آسيه محمدزاده؛ كارشناس ارشد تغذيه
حتما این جمله را شنیدهاید که «روزی یک سیب بخورید و بیمار نشوید». از گذشتههای بسیار دور مردم از سرکه سیب به عنوان یک داروی خانگی بهره میبرند و معتقد بودند كه سرکه سیب باعث هضم بهتر غذا و پیشگیری از ابتلا به عفونت و پوکی استخوان میشود.
فواید سرکه سیب
سرکه سیب حاوی مواد معدنی از قبیل پتاسیم، سدیم، كلسیم، منیزیم، فسفر، كلر، گوگرد، مس، آهن و فلور و برخی ویتامینها از قبیل ویتامینهای C ،E ، بتا-كاروتن (پیشساز ویتامین A)،
B1، B2 و B6 و مقداری فلاونوئید میباشد. به طور كلی مواد مغذی موجود در سركه سیب موجب طراوت و نشاط سلولهای بدن شده و جهت فعالیت دستگاه گوارش مفید هستند.
سركه سیب حاوی 7 تا 8 درصد اسیداستیک و مقداری اسید مالیک، اسیدسیتریک، اسیدسوكسینیک و اسید تارتاریک است. این اسیدها فعالیت سلولهای كبدی را افزایش میدهند و در نتیجه موجب متعادل شدن سوخت و ساز بدن و دفع مواد سمی موجود در غذا میشوند، بنابراین با مصرف سركه سیب، میزان اوره، اسید اوریك و كلسترول خون كاهش مییابد.
سرکه سیب اثری حیاتی در حفظ طراوت بدن دارد، زیرا گوگرد در طراوت پوست نقش مهمیدارد و سرکه سیب دارای گوگرد کافی میباشد. کلرور منیزیم که از عوامل حفظ جوانی است در سرکه سیب به مقدار کافی وجود دارد. ویتامینهای گروه B، کلسیم و فسفر موجود در سركه سیب نیز در احساس نشاط و رفع خستگی بدن بسیار موثر هستند.
سرکه سیب از بروز سرطان پیشگیری میکند. اگرچه سرکه سیب سرطان را درمان نمیکند، ولی به دلیل داشتن آنتیاکسیدان، رادیکالهای آزاد موجود در بدن را از بین میبرد. رادیکالهای آزاد ترکیبات خطرناکی هستند که در اثر اکسیداسیون به وجود میآیند و باعث تخریب سلولهای بدن، پیری زودرس سلولها و ایجاد سرطان میشوند. بتا-کاروتن آنتیاکسیدان مهمی است که در سرکه سیب وجود دارد و رادیکالهای آزاد را خنثی میکند. همچنین بتا-كاروتن باعث تقویت بینایی و پیشگیری از ابتلا به آب مروارید میشود. در سرکه سیب علاوه بر بتا-کاروتن، ماده دیگری نیز وجود دارد که از ابتلا به سرطان جلوگیری میکند. نام این ماده پکتین است كه یک نوع فیبر غذایی میباشد. مطالعات نشان دادهاند که دریافت فیبر از بروز سرطان و به خصوص سرطان روده جلوگیری میکند، زیرا فیبر با مواد سرطانزا در روده ترکیب شده و باعث دفع سریعتر آنها از بدن میشود.
سرکه سیب دارای خاصیت ضدعفونیکننده است و باعث بهبود عملكرد سیستم ایمنی بدن در برابر باکتریهای بیماریزا میشود، بنابراین در درمان مسمومیت غذایی، عفونت روده و عفونت ادراری بسیار موثر است.
پتاسیم موجود در سركه سیب موجب كاهش فشار خون و در نتیجه پیشگیری از ابتلا به سكته قلبی میشود. همچنین مصرف سركه سیب در افرادی كه داروهای دیورتیک (ادرارآور) كاهنده پتاسیم مصرف میكنند، باعث جایگزین شدن و جبران پتاسیم از دست رفته بدن میشود. برای این منظور مصرف دو قاشق چایخوری سرکه سیب به همراه مقداری آب توصیه میشود.
سایر فواید سرکه سیب
- نوشیدن سرکه سیب و عسل به رفع سرفه و گرفتگی صدا کمک میکند.
- سرکه سیب ضد التهاب، خلطآور و ضد باکتری است و در رفع زکام و گرفتگی بینی تأثیر دارد.
- طبق تحقیقات انجامشده خوردن سالاد حاوی سرکه سیب، روغن زیتون و گوجه فرنگی برای افراد مبتلا به ضعف مثانه مفید است.
- مصرف سرکه سیب (شربت سرکه سیب به همراه سالاد) باعث برطرف شدن درد مفاصل و بهبود عملکرد مفاصل میشود.
- تحقیقات نشان دادهاند كه کمپرس سرکه سیب روی پاها خاصیت تببر دارد.
آیا سرکه سیب واقعاً لاغر میکند؟
بسیاری از مردم معتقدند كه مصرف سرکه سیب باعث كاهش وزن میشود. وجود ارتباط بین مصرف سرکه سیب و كاهش وزن اولین بار در سال 1958 در کتاب Folk Medicine توسط فردی به نام جارویس (Jarvis) مطرح شد، ولی براساس نتایج حاصل از بسیاری از مطالعات، مصرف این ماده موجب کاهش وزن نمیشود.
در این كتاب بیان شده بود كه دریافت دو قاشق سوپخوری سركه سیب قبل از هر وعده غذایی باعث كاهش وزن میشود. یك مكانیسم پیشنهادی برای توجیه این ادعا این بود كه طعم تند و نامطبوع سركه سیب باعث كاهش اشتها و در نتیجه كاهش دریافت غذا میشود. از طرف دیگر، قرصهای سركه سیب كه توسط بسیاری از كارخانجات تولید میشوند، فاقد طعم نامطبوع سركه سیب میباشند.
تاكنون تنها یك مطالعه ارتباط بین سركه سیب و كاهش وزن را نشان داده است. در این مطالعه كه در سال 2006 بر روی 12 نفر انجام شده بود، گزارش شد افرادی که همراه با نان دریافتی سرکه سیب میخوردند، احساس سیری بیشتری نسبت به آنهایی داشتند که نان را خالی میخوردند، ولی این مطالعه ارزش علمی نداشت، زیرا اولا افراد شرکتکننده کسانی بودند که اعتقاد خیلی زیادی به کاهش وزن در اثر مصرف سرکه داشتند و در ثانی تعداد افراد مورد مطالعه تنها 12 نفر بود و میزان كاهش وزن گزارش شده نیز تنها در حدود یك کیلوگرم در یک ماه بود.
همواره به خاطر داشته باشید كه مطمئن ترین، بهترین و نزدیک ترین راه برای کاهش وزن، اجرای یک رژیم غذایی متعادل به همراه فعالیت بدنی مناسب است.
هشدارها در مورد سرکه سیب
- هیچ مدرک مستندی مبنی بر تاثیر سرکه سیب در کاهش وزن وجود ندارد.
- سركه سیب ممکن است با برخی از داروهای دیورتیک، ملینها، داروهای قلبی و داروهای كاهنده قند خون تداخل نماید.
- مصرف زیاد و طولانیمدت سركه سیب ممکن است در برخی افراد موجب ناراحتی و زخم مری و معده شود.
- مصرف زیاد سركه سیب ممکن است به مینای دندان و بافت دهان و گلو آسیب برساند.
- مصرف زیاد و طولانیمدت سركه سیب ممكن است موجب پوکی استخوان شود.
- به خاطر داشته باشید كه سرکه سیب و یا هر سرکه دیگری را خالی مصرف نکنید، بلکه آن را بر روی غذا بریزید و یا با مقداری آب مخلوط نمایید.
مواد مغذی موجود در سركه سیب
مواد معدنی و عناصر كمیاب ویتامینها
پتاسیم و سدیم ویتامین C
آهن و كلسیم ویتامین E
منیزیم بتا- كاروتن
(پیشساز ویتامین A)
مس ویتامین B1
فسفر ویتامین B2
گوگرد ویتامین B6