زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

اگر بارداريد و قصد سفر داريد...

بارداری به دوره زمانی بین بارور شدن تخم تا تولد فرزند اطلاق می‌گردد. دوره بارداری حدود 9 ماه یا 40 هفته طول می‌کشد. دوران بارداری از اولین روز بعد از آخرین پریود زن، یا به عبارتی دو هفته قبل از آنکه لقاح حقیقی انجام گیرد، محاسبه می‌شود. اکثر زنان در طول بارداری خود دچار هیچگونه مشکل حادی نمی‌گردند و فرزندی سالم را به دنیا می‌آورند.

سه ماهه اول

تهوع و استفراغ: خانم‌های باردار در سه ماهه اول بارداری به صورت شایع دچار تهوع و استفراغ می‌شوند. این اختلال به دلیل تغییرات هورمونی بوده و اغلب تا هفته 16 از بین می‌رود. به خانم‌ها‌‌ی مبتلا به این عارضه مصرف مواد جامد به ویژه در ابتدای صبح، کاهش مصرف غذاهای بودار، تند و ادویه‌دار، داغ و چرب توصیه می‌شود. امروزه استفاده از زنجبیل به صورت دم کرده و یا بوییدن آن را توصیه می‌کنند. پرهیز از تغییر ناگهانی مانند سریع برخاستن از رختخواب به کاهش استفراغ  کمک می‌نماید. در صورت استفراغ شدید خانم باردار باید فورا به بیمارستان مراجعه نموده و پس از بررسی‌های بیشتر، با مشورت پزشک و یا ماما از داروهای ضد تهوع و استفراغ استفاده نماید.

خستگی: یکی دیگر از شکایات شایع بویژه در سه ماهه اول بارداری خستگی می‌باشد که ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی در دوران بارداری باشد. زنانی که بدلیل مشکلات بارداری نظیر تکرر ادرار شب‌ها احساس ناراحتی کرده و یا مرتب به دستشویی می‌روند، خواب ناکافی خواهند داشت که این مشکل می‌تواند یکی از دلایل خستگی در دوران بارداری باشد. همچنین حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری ممکن است انرژی بدن خانم باردار را گرفته و منجر به خستگی شود. از علل دیگر خستگی اضطراب، افسردگی و کم‌خونی فقرآهن می‌باشد و برای از بین بردن این حالت باید علت زمینه‌ای برطرف گردد. در صورتی که زنان مبتلا به تکرر ادرار هستند باید از نظر عفونت ادراری بررسی و درمان گردند. همچنین درمان کم‌خونی فقرآهن با مصرف مکمل آهن قابل درمان است.

توصیه‌های لازم در موارد خستگی در دوران بارداری

خانم باردار باید در طول روز مقداری بخوابد. حتی یک چرت کوتاه 15 دقیقه‌ای می‌تواند مفید باشد. در خانم‌های شاغل، توصیه می‌شود در محل کار مدتی سر خود را بر روی میز قرار داده و استراحت نمایند. برای خوابیدن به یک طرف دراز بکشد. برای خوابیدن چهار بالش تهیه نمایند. یک بالش را زیر سر خود گذاشته، یک بالش بین زانوها، یک بالش را در گودی کمر و یک بالش دیگر را زیر شکم خود قرار دهند.

خوب غذا بخورد. یک رژیم سالم شامل: سبزیجات، میوه‌ها، نان و غلات سبوسدار، شیر کم چربی و گوشت بدون چربی است. آب بدن را حفظ کند. آب کافی بدن از خستگی و یبوست جلوگیری می‌کند و علاوه بر آن، ورم دست‌ها و پاها را کم می‌کند. هر روز کمی‌ ورزش کند. ورزش در حد متوسط مانند: پیاده‌روی کوتاه و یا شنا کردن می‌تواند احساس خوبی به وی دهد. ورزش باعث آزادسازی هورمون اندروفین و ایجاد شادابی و خوشحالی می‌شود. همچنین باعث افزایش گردش خون می‌شود.

درد در ناحیه پستان‌ها: از دیگر علائم بارداری می‌توان به درد در ناحیه پستان‌ها و تجمع بیش از حد رنگدانه‌ها در بافت نوک پستان‌ها اشاره نمود. درد پستان بیشتر به علت تولید بیش از حد هورمون‌های استروژن و پروژسترون است. افزایش ترشح این هورمون‌ها موجب افزایش جریان خون و تغییرات نسج پستان می‌شود و در نتیجه ممکن است خانم‌ها در پستان‌های‌شان احساس تورم، درد، سوزش و گزگز، و حساسیت غیرعادی در لمس داشته باشند. حساسیت پستان در لمس یکی از علائم اولیه بارداری است و معمولاً حدود هفته ۴ تا ۶ بارداری شروع شده و در تمام طول سه ماهه اول باقی می‌ماند. بهترین راه برای کاهش درد و حساسیت پستان‌ها، استفاده از سینه‌بندهای مناسب است. ممکن است در دوران بارداری استفاده از سینه‌بندهای فنردار برای خانم باردار ناراحت کننده باشد. سینه‌بندهای نخی بهتر و راحت‌تر از انواعی هستند که از الیاف مصنوعی تهیه شده‌اند. برای پیشگیری از سائیدگی، توصیه می‌شود که خانم باردار سینه‌بندی را انتخاب نماید که از پارچه نـرمی‌ تهیـه شده و نـزدیـک نوک پستـان درز نـدارد.

خطر سقط: برخی از خانم‌ها ممکن است در این دوران در معرض خطر سقط قرار داشته باشند. وجود علائمی ‌مانند خونریزی از دستگاه تناسلی این احتمال را مطرح می‌کند و خانم باید بلافاصله به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه نماید.

سه ماهه دوم

در طی سه ماهه دوم زن باردار می‌تواند حرکت جنین را احساس کند. خانم‌هایی که قبلاً نیز وضع حمل کرده‌اند، می‌توانند حرکت جنین خود را حتی زودتر نیز احساس کنند. در ابتدا ممکن است حرکات جنین فقط چند بار در هفته احساس شود، اما بعد از مدتی آنها هر روز احساس می‌شوند. در طی این دوران زنان احساس ناراحتی کمتری می‌کنند. با شروع سه ماهه دوم، در اکثر خانم‌ها حالت تهوع صبحگاهی کم و یا کاملاً قطع می‌شود. افرادی که تا این زمان هنوز حالت تهوع و استفراغ دارند، باید با پزشک خود مشورت نموده و پس از بررسی‌های بیشتر داروهای مناسب را دریافت نمایند. در این دوره خانم‌های باردار حتی با فعالیت‌های کوچک مثل پیمودن مسافت دستشویی ممکن است دچار تنگی‌نفس شوند. با بزرگ شدن رحم به شش‌ها فشار وارد شده و عمل دم و بازدم کمی ‌سخت می‌شود. اگر خانم  احساس می‌کند که این حالت شدید‌تر می‌شود، باید به پزشک مراجعه کند.

ترك‌های بارداری: در هفته شانزدهم به احتمال زیاد به خاطر بزرگ شدن شکم خانم‌ها تمایل دارند لباس بارداری بپوشند. در این دوره احتمال دارد به خاطر بزرگ شدن شکم، در پستان‌ها و ران‌ها ترک‌های بارداری ایجاد شود. اکثر این ترک‌ها تقریباً کمی‌ بعد از زایمان کم‌رنگ می‌شوند. اگرچه خانم‌ها اغلب در طی این دوران احساس ناراحتی کمتری می‌کنند، ولی در برخی از آنها ممکن است عوارضی  نظیر سردرد، تاری دید، خونریزی، کمردرد، پارگی زودرس کیسه آب، فشارخون بالا و دیابت بارداری بروز کند، به ویژه در خانم‌هایی که سابقه چنین مشکلاتی را در بارداری‌های قبلی ذکر می‌کنند، بارداری فعلی نیز پر خطر بوده و به محض ایجاد علائم غیر طبیعی در زنان باید به مراکز درمانی مراجعه کنند. این مشکلات طبی در طی سه ماهه سوم بارداری شایع‌تر می‌باشد، ولی ممکن است در سه ماهه دوم نیز بروز کند.

سه ماهه سوم

كمردرد و تنگی نفس: در طی سه ماهه سوم بارداری به علت بزرگی رحم کمردرد و تنگی نفس تشدید می‌شود. کمردرد شایع‌ترین مشکل دوران بارداری است، چرا که مادر پیوسته در حال افزایش وزن است. کمردردهای شدید در ماه‌های آخر همراه با خونریزی و ترشحات واژن می‌تواند علامتی برای زایمان زودرس باشد و خانم‌های باردار در صورتی که با آن مواجه شدند باید بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنند. کودک در حال رشد است و با رشد او مرکز ثقل بدن مادر را به جلو می‌راند پس بهتر است خانم باردار برای کمتر شدن درد سعی کند پشت و شانه‌های خود را به سمت پائین و راست کشش دهد و باز هم صاف بایستد و این تمرین را روزی چند بار تکرار کند. وی باید  به زمان و وضعیت نشستن و ایستادن خود دقت کند و حتما هنگام ایستادن یک پای خود را روی چهارپایه قرار دهد.

همچنین هنگامی که می‌خوابد، سعی کند هر دو زانو را خم کرده و یک بالش بین آنها قرار دهد و کفش و شلوار خود را با دقت انتخاب کند. پوشیدن کفش پاشنه بلند (تا 3 سانتیمتر) با قوس کم گزینه مناسبی است. طی ماه‌های آخر بارداری، جنین مقدار زیادی رشد خواهد کرد. در پایان ماه هشتم وزن جنین حدود 3 کیلوگرم خواهد بود. طی ماه آخر قبل از تولد، جنین خواهد چرخید و سر او به سمت لگن مادر قرار می‌گیرد. همه چیز برای تولد آماده می‌شود. بعد از حدود 40 هفته نوزاد متولد خواهد شد. در این دوران تنگی نفس تشدید می‌شود و خانم باردار ممکن است به دلیل بزرگی شکم دچار کمردرد شود.

نكته: در طول آخرین ماه‌های بارداری پستان‌ها بزرگ‌تر شده و ممکن است ماده زرد رنگ غلیظی از سینه‌ها نشت کند. این ماده کولوستروم یا آغوز خوانده می‌شود و نوعی شیر مخصوص است که در روزهای اول شیردهی ترشح می‌شود. بهتر است خانم باردار در طول شب از سینه‌بندهای مخصوص خواب در دوران بارداری استفاده کند که از الیاف نخی و نرم تهیه شده و در فروشگاه لوازم بارداری موجود است. روزهای آخر بارداری، روزهای حساسی است و هرگونه سهل‌‌انگاری می‌‌تواند جان کودک و مادر را به خطر بیندازد، البته راهکارهایی هم وجود دارد که خانم‌‌های باردار به کمک آنها می‌‌توانند از بروز مشکلات دوران بارداری پیشگیری کنند و زایمان راحتی داشته باشند. خانم‌هایی که قرار است زایمان طبیعی داشته باشند، در طول دوران بارداری باید فعالیت‌های جسمی و پیاده‌روی‌های منظمی‌داشته باشند، چرا که انجام فعالیت‌‌های جسمی ‌باعث نرم شدن و حتی باز شدن دهانه رحم می‌‌شود و تسریع در امر زایمان را به دنبال خواهد داشت، اما خانم‌‌هایی که برای زایمان سزارین آماده می‌شوند، باید بیشتر استراحت کنند تا در روز موعد که معمولا 38 هفته و 6 روز است، زایمان راحت و بی‌‌دردسری داشته باشند و مجبور نباشند به صورت اورژانسی به بیمارستان مراجعه کنند و سزارین شوند، زیرا سزارین‌های از پیش ‌تعیین ‌نشده و اورژانسی، قطعا خطرناک‌تر از سزارین‌هایی است که با تعیین وقت و برنامه‌‌ریزی‌های از پیش تعیین‌ شده انجام می‌شود.

توصیه‌های لازم به خانم‌های باردار که قصد مسافرت دارند

تعطیلات عید نوروز معمولا فرصتی مناسب برای مسافرت به حساب می‌آید. به همین دلیل اغلب خانواده‌ها برنامه‌های مختلفی برای سفر در این روزها تدارک می‌بینند، ولی خانم‌های باردار ممکن است در طول تعطیلات و بخصوص در روزهای سفر با مشکلات خاصی روبه‌رو شوند که بهتر است از بروز آنها پیشگیری کنند. بهتر است خانم‌های باردار برنامه مسافرتی خود را در سه ماهه دوم بارداری قرار دهند (هفته ۲۸-۱۴ بارداری)، زیرا در سه ماهه اول بارداری، خطر سقط جنین و در سه ماهه سوم (از ۲۸ هفتگی به بعد)، احتمال زایمان زودرس وجود دارد.

مسافرت‌های طولانی ‌مدتی که ممکن است در روزهای عید انجام ‌شود، ممکن است خانم‌های باردار را با مشکلاتی مانند کمردرد و گرفتگی‌های عضلانی در ناحیه پا مواجه ‌سازد، بنابراین توصیه می‌شود این افراد تا حد امکان، از مسافرت‌های طولانی بپرهیزند. در صورتی که با ماشین شخصی به سفر می‌روند نیز حتماً باید در طول سفر هر دو تا سه ساعت یکبار از ماشین پیاده شوند و چند دقیقه قدم بزنند، چون این‌کار باعث رفع خستگی عضلات ‌شده و از ایجاد لخته‌های وریدی نیز جلوگیری می‌کند. کمربند ایمنی باید در زیر شکم و روی قسمت فوقانی ران‌ها قرار گیرد. سفرهای هوایی برای خانم‌هایی که سن بارداری‌شان کمتر از ۳۶ هفته باشد و در ضمن، بارداری بدون خطری نیز داشته‌اند، منعی ندارد. خانم‌هایی که بارداری پرخطر دارند، یعنی سابقه زایمان زودرس در بارداری قبلی، سابقه دردهای شکمی ‌در بارداری فعلی، کمر دردهای مزمن، تهدید به سقط در اوایل بارداری، لکه‌بینی، جفت‌های سرراهی و بارداری‌های دوقلویی داشته‌اند، بهتر است در روزهای تعطیل عید تا حد امکان به سفر نروند. برای جلوگیری از هرگونه مشکلی در زمان مسافرت، خانم باردار باید از نشستن به مدت طولانی خودداری کرده و از بالش کوچکی برای جلوگیری از کمردرد استفاده کند و همچنین کیفی شامل ساندویچ‌های کوچک، کشمش، نان‌های سبوسدار، میوه‌هایی مثل سیب و هویج همراه داشته و نوشیدن آب کافی را فراموش نکند. خانم‌های باردار بهتر است گزارش‌های بارداری خود را به همراه داشته باشند و اگر به نقاط دوری مسافرت می‌کنند، بیمارستان‌هایی را که به مقصد مورد نظر نزدیک‌تر هستند، شناسایی کنند تا در صورت لزوم به آنها مراجعه کنند و قبل از مصرف هرگونه دارو با پزشک و یا ماما مشورت نمایند.