گردآوری و ترجمه : سولماز دانشور نیک
تحریریه زندگی آنلاین : ظهور سرطان در دوران بارداری اگرچه نادر و چالش‌برانگیز است، ولی باید به‌سرعت شناسایی و درمان شود. به‌هر‌حال باید این را در نظر گرفت که امکان بارداری در طول روند درمان سرطان وجود دارد. برای درمان این بیماری زمینه‌ای نه‌تنها استانداردهای حاکم بر دستورالعمل‌های مراقبتی در نظر گرفته می‌شوند، بلکه ایمنی جنین نیز در تصمیم‌گیری‌های بالینی مورد توجه قرار می‌گیرد. عدم تجربه و به‌روز بودن دانش‌های لازم در مورد این بیماری می‌تواند منجر به تشخیص دیرهنگام، مدیریت نادرست، درمان نابهینه و وارد آمدن آسیب به جنین و مادر شود.
تقریبا از هر 1000 بارداری سالانه، 1 بارداری با بیماری سرطان که 0.07 درصد تا 0.1 درصد از کل تومورهای بدخیم را شامل می‌شود، درگیر است. شایع‌ترین بدخیمی‌های سرطانی مرتبط با بارداری به‌ترتیب افزایشی به کاهشی، سرطان‌های ملانوما (خطرناک‌ترین سرطان پوست) و سینه، سرطان دهانه رحم، لنفوم‌ها (تومورهای سرطانی) و لوسمی‌ها (سرطان‌های خون) هستند. همچنین، سرطان‌های بدخیم مذکور جزء شایع‌ترین سرطان‌ها در بین زنان غیرباردار جوان و در سنین پایین‌تر محسوب می‌شوند. ملانوما و سرطان‌های خون و ریه تنها سرطان‌هایی هستند که به جفت و جنین متاستاز (سرایت و گسترش) می‌دهند، در حالی که ملانوما تقریبا یک‌سوم موارد متاستاز را به‌خود اختصاص می‌دهد. با این حال، بیشتر داده‌ها ممکن است تحت تأثیر مشکلات مربوط به تشخیص و گزارش‌دهی، به‌ویژه در کشورهای توسعه‌نیافته قرار گرفته و ارائه شوند.
پاتوفیزیولوژی سرطان در دوران بارداری به‌طور کامل شناخته نشده است. پاتوفیزیولوژی، شاخه‌ای از علم است که به بررسی ارتباط بین شرایط طبیعی یک سیستم و حالت غیرطبیعی و آسیب‌دیده آن یعنی همان بیماری می‌پردازد. با این حال، می‌توان گفت تغییرات هورمونی، سرکوب سیستم ایمنی و افزایش نفوذپذیری عروقی (Permeability) و واسکولاریزاسیون (عروق‌زایی، رگ‌زایی) در ایجاد سرطان طی دوران بارداری نقش دارند. از آنجا که انتظار می‌رود به‌دلیل افزایش سن بارداری و روند تاخیر در فرزندآوری، فراوانی سرطان‌های بارداری نیز بیشتر شود، پزشکان باید از ویژگی‌های تشخیص، مرحله‌بندی یا سطح‌بندی بیماری و مدیریت سلامت زنان آگاهی‌های بیشتر و تازه‌تری کسب کنند.
بیشتربخوانید:
سرطان های رایج در در دوران بارداری
سرطان و بارداری
همان‌طور که پیشتر اشاره شد، تشخیص سرطان در حالی که فرزندی را حمل میکنید، با پستی و بلندی‌های منحصربه‌فردی همراه است که می‌توانند بر سلامتی و توانایی شما برای مقابله با این بیماری تأثیر بگذارند. تجربه طیفی از احساسات در این زمان طبیعی است.
ممکن است نگران این باشید که آیا در آینده، درمان سرطان می‌تواند بر جنین و روند باروری تأثیرات منفی بگذارد و خطرآفرین باشد، در این‌صورت، نحوه این آسیب‌رسانی و خطر چگونه خواهد بود. ممکن است برای متفاوت شدن تصویر ذهنی شما از بارداری با آنچه پیشتر تصور می‌کردید و برای آن برنامه‌ریزی کرده بودید احساس غم و اندوه یا افسردگی بر وجود شما چیره شود و حتی افکار شما در مورد بزرگ‌تر کردن خانواده و داشتن فرزند نیز تغییر کند.
اینکه چه تصمیمی برای بارداری و سرطان خود دارید، یک تصمیم کاملا شخصی است و مهم است به‌خاطر داشته باشید که حمایت‌های لازم در دسترس شما است. ممکن است در میان گذاشتن احساسات‌تان با عزیزان‌تان یا یک مشاور یا روانشناس حرفه‌ای برای شما مفید باشد. همچنین، تیم مراقبت‌های بهداشتی شما، از جمله پزشک عمومی، متخصص سرطان و متخصص زنان و زایمان، می‌توانند به هر پرسشی که ممکن است در مورد سرطان و بارداری داشته باشید، پاسخ دهند و توصیه‌هایی برای مراقبت از خود و فرزندتان به شما ارائه دهند.
درمان سرطان و بارداری
امکان درمان سرطان در دوران بارداری وجود دارد. با این حال، برخی از درمان‌های سرطان می‌توانند بر رشد نوزاد متولد نشده تأثیر بگذارند، بنابراین مهم است که قبل از شروع درمان در مورد خطرات و مزایای بالقوه با پزشک خود صحبت کنید. با تیم مامایی خود در مورد اینکه چگونه می‌توانید سلامت و رشد کودک خود را در طول بارداری تاحدممکن کنترل کنید، صحبت نمایید. برخی از این موارد شامل اسکن و آزمایش‌های بررسی‌کننده رشد منظم‌تر جنین هستند. درمانی که به شما توصیه می‌شود، بر اساس نوع سرطانی که دارید، متفاوت است. اینکه آیا سرطان به سایر قسمت‌های بدن شما سرایت کرده است یا خیر و نحوه جلوگیری از آسیب رساندن آن به کودک در حال رشد از مسائلی هستند که در اولویت امور تشخیصی و درمانی کادر پزشکی قرار دارند. با متخصص خود در مورد اینکه چه زمانی باید درمان سرطان خود را شروع کنید و تا چه‌مدت باید آن را ادامه دهید، گفتگو کنید. از او بخواهید در مورد گزینه‌های ممکن پیش‌روی شما توضیح دهند و تا جایی که می‌توانید قبل از تصمیم‌گیری نهایی برای خود و رفع ابهامات‌تان وقت بگذارید.
برخی از افراد ترجیح می‌دهند در حین بارداری، درمان را آغاز نکنند. اگر سرطان در هفته‌های اولیه بارداری تشخیص داده شود، برخی از افراد تصمیم به خاتمه بارداری می‌گیرند تا بتوانند بلافاصله درمان را شروع کنند، در حالی که برخی دیگر که سرطان آن‌ها در اواخر بارداری تشخیص داده می‌شود، تصمیم می‌گیرند که فرزند خود را قبل از موعد مقرر به‌دنیا بیاورند. در برخی موارد، درمان ممکن است تا پس از تولد نوزاد به تعویق بیفتد.
مهم است که در این مدت مراقب خود باشید؛ هم از نظر جسمی و هم از نظر عاطفی. پذیرش حمایت دیگران، استراحت در زمان ممکن و حفظ تغذیه خوب و مناسب می‌تواند مفید باشد. سعی کنید روی چیزهایی که می‌توانید کنترل کنید، تمرکز داشته باشید و اگر احساس میکنید که تحت فشار هستید با عزیزان‌تان یا یک مشاور یا روانشناس آموزش‌دیده صحبت کنید.
بیشتربخوانید:
چه عواملی در بروز سرطان سینه موثر است ؟
تصمیم‌گیری در مورد درمان
تصمیم‌گیری در مورد درمان سرطان در حین بارداری می‌تواند دشوار و درعین‌حال پرچالش باشد، چراکه این تجربه‌ای متفاوت برای همه مادران سرطانی است که ناگزیر باید با آن روبه‌رو شوند. احتمالا چیزهای زیادی برای در نظر گرفتن وجود خواهند داشت که ممکن است در مورد آن‌ها مطمئن نباشید یا ذهن‌تان به‌خاطر درگیری با اطلاعات جدید بسیار و اضافه شدن پرسش‌های جدید به پرسش‌های پیشین در تحلیل مسیر درست دچار گیجی یا ناتوانی شود.
درباره گزینه‌های پیش‌روی خود آگاهی کسب کنید
درک بیماری، درمان‌های موجود، خطرات بارداری و هرگونه هزینه اضافی می‌تواند به‌شما کمک کند تا گزینه‌ها را بسنجید و تصمیمی آگاهانه بگیرید. بررسی کنید که آیا متخصص انکولوژی (سرطان‌شناسی) در تیم چند‌رشته‌ای شما وجود دارد و آیا مناسب‌ترین مرکز درمانی را برگزیده‌اید یا خیر - ممکن است بتوانید درمان را از بیمارستانی نزدیک‌تر به خانه دنبال کنید یا از امکانات و نیروهای متخصص در مرکزی دورتر که ارزش طی کردن مسیر و پیگیری درمان را داشته باشد، بهره بجویید.
جزئیات را ثبت کنید
وقتی پزشک برای اولین بار موضوع سرطان را با شما مطرح می‌کند و از ابتلای شما به این بیماری می‌گوید، ممکن است بعد از پایان گفتگو تمام آنچه که به‌شما گفته شده است را به‌یاد نیاورید؛ به‌خصوص در دوران بارداری. یادداشت‌برداری یا در صورت موافقت پزشک، ضبط صدا می‌تواند در این زمان به‌شما کمک کند. ایده خوبی است که از یکی از اعضای خانواده، شریک زندگی یا دوستان‌تان بخواهید هنگام شرکت در جلسات ملاقات‌های پزشکی شما حضور داشته باشد و با یادداشت‌برداری یا صرفا گوش دادن به گفتگوهای‌تان، شما را همراهی کند.
بیشتر بخوانید:
همه چیز درباره غربالگری سرطان سینه
پرسش کنید
اگر گیج شده‌اید یا می‌خواهید مسئله‌ای را بررسی کنید، مهم است که ابهامات و پرسش‌های خود را با یک متخصص در میان بگذارید.
سعی کنید قبل از قرار ملاقات، فهرستی از پرسش‌های‌تان را تهیه کنید و اگر تعداد سوال‌ها زیاد است، آن‌ها را با یک هماهنگ‌کننده مراقبت از سرطان یا یک مددکار اجتماعی مطرح کنید و یا با آن‌ها تلفنی تماس بگیرید.
نظر دوم را نیز در نظر بگیرید
گاهی‌اوقات، برخی از علائم سرطان و بارداری با هم تداخل پیدا می‌کنند که می‌توانند منجر به تاخیر در تشخیص شوند. در این موارد ممکن است بخواهید نظر دومی را نیز از یک متخصص دیگر دریافت کنید تا توصیه‌های متخصص خود را تأیید یا بهتر درک کنید و یا اطمینان حاصل کنید که همه گزینه‌های خود را بررسی کرده‌اید.
متخصصان به افرادی که این کار را انجام می‌دهند، عادت دارند. پزشک عمومی یا متخصص شما می‌تواند شما را به متخصص دیگری ارجاع دهد و نتایج اولیه به‌دست‌آمده از شما را برای آن شخص ارسال کند. حتی اگر درمان را شروع کرده‌اید یا هنوز می‌خواهید توسط پزشک اول خود درمان شوید، می‌توانید نظر متخصص دوم را نیز جویا شوید. در نهایت، ممکن است تصمیم بگیرید تا توسط متخصص دوم درمان شوید.
این تصمیم شما است
شما حق دارید هر درمانی را که به‌شما پیشنهاد می‌شود، بپذیرید یا رد کنید. ممکن است بخواهید تصمیم خود را با تیم درمانی، پزشک عمومی، خانواده و دوستان خود در میان بگذارید یا درباره حقوق و مسئولیت‌های خود بیشتر بدانید.
تغییرات در برنامه زایمان شما
تشخیص و درمان سرطان ممکن است برنامه زایمان شما را تغییر دهد. این ممکن است شامل وضع حمل قبل از رسیدن به نُه‌ماه کامل یا تغییر در برنامه زایمان سزارین یا زایمان طبیعی شما باشد. اطمینان حاصل کنید که انکولوژیست (پزشک متخصص در زمینه تشخیص و درمان سرطان) شما از نزدیک با متخصص زنان و زایمان شما همکاری می‌کند تا برنامه زایمانی متناسب با نیازهای شما و کودک شما توسط آن‌ها تهیه شود.
شیردهی در طول درمان
نوع درمان شما، زمان انجام آن و اینکه کدام ناحیه یا نواحی از بدن شما تحت تأثیر سرطان قرار گرفته است، تعیین می‌کند که آیا در طول درمان می‌توانید به کودک خود شیر بدهید یا خیر.
برخی از درمان‌های سرطان می‌توانند شیر شما را برای کودک‌تان ناامن کنند. این بدان دلیل است که داروهای مورد استفاده برای مبارزه با سرطان می‌توانند از طریق شیر شما به کودک منتقل شوند. با پزشک خود در مورد بی‌خطر بودن شیردهی در طول درمان صحبت کنید.
درمان سرطان همچنین می‌تواند بر توانایی شما در تولید شیر تأثیر بگذارد. اگر درمان سرطان بر توانایی شما در شیردهی تاثیر می‌گذارد، از یک مشاور شیردهی کمک بگیرید.
ختم بارداری و سقط جنین
به‌عنوان بخشی از تشخیص و درمان سرطان، ممکن است لازم باشد ختم و خطر سقط جنین را در نظر بگیرید. مسائل این چنینی بسیار تأثیرگذار و عاطفی هستند و پشتیبانی در دسترس را می‌طلبند.
مهم است که در صورت نیاز به خاتمه بارداری، سوالات خود را مطرح کنید و با تیم مراقبت‌های بهداشتی، گفتگوهای مفصلی داشته باشید تا بتوانید مراحل مربوطه، روند بهبودی و معنای آن را چه از نظر احساسی و چه از نظر جسمی به‌طور کامل درک کنید. اگر نیاز به درمان با کمک جراحی دارید که می‌تواند منجر به سقط جنین یا افزایش خطر برای کودک شما شود، مطمئن شوید که با توجه به آگاهی و دانشی که به‌دست آورده‌اید، این نتایج را نیز در ذهن تجزیه و تحلیل کرده و کاملا درک کرده‌اید.
چند پرسش رایج درباره سرطان و بارداری
آیا سرطان می‌تواند بر بارداری‌های آتی من تأثیر بگذارد؟
ممکن است سرطان و روند درمان آن بر توانایی شما برای بچه‌دار شدن در آینده (باروری) تأثیر بگذارد. برخی از درمان‌های سرطان از جمله شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌توانند به اندام‌های تناسلی شما آسیب برسانند.
با پزشکان خود در مورد تأثیر درمان سرطان بر باروری‌تان صحبت کنید. همچنین می‌توانید از یک متخصص باروری در مورد راه‌های محافظت از توانایی فرزندآوری خود مشاوره بگیرید. ممکن است لازم باشد قبل از مشغول کردن زیاد فکر خود با قصدتان برای فرزندآوری در آینده، تصمیماتی در مورد باروری بگیرید. حتی اگر خانواده شما کامل باشد، ممکن است پس از ازدست‌دادن قدرت باروری خود، تا مدتی شاید حتی طولانی غم یا اندوه را تجربه کنید.
آیا بعد از ابتلا به سرطان می‌توانم بچه‌دار شوم؟
این یک تصمیم کاملا شخصی است. تشخیص سرطان ممکن است بر طرز فکر و احساس شما در مورد داشتن فرزند تأثیر بگذارد. اگر دارای شریک زندگی هستید، بهتر است در مورد برنامه‌های خانوادگی خود با هم صحبت کنید. کلینیک‌های باروری اغلب مشاورانی دارند که می‌توانند در مورد مزایا و معایب وضعیت شما راهنمایی‌تان کنند.
بعد از درمان سرطان چه‌مدت باید صبر کنم تا باردار شوم؟
این امر به عوامل زیادی از جمله نوع سرطان و نوع درمان شما بستگی دارد. برخی از متخصصان سرطان توصیه می‌کنند که پس از پایان درمان، بین شش‌ماه تا دو سال باید صبر کنید. این ممکن است بدان دلیل باشد که در طول این مدت، تخمک‌های شما فرصت بازیابی توان خود را کسب کنند و اطمینان حاصل شود که سلامت کامل شما همچنان برقرار است و بیماری دوباره به سراغ‌تان نمی‌آید. بهتر است درباره روش‌های پیشگیری مناسب وضعیت‌تان و همچنین، زمان‌بندی برای بارداری پس از مدت مذکور با پزشک خود صحبت کنید.
آیا باردار شدن دوباره سرطان را برمی‌گرداند؟
تحقیقات نشان می‌دهند که در اکثر سرطان‌ها، بارداری اگر با تغذیه اُرگانیک و رسیدن در حد کفایت تمام ویتامین‌ها و املاح لازم بدن زیر نظر پزشک و تقویت سیستم‌ایمنی همراه باشد، شانس بازگشت (عود) سرطان را افزایش نمی‌دهد. با این حال، باردار بودن می‌تواند بر توانایی شما جهت انجام آزمایش‌ها و نظارت بر سرطان تأثیر بگذارد. انواع علائمی که باید از آن‌ها آگاه باشید نیز ممکن است تحت تاثیر بارداری قرار گیرند. برای کسب اطلاعات بیشتر و کمک به مدیریت نگرانی‌های خود با یک پزشک یا مشاور باروری صبت کنید.
اگر من سرطان داشته باشم، آیا فرزندانم نیز دچار سرطان خواهند شد؟
مطالعات نشان می‌دهند که اگر یک یا هر دو والدین دارای سابقه سرطان باشند، فرزند یا فرزندان‌شان در صورت دور بودن از عوامل سرطان‌زا مانند آلودگی هوا، محیط آلوده به مواد شیمیایی، استرس و غیره و تقویت بدن با مواد مغذی، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرطان نیستند، البته باید خاطر نشان کرد که درصد اندکی از برخی سرطان‌ها (تا 5 درصد) توسط یک ژن معیوب ارثی ایجاد می‌شوند. این سرطان به «سرطان خانوادگی» یا «سرطان ارثی» معروف است. ژن معیوب جهش‌یافته خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد، اما حتی در این صورت هم الزاما به این معنا نیست که کودک ژن را به ارث می‌برد و حتما به سرطان مبتلا می‌شود. اگر در این مورد نگران هستید، با پزشک خود صحبت کنید. آن‌ها ممکن است شما را به مرکز سرطان خانواده یا خدمات مشاوره ژنتیک ارجاع دهند.
نتیجه‌گیری
شناسایی سرطان در دوران بارداری با چالش‌های بسیاری همراه است. تغییرات فیزیولوژیکی رخ‌داده در دوران بارداری می‌توانند بررسی صحیح یک نئوپلاسم (نوعی رشد غیرطبیعی و بیش از حد در بافت) زمینه‌ای را به تاخیر بیندازند. در نتیجه، یک کار تیمی چند‌رشته‌ای برای ارزیابی سریع سن حاملگی، قابلیت حیات و رشد جنین و در عین حال تعریف بهترین استراتژی تشخیصی برای مادر مورد نیاز است. همیشه به مراکزی که مجهز به بخش «مادران پرخطر» هستند، مراجعه کنید. این بخش برای مراقبت از مادران دارای بارداری‌های پرخطر و نیازمند بستری جهت کنترل مشکلات پزشکی، عوارض مادری و جنینی و جلوگیری از مرگ‌و‌میر تدارک دیده شده است. طی بارداری، استفاده از روش‌های تصویربرداری غیریونیزه از جمله، اِم‌آرآی (MRI) و سونوگرافی، با هدف کاهش قرار گرفتن جنین در معرض تشعشعات مضر ترجیح داده می‌شود. جراحی را می‌توان در هر لحظه از بارداری با خیال راحت انجام داد و در صورت ضرورت نباید آن را به‌تعویق انداخت. به‌طور معمول، رادیوتراپی (پرتودرمانی) در این سناریو جایی ندارد و زن باردار باید از آن بر حذر باشد، به استثنای اورژانس‌های سرطانی که در آن خطر جانی مادر بر شرایط تحمیل می‌شود. سایر نشانه‌ها نیز باید به‌صورت جداگانه با ارزیابی و در نظر گرفتن دوز قابل تجویز برای جنین مورد بررسی قرار گیرند. درمان‌های سیستمیک در حالت ایده‌آل باید تا حد امکان از پروتکل‌های استاندارد مورد استفاده برای بیماران غیرباردار پیروی کنند و در عین حال ایمنی جنین را نیز تضمین کنند. متأسفانه، مصرف بسیاری از داروها در دوران بارداری ایمن نیست و مادر باید در مورد خطرات و عوارض احتمالی درمان‌های سیستمیک به‌طور جامع بیندیشد. در مواردی که قانون اجازه می‌دهد، سقط درمانی می‌تواند به‌عنوان یک گزینه در نظر گرفته شود.
در نهایت باید گفت، چشم‌انداز درمان در انکولوژی به‌سرعت در حال تکامل است. با این وجود، درمان‌های مدرن اندکی در لیست درمان‌های مخصوص بیماران باردار گنجانده شده است و به انجام مطالعات بیشتر فارماکوکینتیک (مطالعه چگونگی تأثیر اعضای بدن بر دارو)، فارماکودینامیک (مطالعه چگونگی تأثیر یک دارو بر اعضای بدن) و همچنین، مطالعات درباره غلظت شیر مادر پس از مصرف داروهای جدید، از جمله بررسی مولکول‌های کوچک و ایمونوتراپی (روش نوین درمان سرطان که با تقویت و بازیابی توانایی سیستم ایمنی با بیماری مبارزه می‌کند) نیاز است. علاوه بر این، جامعه پزشکی باید دائما به جمع‌آوری داده‌هایی بپردازد که پیامدهای طولانی‌مدت قرار گرفتن کودکان در معرض درمان‌های داخل رحمی طی دوران سرطان را بررسی کرده‌اند.
