زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه زندکی آنلاین : یعقوب لیث صفاری یکی از بزرگ‌مردان تاریخ ایران است که در طی جنگ‌های فراوان پیروزی‌های متعددی را به دست آورد. وی همچنین احیاگر زبان فارسی پس از ورود اسلام می‌باشد. آرامگاه یعقوب لیث صفاری در روستای شاه‌آباد دزفول در استان خوزستان قرار دارد. یعقوب لیث، کسی که زبان فارسی را از مرگ حتمی نجات داد!

زندگی‌نامه یعقوب لیث صفاری

یعقوب لیث صفاری یکی از پادشاهان ایرانی است که پس از زوال و نابودی سلسله‌ی ساسانی،  حکومت صفاری را در سیستان پایه‌گذاری کرد. این پادشاه برای مشروعیت دادن حکومت صفاری، اصل و نسب خود را به شاهان باستانی ایران پیوند داد.  یعقوب لیث صفاری در روستای قرنین سیستان به دنیا آمد. نام اصلی یعقوب لیث در ابتدا رادمان پسر ماهک بود. پدر او در حرفه‌ی مسگری فعالیت می‌کرد، به همین دلیل خانواده‌ی او را با عنوان لیث صفار می‌شناختند. خصوصیات و از خود گذشتگی‌های منحصر به فرد یعقوب لیث موجب شد تا یاران او را به عنوان سردار جنگ منتخب کنند. یعقوب لیث صفاری با پیروزی که در جنگ خوارج به دست آورد ترفیع قدرت یافت. یکی از خصوصیات بسیار حائز اهمیت یعقوب لیث که موجب محبوب بودن او در میان عامه مردم و درباریان شد، مشورت کردن درخصوص انجام کارها بود.نخستین پادشاه صفاریان از همان ابتدای ترفیع رتبه، از به قدرت رسیدن اعراب در ایران ناخوشایند بود و همواره در صدد سرنگونی حکومت عباسی در ایران بود. در طی فرمانروایی لیث صفاری، شهر زرنج در جنوب افغانستان پایتخت ایران بود. دشمن سرسخت یعقوب لیث به نام حسن بن زید علوی به دلیل استواری یعقوب در برابر دشمنان، به او لقب سندان را داده بود. سرانجام در سال 265، این شخصیت شکوهمند در اثر ابتلا به بیماری قولنج در جندی‌شاپور جان خود را از دست داد. در کتاب تاریخ سیستان صفحه‌ی 233 نوشته شده است: « وفات یعقوب لیث در جندی‌شاپور روز یکشنبه 12 روز مانده از شوال سنه خمسه و تسعین و ماتین رسید. به عبارتی دیگر 265 روز مانده به شوال، وی به مدت 17 سال و 9 ماه امیری کرد و خراسان و کابل و هند و سند و سیستان و فارس و کرمان همه و همه زیر سلطه او بود.»  محققان بر این باور هستند که آرامگاه یعقوب لیث صفاری در جندی‌شاپور قرار دارد و این آرامگاه در دی ماه سال 1378 در لیست آثار ملی ایران ثبت گردید.

 بیشتربخوانید:

سوباتان نگین سبز گردشگری ایران

آرامگاه یعقوب لیث صفاری

آرامگاه یعقوب لیث صفاری در ده کیلومتری جاده‌ی دزفول به شوشتر در روستایی به نام شاه‌آباد یا شاه ابوالقاسم قرار دارد. بنای آرامگاه یعقوب لیث برجای مانده از دوران سلجوقی تا قاجار است. به عبارتی قدیمی‌ترین قسمت‌های بنا حاکی از معماری دوره‌ی سلجوقی دارد. بر فراز آرامگاه، گنبدی مخروطی شکل و دندانه دار به رنگ سفید وجود دارد که در میان گنبدهای مخروطی شکل خوزستان از طراحی منحصر به فردی برخوردار است. مواد به کار برده شده در ساخت بنای آرامگاه یعقوب لیث، خشت خام است که با ملات گچ و خاک نقوش برجسته‌ای بر روی بنا طراحی شده است.به نقل ریش سفیدان مردم روستای شاه‌آباد، حدود 20 الی 25 سال قبل کتیبه‌ای بر دیوار گنبد آرامگاه قرار داشته که به خط عربی قدیم به دفعات مکرر نام یعقوب لیث سردار بزرگ ایران و اولین شهریار ایرانی پس از اسلام، ذکر شده بوده است.در اطراف مقبره‌ی یعقوب لیث، گورستان‌هایی وجود دارد که بیانگر وجود شهر جندی‌شاپور و قدمت تاریخی این منطقه است.  برخلاف نمای بیرونی بنا که بیانگر زیبایی تاریخی است، درون آرامگاه در شرایط مناسبی قرار ندارد. برای اتصال و مقاومت ضریح آهنی از تکه چوب‌های صندوق میوه بهره گرفته شده است و بر روی دیوارهای آرامگاه تارهای عنکبوت، سیم و میخ‌های زنگ زده و موکت‌های فرسوده شده به چشم می‌خورد. در طی سال‌های متمادی آرامگاه یعقوب لیث صفاری بارها مرمت شد.آخرین عملیات بازسازی مقبره‌ی بزرگ‌مرد صفاری، در 20 مرداد 1398 صورت گرفت. در طی این عملیات به دلیل خطای پیمانکار پروژه، دیوار ضلع جنوبی آرامگاه تخریب شد.

 بیشتربخوانید:

بندر انزلی ، بهشت رویایی ایران

تندیس یعقوب لیث صفاری در دزفول خوزستان

یعقوب لیث صفاری اولین ژنرالی بود که پس از اسلام در راستای متحد سازی ملت ایران تلاش‌های بی‌وقفه کرد.مقبره‌ی یعقوب لیث در 12 کیلومتری شهر سیستان قرار دارد لذا مجسمه‌ای در ورودی شهر دزفول نصب گردیده است که  در سال 1365 توسط پدر مجسمه‌سازی ایران به نام ابوالحسن صدیقی ساخته شد.شکل ظاهری تندیس، نشان‌دهنده‌ی نبرد یعقوب لیث بر روی اسب است. جنس مجسمه از برنز می‌باشد. این معماری در نوبه‌ی خود یکی از شاهکارهایی مجسمه‌سازی ایران به شمار می‌رود.

یعقوب لیث احیاکننده‌ی زبان فارسی

زمانی که حکومت ساسانی متزلزل شد، زبان عربی در جایگاه زبان فارسی درآمد و به مرور زمان زبان فارسی به فراموشی سپرده شد. پس از فروپاشی ساسانیان اولین پادشاهی که پس از 200 سال زبان فارسی را زبان رسمی کشور اعلام کرد، یعقوب لیث صفاری بود. در جنگی که میان ایرانیان و خوارج رخ داد، ایرانیان بر غارتگران چیره شدند. در این هنگام شاعری قصیده‌ای را به زبان عربی در وصف یعقوب لیث سرود؛ یعقوب شاعر را سرزنش کرد و به او گفت:  " چیزی که من اندر نیابم، چرا باید گفت "  پس از این واقعه، در سال 254 قمری زبان رسمی دربار فارسی شد و گویش مردم به زبانی غیر از زبان فارسی ممنوع اعلام شد.

سرشت نیکوی یعقوب لیث صفاری

همان‌طور که بیان کردیم یعقوب لیث به‌واسطه‌ی اخلاق و منش نیکو توانست فرماندهی سپاه ایران را بر عهده بگیرد. او در تمام تصمیم گیری‌هایش با درباریان مشورت می‌کرد و در رسیدگی به امور با جدیت تمام تلاش می‌کرد.در طول شبانه‌روز 170 رکعت نماز را در بارگاه الهی به جا می‌آورد و در اعمال سنت حسنه روزانه 1000 دینار به نیازمندان صدقه می‌داد.یعقوب لیث در هیچ برهه زمانی آغازگر جنگ نبوده است. قبل از آغاز جنگ خدا را شاهد می‌گرفت که اگر رقیب خواستار ادامه جنگ بود، آنگاه به میدان نبرد می‌رود.

 بیشتربخوانید:

خانه فروغ الملک شیراز موزه هنـر مشکیـن فام

اقدامات یعقوب لیث صفاری در ایران

در طی جنگ‌هایی که در دوره‌ی فرمانروایی یعقوب لیث رخ داد پیروزی‌های متعددی عاید ملت ایران شد. از جمله جنگ‌هایی که یعقوب لیث فرماندهی آن‌ها را بر عهده داشته است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

جنگ یعقوب لیث با عمار خارجی

لشکرکشی یعقوب لیث به استان کرمان و فارس برای مغلوب سازی حامیان خوارج

فتح خراسان

جنگ یعقوب لیث با صالح ابن حجر

جنگ یعقوب صفاری با علویان

نبرد دیرالاقول

زمان مناسب برای بازدید از آرامگاه یعقوب لیث صفاری

 در میان فصول مختلف سال، بهترین زمان برای بازدید از دزفول و شوشتر فصل بهار است. درواقع در فصل بهار درختان تازه شکوفه می‌کنند و طبیعت منطقه پوشیده از برگ سرسبز درختان است. در فصل پاییز و زمستان نیز آب‌وهوای دزفول مطبوع می‌شود.اما در فصل تابستان، هوای دزفول به شدت گرم می‌شود. لذا توصیه می‌کنیم در فصل تابستان عازم سفر به خوزستان نشوید.

 دسترسی به آرامگاه یعقوب لیث صفاری

آدرس: استان خوزستان- 10 کیلومتری جاده‌ی دزفول به شوشتر- روستای شاه‌آباد- آرامگاه یعقوب لیث صفاری