دکتر منصوره پژمان منش - متخصص جراحی زنان، زایمان و فلوشیپ نازایی‌ای وی اف
تحریریه زندگی آنلاین : IVF یا همان لقاح آزمایشگاهی یکی از روش‌های کمک باروری است که برای تعدادی از زوج‌های نابارور مناسب می‌باشد. این روش به زوج‌های ناباروری که به روش‌های دیگر درمان ناباروری مانند داروهای تحریک تخمدان و یا آی یو آی پاسخ نداده‌اند و همچنین زوج‌هایی که نازایی در آنها چند علتی و یا شدید است (مانند آزواسپرمی، انسداد لوله‌های فالوپ، تخمک اهدایی، فریز تخمک و...)، کمک می‌کند تا داشتن فرزند را تجربه کنند. آگاهی در مورد مراحل IVF و عوارض ان، با مشاوره با یکی از بهترین پزشکان فوق تخصص نابارور، نگرانی زوج‌ها در حین درمان ناباروری را کاهش می‌دهد و کاهش استرس قطعاً در ای وی اف موفق نقش دارد.
اگر شما هم جزو آن دسته از زوج‌هایی باشید که طبق نظر پزشک متخصص نازایی قرار است تحت درمان ناباروری به روش آی وی اف و یا پی جی دی قرار گیرید حتماً سؤالات زیادی دارید که فکر شما را مشغول کرده و بدنبال راهنمایی و مشاوره هستید. برخی از زوج‌ها هم ممکن است تصورات اشتباهی در مورد آی وی اف و نتایج آن داشته باشند که در این مقاله به شایع‌ترین سؤالات شما پاسخ خواهیم داد.
بیشتربخوانید:
آزمایش های غربالگری لازم برای مادران باردار
مراحل ای وی اف:
مراحل آی وی اف به این صورت است که، پس از تحریک تخمدان و هنگامی که فولیکول‌ها به تعداد و سایز کافی رسیدند عمل پانکچر انجام شده و تخمک‌ها پس از فرایند آماده سازی با اسپرم همسر ترکیب شده و جنین چند سلولی تشکیل شده در زمان مناسب یعنی وقتی آندومتر رحم اماده است به رحم منتقل می‌شود و یا به اصطلاح کاشت جنین انجام می‌شود. در روش تعیین جنسیت با پی جی دی نیز جنین به همین روش در آزمایشگاه تشکیل می‌شود.
میزان باروری با آی وی اف چقدر است؟
اکثر زوج‌ها بر این تصور هستند که شانس بارداری به روش آی وی اف صد در صد است. اما واقعیت چنین نیست. شانس باروری در هر زوج طبیعی و بدون مشکل نازایی، در هر سیکل در حدود 15-20 درصد است. در بهترین مراکز ناباروری دنیا و مراکز درمان ناباروری ایران، با استفاده از روش‌های کمک باروری مثل آی وی اف، این میزان در هر سیکل، حداکثر 40 -35 درصد خواهد بود که شرایط و شانس نسبتاً بالایی را جهت باروری زوج‌ها فراهم می‌کند.
دوران بارداری با آی وی اف با بارداری طبیعی فرق دارد؟
خانم‌هایی که به روش آی وی اف باردار می‌شوند نسبت به بارداری طبیعی باید احتیاط بیشتری داشته باشند اما این به معنای استراحت مطلق و محدود کردن فعالیتهای روزمره نیست مگر اینکه مشکل مامایی خاصی داشته باشید که پزشک شما استراحت مطلق را توصیه کند. بهتر است تحت نظر یکی از بهترین پزشکان متخصص زنان و نازایی باشید، استراحت بیشتری داشته باشید و در صورتی که شاغل هستید از ساعات کار به مدت طولانی و یا فعالیت سنگین پرهیز کنید. در صورت لزوم پزشک ممکن است داروهای ضد انعقاد و .... برای شما تجویز کند که طبق دستور بایستی استفاده کنید. البته مراقبت‌های دوران بارداری، در افرادی که با ای وی اف باردار شده‌اند بصورت ویژه خواهد بود.
بیشتربخوانید:
احتمال جا به جایی جنین در روش IVF چقدر است؟
آیا بچه‌های حاصل آی وی اف از هر نظر سالم هستند؟
بعضی زوج‌ها تصور می‌کنند که در روش آی وی اف و مخصوصاً پی جی دی (جهت تعیین جنسیت)، جنین از همه نظر باید سالم باشد. درست است که در زمان انتقال جنین، بهترین و با کیفیت‌ترین جنین‌ها انتخاب و به رحم منتقل می‌شوند اما میزان ناهنجاری جنینی، سالم بودن جنین و نوزاد از نظر ساختاری و ژنتیکی همانند جمعیت عمومی و بارداری طبیعی است. آزمایشات سلامت جنین و غربالگری‌ها همانند شرایط بارداری طبیعی برای جنین ماحصل آی وی اف هم انجام خواهد شد.
آیا میزان سقط در آی وی اف بیشتر است؟
وقتی جنین در داخل رحم کاشت می‌شود و بارداری رخ می‌دهد، ادامه حاملگی مثل شرایط بارداری طبیعی خواهد بود. یعنی میزان سقط، حاملگی خارج رحمی، زایمان زودرس و تمام شرایطی که ممکن است در یک بارداری طبیعی اتفاق بیفتد و حاملگی را به یک حاملگی پرخطر تبدیل کند در این موارد هم ممکن است ایجاد شود. اما نگران نباشید میزان سقط در ای وی اف بیشتر از سایرین نخواهد بود.
میزان ای وی اف موفق در سیکل اول چقدر است؟
بعضی زوج‌ها فکرمیکنند که بارداری به روش آی وی اف تضمینی است و اگر اینطور نباشد از ادامه درمان ناامید می‌شوند. برخی هم بر این تصور هستند که آی وی اف بار اول موفق نیست و باید چندین بار انجام شود. طبیعی است که شرایط هر زوج و کیفیت جنین‌ها در میزان باروری مؤثر است اما همانطور که اشاره شد میزان موفقیت آی وی اف در هر سیکل در بهترین شرایط 40-35 در صد می‌باشد که شانس بسیار خوبی را در درمان ناباروری زوج‌ها فراهم می‌کند.
اگر بارداری بار اول صورت نگرفت، در صورتی که جنین فریز برای آن زوج وجود داشته باشد در سیکل‌های بعدی با صرف هزینه کمتر می‌توانند جهت انتقال جنین به رحم مجدداً اقدام کنند.
بیشتر بخوانید:
ملاحظات بارداری در مبتلایان به التهاب روده
عصبانیت ناشی از بارداری و مدیریت آن
آیا ای وی اف بهترین روش درمان نازایی است؟
در بین درمان‌های کمک باروری، آی وی اف و میکرواینجکشن بیشترین شانس باروری را برای زوج‌ها فراهم می‌کند. اما به این معنی نیست که این روش برای همه زوج‌ها مناسب است و یا میزان بارداری برای همه زوج‌ها ماکسیمم است. وقتی جهت مشاوره و درمان به یکی از بهترین پزشکان فوق تخصص ناباروری مراجعه میکنید، پزشک پس از ارزیابی و با توجه به شرایط هر زوج، بهترین روش درمان ناباروری را به آنها ارائه می‌کند. برای بعضی از زوج‌ها مثلاً در موارد ناباروری شدید مردان، نیاز به تخمک اهدایی، رحم اجاره‌ای و...، ای وی اف اولین روش درمان است و برخی تحت درمان‌های ساده‌تر مانند تحریک تخمدان با دارو و یا آی یو ای قرار می‌گیرند و در صورت عدم بارداری، خط آخر درمان یعنی آی وی اف به آنها پیشنهاد می‌شود.
عوارض IVF:
روش ای وی اف جهت درمان ناباروری روش نسبتاً بی‌خطری است. اما مثل هر عمل دیگری ممکن است عوارض جانبی ناخواسته‌ای داشته باشد. عوارض آی وی اف، می‌تواند مربوط به مصرف داروها و یا خود عمل تخمک‌گیری باشد. همه افراد عوارض را تجربه نمی‌کنند. بسیاری از عوارض، در واقع اثر موقتی داروها و یا خود عمل بوده که ظرف چند روز برطرف می‌شوند. در درصد بسیار کمی از خانم‌ها ممکن است مشکلات جدی بوجود آید که نیاز به مداخله پزشک فوق تخصص ناباروری دارد و در مورد علایم هشدار دهنده آنها هم آگاهی لازم به زوج‌ها داده خواهد شد.
عوارض داروهای نازایی:
داروهای کمک باروری و درمان ناباروری می‌توانند عوارض جانبی مانند سردرد، تغییرات خلقی، گرگرفتگی، انقباضات شکمی خفیف، ورم و درد شکم، نفخ مختصرشکم، یبوست و حساس شدن پستآنها را ایجاد کنند که موقتی بوده و جای نگرانی نیست. ایجاد کیست ساده تخمدان بعد از پانکچر هم می‌تواند طبیعی باشد و ظرف یکی دو هفته رفع می‌شود. یکی از عوارض مهم داروهای کمک باروری این است که این داروها بندرت در برخی افراد ممکن است باعث تحریک بیش از حد تخمدان شوند. علایم سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) شامل نفخ و ورم شکم، تهوع و استفراغ، کاهش میزان ادرار، تنگی نفس، کیست‌های متعدد تخمدان و جمع شدن مایع در لگن باشد. این علایم خفیف یا شدید بوده و در بسیاری موارد قابل کنترل و قابل پیشگیری هستند. در صورت بروز هر یک از علایم فوق، حتماً با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
عوارض پانکچر:
همانطور که قبلاً هم توضیح داده شد، تخمک گیری طی یک بیهوشی سبک و کوتاه مدت انجام می‌شود. ممکن است بعضی خانم‌ها پس از پانکچر دچار لکه بینی یا درد مختصر شکم شوند که طبیعی بوده و با کمی استراحت و مصرف یک عدد مسکن مانند شیاف یا قرص استامینوفن برطرف می‌شود. اما در موارد بسیار نادراحتمال آسیب به روده، مثانه و عروق لگنی و خونریزی و عفونت وجود دارد. توصیه می‌کنیم در صورت درد شدید شکم، تب، علایم ادراری، و یا سرگیجه و افت فشار، حتماً پزشک را مطلع کنید.
بیشتر بخوانید:
مصرف کافئین در حاملگی
آیا ای وی اف باعث یائسگی زودرس می‌شود؟
بعضی بانوان تصور می‌کنند که چون تعدادی فولیکول در یک سیکل ای وی اف رشد می‌کنند از تعداد کلی فولیکولهای آنها کاسته شده و ذخیره تخمدان کم شده و در نهایت دچار یائسگی زودرس شوند. تعداد فولیکولهای تخمدان یک خانم بطور طبیعی حدود چهار صد هزارمی باشد و عمل پانکچر باعث کاهش قابل ملاحظه تعداد آنها نمی‌شود و در این مورد هم جای نگرانی نیست.
آیا بچه‌های حاصل از ای وی اف طبیعی هستند؟
جنین‌های آزمایشگاهی نسبت به جنین‌های ماحصل بارداری طبیعی از نظر سلامت و هوش فرقی ندارند و چه بسا بهتر هم باشند. چون بهترین و با کیفیت‌ترین جنین‌ها برای انتقال به رحم انتخاب می‌شوند. ناهنجاری جنینی هم بیش از بارداری طبیعی نخواهد بود و آزمایشات سلامت جنین و انومالی اسکن طبق روال طبیعی انجام خواهد شد.
