین دو تا چهار هفته زمان می‌برد و موارد شدید بیشتر در میان کودکان رخ می‌دهد.
عوارض و آسیب‌های آبله میمونی
تاول‌های پوستی که از علائم عمده این بیماریست، با گذشت زمان افزایش پیدا کرده، رنگ آن به سمت زردی می‌روند و می‌تواند قسمت‌های زیادی از پوست را از بین می‌برد.
در موارد نادر می‌تواند به قرنیه چشم آسیب زده و منجر به نابینایی گردد. با پیشرفت بیماری، ویروس به مغز و نخاع می‌رسد و باعث التهاب شده که می‌تواند منجر به آسیب مغزی و حتی مرگ شود. البته به گفته پروفسور کیوانی، آبله میمون به عنوان ویروس کشنده شناخته نمی‌شود و شاید از هر هزار نفر، یک نفر به دلیل پیچیدگی‌های بعد از ابتلا به ویروس مانند عفونت‌های ثانویه فوت شود.
راه های انتقال آبله میمون
به نقل از خبرآنلاین، انتقال ویروس آبله میمون از انسان به انسان می‌تواند در اثر تماس نزدیک با ترشحات تنفسی، ضایعات پوستی فرد مبتلا و اشیاء آلوده به این ویروس ایجاد شود. انتقال از طریق ذرات تنفسی، مستلزم تماس طولانی مدت چهر به چهره است. همچنین از طریق رابطه جنسی و مادر به جنین نیز قابل انتقال است.
تفاوت آبله میمونی با سایر بیماری‌های مشابه
ویروس آبله میمونی با سایر ویروس‌ها تفاوت‌ها و شباهت‌هایی دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
تفاوت آبله میمون با آبله
تفاوت آبله میمون با آبله این است که؛ در آبله میمون تورم غدد لنفاوی دیده می‌شود.
تفاوت آبله میمون با آبله مرغان
در آبله میمون علائمی نظیر: آبریزش بینی و سرفه دیده نمی‌شود.
تفاوت آبله میمون با بیماری طاعون
عامل آبله میمونی ویروسی می‌باشد که از طریق میمون به انسان منتقل می‌شود. طاعون یک بیماری عفونی باکتریایی بوده که عامل آن باکتری گرم منفی یرسینیا پستیس می‌باشد. بیماری طاعون، بیشتر از راه کک‌های بدن موش مبتلا، به انسان سرایت می‌کند.
پیشگیری، درمان و واکسن آبله میمون
بهترین راه پیشگیری از این ویروس واکسیناسیون است. تا زمانی که واکسن مخصوص این بیماری ساخته نشده است، به دلیل شباهت آبله میمونی با سایر آبله‌ها، استفاده از واکسن آبله‌های دیگر نیز می‌تواند در پیشگیری از این بیماری موثر واقع شود.
همچنین روش پیشگیری دیگر، عدم ارتباط نزدیک با افرادی که از کشورهای آفریقایی بازگشته اند تا 15 روز است. در صورتی که فرد پس از 15 روز علائمی از خود نشان نداد به این ویروس آلوده نیست.
آبله میمونی یک بیماری خود محدود شونده است که فرد مبتلا، با درمان‌های کمک کننده جانبی یا نگه دارنده و بعضاً استفاده از آنتی بیوتیک‌ها بهبود پیدا می‌کند.
روش تشخیص آبله میمون
تشخیص این بیماری با انجام تست PCR و الایزای اختصاصی این ویروس صورت می‌گیرد.
سوالات متداول
آیا آبله میمون یک ویروس جدید است؟
خیر، آبله میمون اولین بار در سال 1958 زمانی که شیوع دو بیماری شبیه آبله در بین میمون هایی که برای تحقیق نگهداری می‌شدند، کشف شد. از این رو ابله میمون نامگذاری شد.
علائم و نشانه‌های این بیماری چیست؟
از علائم این بیماری می‌توان به بثورات قرمز رنگ همراه با چرک، تورم غدد لنفاوی، تب، سر درد، خستگی و دردهای عضلانی اشاره کرد.
آیا آبله میمون کشنده است؟
آبله میمون به عنوان ویروس کشنده شناخته نمی‌شود و شاید از هر هزار نفر، یک نفر به دلیل پیچیدگی‌های بعد از ابتلا به ویروس مانند عفونت‌های ثانویه فوت شود.
منبع: سایت آزمایشگاه کیوان
