مهندس حسن بنیهاشمی
اسفناج
موطن اصلی این گیاه به صورت خودرو در ایران و افغانستان میباشد و در 2000 سال پیش توسط یونانیان و رومیان شناخته شده است. به احتمال قوی اصل آن از ایران است.
گیاهی یك ساله است، چون ریشه این گیاه تا عمق 140 سانتیمتری خاك نفوذ میكند، بنابراین میتوانید آن را در خاك شور هم بكارید. از كشت بذر این سبزی در فصلهای گرم خودداری كنید، زیرا گرمای زیاد باعث زود به گل و بذر نشستن آن میشود و مقدار محصول نیز كاهش مییابد. در دمای بیش از 15 درجه سانتیگراد رشد آن كاهش یافته و در آب و هوایی خنك بهتر رشد میكند و تحمل آن در یخبندان زیاد است.
بعضی از ارقام آن حتی تا 7 - درجه سانتیگراد مقاوم میباشند. دمای شدید و خشك به آن زیان میرساند. بنابراین در نقاطی كه دارای آبوهوایی معتدل هستند، میتوان در سال چندین بار اقدام به كشت آن نمود. در بیش از 30 درجه سانتیگراد رشد آن به كلی متوقف میگردد. آن را به صورت خطی و تنك در اوائل بهار و پاییز كاشته و برای هر مترمربع 5/2 گرم بذر مرغوب كافی است.
در صورت كشت ردیفی فاصله آنها را 15 تا 25 سانتیمتر در نظر بگیرید. این گیاه به آب فراوان نیاز دارد. خاكهای خیلی سنگین برای رشد این گیاه مناسب نیستند. از بیماریهای مهم آن سفیدك دروغین، پروانه سفید كلم، شته و افیدرزتیر از آفات این گیاه میباشد. بهترین كود برای این گیاه، كود ازته میباشد.
اسفناج دارای مقادیر زیادی املاح معدنی از قبیل پتاسیم، كلسیم، قند، فسفر و ویتامینهای A، B، C است. غذاهای حاوی اسفناج باید به صورت تازه استفاده شوند. غذای مانده و تهیه شده با اسفناج در اثر تبدیل نیترات به نیتریت در آن برای سلامتی ضرر دارد.
تربچه
بهطوری كه شواهد نشان میدهند، این گیاه اولین بار در 2700 سال قبل از میلاد مسیح مشاهده گردیده است. موطن اصلی تربچه در غرب چین است. رومیها این گیاه را به اروپای مركزی بردند.
برگهای تربچه در ابتدا صاف بوده ولی پس از رشد پرزدار میشود.
بذر تربچه را باید در زمین آفتابگیر با خاك قابل نفوذ و تقریباً سبك و متخلخل و به صورت خطی به طوری كه فاصله خطوط حدود یك وجب و فاصله بوتهها حدود 3 تا 4 سانتیمتر باشد بكارید. برای هر متر مربع 2 گرم بذر نیز كافی است. بهترین زمان كاشت اوایل فروردین تا اواخر پاییز میباشد.
بجز فصل زمستان و یخبندان و اواسط تابستان در سایر فصلها میتوانید اقدام به كاشت بذر آن نمایید و چنانچه بذر را در اواسط تابستان بكارید ریشهها به سرعت پوك شده و خیلی زود به بذر مینشینند. یكی از دلایل پوك شدن غدهها گرمای زیاد میباشد و نازك شدن برگها به علت دمای پایین است.
تربچه منبع ویتامینهای B2، C، A و كلسیم و آهن بوده و مواد معدنی كافی نیز در این گیاه موجود است.