تحریریه زندگی آنلاین : شاهی سبزی خوشمزه ای با طعم فلفلی و تند و تیز است و به همین دلیل در بعضی مناطق به آن (تره تیزک) هم گفته میشود. شاهی یا تره تیزک از سبزیهای مورد علاقه ی اکثر ایرانیان و جزء سبزیهایی است که به شکل خام مصرف میشود. این سبزی محصول هوای خنک و سرشار از ویتامین C است که میتوانید آن را به ظرف سالاد و سوپ تان اضافه کنید. شما میتوانید به راحتی آن را در خانه و گلدان پرورش دهید، بسیاری از این سبزی برای سفره هفت سین هم استفاده میکنند. اگر تصمیم به کاشت بذر شاهی در گلدان، باغچه و یا مزرعه را دارید، باید بگوییم سبزی مقاوم و آسان جهت کشت را انتخاب کرده اید و در کاشت و پرورش آن با مشکل مواجه نخواهید شد و به راحتی می توانید از برگ های لذیذ آن بهره مند شوید. پس با ما همراه باشید تا روش اصولی و صحیح کاشت و نگهداری از این سبزی پرطرفدار را برای شما عزیزان توضیح دهیم.
بیشتربخوانید:
روش هایی برای کاشت سبزی ارگانیک در خانه
گیاه شناسی سبزی شاهی
شاهی گیاهی یکساله است که به خانواده چلیپائیان (Crucifereae) تعلق دارد. بوته اش به ارتفاع حدود ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر میرسد. برگ و ساقه آن به رنگ سبز روشن، و گلهایش صورتی روشن یا سفید و دارای برگهای بیضی شکل است و سرشار از املاح معدنی و ویتامینهای C و A است. نوع خودروی آن کنار چشمه ها، برکهها و یا جویهایی که آب آنها تمیز است میروید.
نام علمی: Lepidium sativum
نام لاتین: Garden cress
مدت زمان جوانه زنی:۵ تا ۱۰روز
مدت زمان باردهی: ۳۰ روز
دمای مناسب جوانه زنی: ۲۱ تا ۲۷ درجه
عمق کشت: ۵ میلیمتر
فاصله کشت: ۷ تا ۱۰ سانتی متر
دوره زندگی: یک ساله
فصل کشت: پاییز و اواخر اسفند
زمان مناسب کاشت بذر شاهی
شاهی سبزی یکساله است که زمان مناسب کاشت آن برای مناطق گرمسیر در پاییز و زمستان و در مناطق سردسیر در فصل بهار و اوایل تابستان می باشد. با این حال شما در منزل می توانید با مراقبت از جوانه های شاهی در مقابل هوای گرم و سرد نسبت به کاشت آن در هر زمان اقدام کنید.
بیشتر بخوانید:
راهکارهایی ساده برای تمیز کردن گل و گیاهان آپارتمانی
آماده سازی بذر مناسب برای کاشت
برای کاشت شاهی ابتدا مقداری بذر مرغوب به اندازه مورد نیازتان تهیه کنید. بذر شاهی بسیار ریز و به رنگ قرمز قهوه ای می باشد و در هر گرم از آن حدود ۳۰۰ دانه شاهی وجود دارد. روز قبل از کاشت، بذرها را حدود ۸ تا ۲۴ ساعت در آب ولرم بخیسانید تا خوب متورم شوند؛ سپس آنها را بر روی دستمال یا تکه ای کاغذ ریخته تا رطوبت شان گرفته شود.
خاک مناسب برای کاشت بذر شاهی و پرورش آن
یکی از عوامل مهم در کاشت سبزی شاهی خاک مناسب و مرغوب است. برای کاشت بذر شاهی در منزل به یک گلدان با عمق حداقل ۱۰ سانتی متر نیاز دارید. داخل گلدان را با خاک باغچه و یا ترکیب کوکوپیت+پرلیت پر کرده (برای تقویت خاک، به خصوص زمانی که قصد کاشت در باغچه دارید، به آن کود ریز مغذی و یا حیوانی اضافه کنید) و سطح آن را آب پاشی کنید تا خوب مرطوب شود. توجه داشته باشید کف گلدان شما باید چند سوراخ داشته باشد تا آب اضافی از زیر گلدان خارج شود.گیاه شما پس از ۱ الی ۲ روز جوانه خواهد زد. گلدان تان را در جای گرم و در معرض نور خورشید قرار دهید. البته لازم به ذکر است که در ۵ روز اول تنها محیط گرم کافی است و پس از گذشت ۵ روز باید گلدان را به جایی که خورشید به آن بتابد منتقل کنید.
کاشت بذر شاهی در باغچه
اگر میخواهید شاهی ها را در باغچه بکارید، مکان سایه داری در باغ انتخاب کنید چون شاهی در مناطق خنک و سایه دار بخوبی رشد می کند. اگر بخواهید شاهی را در هوای گرم رشد دهید، تلخ میشود. شاهی را در برابر نور مستقیم خورشید پرورش ندهید. برای کاشت سبزی در باغچه ابتدا زمینی که قصد کاشت دارید را با بیل شخم بزنید و سپس با استفاده از ابزار کشاورزی سطح خاک را صاف کنید سپس بذر تهیه شده را به مقدار یک گرم برای یک متر مربع روی سطح خاک پخش کنید.
برای کاشت شاهی فقط به ۱-۲ فوت مربع فضا نیاز دارید.
شاهی ها را در عمق ۶ میلیمتری (¼ اینچ) بکارید. بذرها را به صورت یک لایه ی ضخیم در ردیف های عریض بکارید. فاصله هر ردیف کاشت شاهی حدود ۱۲ سانتیمتر (۱۸ تا ۲۴ اینچ ) از هم باشد. سعی کنید در زمان رشد گیاه، خاک را عاری از علفهای هرز نگه دارید.
می توانید شاهی را همراه با هویج یا تربچه کاشت کنید. به این کار کشت همراه گفته می شود.
سپس خاک را آبیاری و صبر کنید تا بذرها جوانه بزنند. بهتر است مکان کاشت حتما آفتابی باشد.
بیشتر بخوانید:
آموزش کاشت زنجبیل در گلدان
آموزش پیوند زدن کاکتوس در منزل
اهمیت آبیاری در زمان کاشت و پرورش شاهی
گیاه شما برای رشد به آب و نور خورشید نیاز دارد. سطح خاک گلدان را همیشه مرطوب نگه دارید. بهتر است کف گلدان تان را با سنگ ریزه یا پوکه های صنعتی پر کنید تا آب به راحتی بتواند از آن خارج شود. بعد از آماده سازی خاک گلدان و مرطوب کردن سطح آن، بذرها را بر روی خاک بپاشید و به اندازه خیلی کم در حد نیم سانتی متر خاک بر روی آن بریزید، دوباره مقداری روی بذرها را آب پاشی کرده و برای آنکه رطوبت گلدان حفظ شود به مدت ۲۴ ساعت روی آن را با پلاستیک بپوشانید.
پس از اولین آبیاری برای حفظ رطوبت گیاه تا ۲۴ ساعت بر روی گلدان یک نایلون بکشید. و حتما هر روز به مدت ۱ الی ۲ ساعت نیالون را بردارید تا هوا در روی گلدان جریان پیدا کند و مانع به وجود آمدن قارچ شود. شاهی در طول دورههای خشک و بدون باران باید مرطوب نگه داشته شود. سعی کنید از آبپاشی روی برگا خودداری کنید. شاهی در تمام طول فصل رشد ، باید به خوبی آبیاری شود. اجازه ندهید که ریشه های آن خشک شوند. برای مرطوب نگه داشتن جوانه های شاهی می توانید روزانه جوانه ها را با آب اسپری کنید.
نور کافی و مناسب برای رشد شاهی
شاهی نیاز به مکانی سایه آفتاب دارد . پس حتما باید چند ساعت در روز افتاب مستقیم را ببیند. هرچه نور خورشید بیشتر باشد احتمال قارچ روی برگها کمتر است. شاهی در فصل زمستان به چندین ساعت آفتاب مستقیم در روز نیاز دارد که اگر روزهای آفتابی در مکان کاشت شما وجود ندارد می توانید با استفاده از لامپ های فلورسنت نور آن را تامین کنید که البته صرفه اقتصادی ندارد.
برداشت شاهی
شاهیهای تازه را قبل از گل دادن، هنگامی که بسیار کوچک هستند، برداشت کنید. اگر تا زمان گل دادن گیاه صبر کنید، برگهای آن سفت و گس میشود. برای برداشت جوانههای شاهی از قیچی استفاده کنید..قسمت بالای شاهی ها را برش بزنید. زمانی که شاهی ها به اندازه ۷- ۱۰ سانتیمتر بلند شدند، برداشت را شروع کنید. اگر ۱٫۲ سانتیمتر از گیاه در خاک باقی بماند، به سرعت دوباره رشد می کند.
برگ های شاهی در مرحله اولیه خود بهترین طعم را دارند. قبل از بلوغ ، سعی کنید شاهی ها را چیده و مصرف کنید. ساقه ها را از پایین بچینید. می توانید حدود یک هفته شاهی را در یخچال خود نگه دارید. سعی کنید که شاهی را هر چند روز یکبار سر زنی کنید تا هم رشد بهتری داشته باشند و هم از غیر قابل مصرف شدن آن جلوگیری شود، با این کار هر ۳ الی ۴ روز یکبار مقدار زیادی شاهی برای مصرف خواهید داشت. وقتی که ساقههای گل شکل گرفتهاند، از برداشت برگهای بلند شاهی بپرهیزید، زیرا برگها بعد از آن آنقدر تلخ میشوند که قابل خوردن نیستند.
بیشتر بخوانید:
آموزش پیوند زدن کاکتوس در منزل
روش های کاشت و نگهداری از آناناس در منزل
علت زرد شدن سبزی شاهی
برگ های شاهی به چند دلیل شروع به زرد شدن میکنند:
آبیاری بیش از اندازه (زمانی که رطوبت سطح خاک کم شد اقدام به آبیاری کنید)
زهکشی نامناسب خاک و گلدان که اجازه خروج آب اضافی را نمی دهد (کف گلدان حتما باید دارای چندین سوراخ باشد. همچنین بهتر است کف آن را با سنگ یا پوکه های صنعتی پر کنید تا آب اضافی گلدان به خوبی خارج شود.)
آلودگی خاک