رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره
تاکنون دربارهی ازدواج، معیارهای انتخاب همسر، حل مسائل و مشکلات زناشویی و روابط زن و شوهرها زیاد سخن گفتهایم. در این مقاله میخواهیم دربارهی مسائل روانی ازدواج با افرادی صحبت کنیم که به نوعی با یک بیماری خاص مانند بیماری ام اس یا دیابت یا... دست و پنجه نرم میکنند. متاسفانه فرهنگ برخی از ما در ازدواج و انتخاب همسر، هنوز هم جنبهی بده بستان و معامله دارد. یعنی هنوز هم برخی از دختر و پسرها و حتی بزرگترها به دنبال این هستند که بدانند در ازدواج، چه چیزهایی بدست میآورند و چه چیزهایی از دست میدهند. نگاه معامله گر در ازدواج همواره مانع از این است که خود فرد، ویژگیهای مثبت یا منفی او، توانمندیهای درونی او، استعدادها، منش و اهداف او در زندگی و در یک کلام خود حقیقی او مورد بررسی قرار گیرد. بلکه آنچه مورد بررسی قرار میگیرد داراییها، خانه، ماشین، پول، تحصیلات، مقام و شغل است.
مخالفت خانوادهها
تقریبا سه چهار سال قبل در یکی از انجمنهای بیماریهای خاص جلسه سخنرانی داشتم. موضوع سخنرانی، دربارهی ازدواج بود. اما تا میخواستم از معیارهای انتخاب همسر بگویم حاضران، حرفم را قطع میکردند و میگفتند که عمدهی مشکل آنها در ازدواج، مخالفت خانوادههاست. در واقع نظر آنها این بود که حتی اگر خود دختر و پسر موافق ازدواج با یک بیمار خاص باشند خانوادهها مخالفت میکنند و با انواع روشها میخواهند جلوی ازدواج را بگیرند. آنها میگفتند که خصوصا در کشور ما بیشترین مشکل برای دختری که بیمار است ایجاد میشود و اغلب خانوادهها به پسر خود اجازه نمیدهند که با دختری که دچار بیماری خاص است، ازدواج کند. اما سوال اینجاست که چرا معمولا خانوادهها با چنین ازدواجهایی مخالفت میکنند؟ تجربه کار با خانوادهها نشان میدهد که معمولا چند دلیل عمده برای مخالفت با چنین ازدواجهایی وجود دارد.
گاهی هم خانوادهها گمان میکنند زندگی با کسی که بیمار است سختیها و مشکلات زیادی را در پی دارد و نمیخواهند فرزندشان علاوه بر مشکلات و مسائل عادی زندگی درگیر زندگی زناشویی پر تنش و سختی شود که حتی شاید سختی آن زندگی در آینده، موجب خستگی فرزندشان و در نهایت از هم پاشیدن ازدواج او بشود. برخی خانوادهها هم نگران فرزندان این ازدواجها و مسائل ژنتیکی آنها یا نگران بچه دار نشدن فرد بیمار و مسائل پیرامونی آن هستند. البته خانوادههایی هم هستند که گمان میکنند اگر فرزندشان چنین ازدواجی کند، آنها هم ناچارند در مقاطع مختلف به صحنه بیایند و به حل و رتقوفتق مسائل آنها، نگهداری از نوهها، و... بپرازند و خلاصه در دام مسوولیتهای جدید بیفتند.
در همه ی این حالتها، اگر فردی سالم میخواهد با کسی که دچار بیماری خاصی است ازدواج کند باید این نکات را مدنظر داشته باشد:
حتما باید قبل از ازدواج با پزشک معالج همسر آیندهی خود صحبت کند و همهی مسائل و پیامدهای بیماری او را کاملا بشناسد.
لازم است با مطالعهی کتب و مقالات جدید اطلاعات علمیو پزشکی خود را در زمینهی بیماری همسر تکمیل کند.
باید بداند بچهدار شدن همسرش و نگهداری از بچه برای او امکانپذیر هست یا نه؟
باید بداند امکان کار کردن (در بیرون یا داخل منزل ) برای او امکانپذیر هست یا نه؟
باید بداند به عنوان همسر، چه نوع کمکهایی را در آینده به همسر خود (در ارتباط با بیماری او) ارائه دهد.
او باید قبل از ازدواج، کمکهایی را که باید به همسر آینده بکند تمرین کند.
اگر امکانپذیر باشد باید چند روزی را با کسی که همان بیماری خاص را دارد همنشین باشد و مسائل او را از نزدیک ببیند و توان خود را در این زمینه در عمل بسنجد.
او باید بطور مستند و علمی با خانوادهی خود صحبت کند و اثبات کند که با آگاهی کافی از تبعات بیماری، وارد ازدواج میشود و دچار هیجان یا احساسات کاذب نشده است.
او باید اعتبار کافی نزد خانوادهی خود ایجاد کرده باشد. یعنی خانوادهی او کلا او را قبول داشته باشند و او را فردی با کفایت و کارا بشناسند. چنین زیر ساختی برای هر فرزندی در یک خانواده لازم است تا خانواده بتوانند روی او حساب کنند و تصمیمات او را به رسمیت بشناسند.
او همچنین باید بتواند خودش با این بیماری کنار بیاید و تبعات آنرا از ته دل پذیرا شود.
مهمترین شرط ازدواج!
گرچه مهمترین شرط در همهی ازدواجها دوست داشتن متقابل است، اما ازدواج با کسی که دچار بیماری خاص است بدون دوست داشتن عمیق و حقیقی امکانپذیر نیست. چون اگر عشق و محبت فیمابین به اندازهی کافی نباشد ممکن است مشکلات ناشی از بیماری، حرف و سخن اطرافیان و برخی محدودیتهای احتمالی رابطه را به مرور سرد کنند. چنین دوست داشتنی لازم است دو طرفه باشد. چون نه تنها کسی که میخواهد با فردی با بیماری خاصی ازدواج کند باید او را دوست داشته باشد و بتواند برایش فداکاری کند، بلکه خود فرد بیمار هم باید بتواند با محبت، منش و رفتارهای محبتآمیز و عاشقانه، همسر خود را از جنبههای عاطفی، راضی نگه دارد. مهم نیست که مشکل جسمانی در کار باشد. مهم این است که طرفین از نظر عاطفی راضی شوند، به هم عشق بورزند و در زندگی پشتیبان هم باشند.