دکتر رضا راست‌منش : متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و عضو هیئت ؛ علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
تحریریه زندگی آنلاین : واقعیت این است که تعطیلات عید تنها شامل ۱۳ روز نمی‌شود بلکه در کشور ما گاهی حدود یک ماه را شامل می‌شود. بنا به گفته متخصصان تغذیه، با توجه به افزایش دیدوبازدیدها در ایام نوروز و تغییر نوع و میزان خوراکی‌ها در این مدت، مادران باردار بیشتر از سایرین باید به نکات تغذیه‌ای توجه کنند و برای پیشگیری از بروز مشکلات احتمالی برای خود و فرزندی که درراه دارند، بهتر است هشدارهای کارشناسان را جدی بگیرند.
مواظب اضافه‌وزن باشید
همه ما مواردی را ملاحظه کرده‌ایم که تا افراد فامیل خبر باردارشدن زنی را می‌شنوند، به او انواع و اقسام خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها را پیشنهاد می‌کنند و بزرگ‌ترهای فامیل مواد غذایی گوناگونی را تهیه می‌کنند تا مادر باردار را به‌اصطلاح خودمانی تقویت کنند. این توجه ویژه و درنهایت استفاده بیش‌ازحد زنان باردار از این خوراکی‌ها، در کنار افزایش اشتها و افزایش وزنی که به‌طور طبیعی در این دوران اتفاق می‌افتد می‌تواند به یک چاقی بیش‌ازحد منجر شود که عوارض نامطلوبی به همراه خواهد داشت. ازاین‌رو همواره به زنان باردار توصیه می‌شود در استفاده از مواد خوراکی گوناگون دقت لازم را داشته باشند تا به بیش خواری مبتلا نشوند و دچار مشکل نشوند؛ اما این مسئله به‌ویژه در ایام عید پررنگ‌تر می‌شود و شاهد هستیم که عادت‌های بیش خواری شدت پیدا می‌کند و افراد مواد خوراکی را که در روزهای دیگر سال کمتر مصرف می‌کنند، در وعده‌های گوناگون در طول یک روز تعطیل استفاده می‌کنند.
شاید عوارض این قضیه برای سایر افراد کمتر باشد اما زنان باردار باید توجه کافی به جلوگیری از چاق شدن بیش‌ازحد طبیعی و مقدار تعیین‌شده داشته باشند چراکه چاق شدن بیش‌ازحد، علاوه بر مضراتی که در طول بارداری دارد، حتی می‌تواند عواقب خود را بعد از زایمان نیز نشان دهد به‌طوری‌که در میزان ترشح شیر مادر تغییراتی ایجاد کرده و مادر و فرزند را دچار مشکل می‌کند.
بیشتربخوانید:
تهوع صبحگاهی در حاملگی
شیرینی؛ بخوریم؟ نخوریم؟
واقعیت این است که تعطیلات عید تنها شامل ۱۳ روز نمی‌شود بلکه در کشور ما گاهی حدود یک ماه را شامل می‌شود. با این حساب اگر قرار باشد فردی شروع به اضافه‌وزن کند، نه‌تنها به‌اندازه یک ماه اضافه‌وزن می‌‌یابد بلکه به دلیل فرآیند سوخت‌وساز بدن، این افزایش وزن در ماه‌های پس‌ازآن نیز ادامه خواهد یافت چراکه افزایش وزن مقطعی نبوده و دنباله‌دار خواهد بود و وزن به‌صورت تصاعدی بیشتر خواهد شد. این موضوع به‌ویژه برای زنان باردار حائز اهمیت است که باید به‌صورت سازمان‌یافته وزنشان کم شود. در همین رابطه، ازآنجاکه زیاد قند خوردن سبب بیشتر شدن حس گرسنگی و درنتیجه میل بیشتر به خوردن می‌شود، به تمام افراد به‌ویژه مادران باردار توصیه می‌شود در حد امکان از مواد قندی و شیرینی‌ها پرهیز کنند. قندها به‌طورکلی باعث سیری کوتاه‌مدت می‌شوند و این تصور درستی نیست که افراد فکر می‌کنند هنگام گرسنگی با خوردن یک شیرینی یا مواد قندی گرسنگی‌شان برطرف خواهد شد. به‌ویژه در ایام عید که انواع شیرینی‌ها در خانه‌ها یافت می‌شود ممکن است به‌عنوان میان وعده‌ها بیشتر مورداستفاده قرار بگیرند درحالی‌که زنان باردار باید توجه کنند که مصرف هر آنچه قند دارد نباید به نسبت قبل از دوران بارداری افزایش پیدا کند.
بفرمایید آجیل!
در بین خوراکی‌هایی که در روزهای عید نوروز در خانه‌ها پیدا می‌شود، مغزهای خوراکی و به‌اصطلاح آجیل جایگاه خاص و تاریخی خود را دارد. سؤالی که ممکن است برای زنان باردار مطرح شود این است که مجازند از این مغزهای خوراکی استفاده کنند یا خیر؟ در جواب آن‌ها باید گفت آجیل‌ها املاح و مواد معدنی دارند و در انتخاب بین شیرینی‌ها و مغزهای خوراکی، مغزها بیشتر پذیرفته‌شده هستند و دست آن‌ها در خوردن آجیل باز است. اما باید دقت کنند که میزان مصرف نمک در زنان باردار نباید بیشتر از حد مجاز باشد و درست است که به نسبت شیرینی‌ها با خیال راحت‌تری می‌توانند از آجیل استفاده کنند اما در مصرف این مواد خوراکی نیز نباید زیاده‌روی کنند چراکه ممکن است با مشکل فشارخون و اضافه‌وزن مواجه شوند چون مصرف بیشتر نمک خود باعث اضافه‌وزن می‌شود. نکته‌ای که به‌طورکلی باید به آن توجه شود این است که خانم‌های باردار به خاطر داشته باشند که لزوماً بهتر خوردن به معنی بیشتر خوردن نیست.
این‌طور نیست که به خاطر تقویت کردن خود در مصرف خوراکی‌ها و به‌عنوان‌مثال مغزهای مغذی زیاده‌روی کنند زیرا تقویت کردن به معنای زیاد خوردن از مواد خوراکی حتی مفید نیست بلکه به معنای این است که رژیم اصولی و حساب‌شده داشته باشیم و اگر شک داریم میزانی که از هر ماده خوراکی در برنامه غذایی‌مان داریم، کافی است یا نه، بهتر است از متخصصان تغذیه مشورت بگیریم.
بیشتربخوانید:
بهترین غذاها برای بارداری
سبزی و میوه، تا دلتان بخواهد
هرچقدر که در خوردن مواد غذایی دیگر بایدونباید وجود داشت، می‌توان به مادران باردار این مژده را داد که می‌توانند تا جایی که اشتهایشان اجازه می‌دهد از سبزی‌ها و میوه‌ها استفاده کنند. بنابراین در مهمانی‌ها به‌جای استفاده از شیرینی و شکلات یا نوشیدنی‌های شیرین، بهتر است از انواع میوه‌ها مصرف کنند تا هم به‌سلامت خود و هم به‌سلامت فرزندشان کمک کرده باشند. انواع میوه‌های تازه و میوه‌های خشک مانند توت خشک، انجیر خشک و … را نیز می‌توان به‌عنوان میان وعده استفاده کرد. سبزیجات می‌توانند مقدار زیادی از ویتامین‌ها ازجمله ویتامین‌های a و c و مواد معدنی و فیبر را فراهم کنند. یکی از مشکلات خانم‌های باردار در دوران بارداری یبوست است که با مصرف سبزی‌ها این مشکل برطرف می‌شود. کلم، حبوبات، سیب‌زمینی، اسفناج، دانه‌های سبز و گوجه‌فرنگی غنی از ویتامین c هستند و به جذب آهن موجود در غذاها کمک می‌کنند.
میوه‌هایی مثل پرتقال، گریپ‌فروت، نارنگی، لیمو و انگور نیز منبع بسیار خوبی برای ویتامین c هستند. هر مادر باردار می‌تواند در طول روز چند بار از این گروه استفاده کرده و نیاز خود را به ویتامین‌هایی مانند a و c برآورده کند. به‌طور مثال در صبحانه آبمیوه یا میوه تازه خورده و بین وعده‌های غذا میوه تازه یا خشک را در نظر بگیرد و به همراه ناهار و شام سالاد سبزیجات یا میوه بخورد.
بیشتربخوانید:
میان وعده‌های مفید برای خانم‌های باردار
تغذیه ماه به ماه در دوران بارداری
فعالیت بدنی فراموش نشود
یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در جامعه ما ملاحظه می‌شود و ریشه اجتماعی و فرهنگی دارد این است که خانم‌ها به‌محض باردارشدن از فعالیت بدنی دست کشیده و بیشتر وقت خود را به استراحت می‌گذرانند. این در حالی است که آن‌ها باید فعالیت بدنی خود را ادامه دهند و نه‌تنها لازم نیست میزان فعالیت خود را کاهش دهند بلکه حتی توصیه می‌شود میزان پیاده‌روی خود را به نسبت گذشته افزایش دهند تا زایمان بهتری داشته باشند.
تعطیلات نوروز نیز یکی از زمان‌هایی است که افراد خانواده سر کار نیستند و بیشتر وقت خود را در خانه می‌گذرانند. بنابراین به رسیدگی بیش‌ازحد به زنان باردار می‌پردازند و اجازه هیچ نوع تحرکی به او نمی‌دهند که این به ضرر مادر و فرزند است. بهتر است زنان باردار ازاین‌روزها نهایت استفاده را کرده و به میزان فعالیت بدنی خود بیفزایند تا از افزایش وزن بیش‌ازحد خود جلوگیری کرده و بعد از وضع حمل نیز دچار خمودی و افسردگی نشوند. خوب است زنان باردار بدانند که بسیاری از عوارض حاملگی با افزایش وزن حین دوره بارداری افزایش می‌یابند که ازجمله دیابت حین بارداری و بزرگی غیرطبیعی جنین و افزایش احتمال زایمان دشوار را می‌توان نام برد.
