زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

بهارك آقاپور؛ دانشجوی كارشناسی ارشد، دانشگاه بین الملل شهید بهشتی

عدس گیاهی كوچك شبیه نخود و از خانواده حبوبات است كه منشا آن به كشور هندوستان برمی‌گردد. عدس یك غذای كامل می‌باشد و انرژی لازم را برای فعالیت‌های بدن تامین می‌كند. دانه عدس منبع غنی پروتئین است و به دلیل دارا بودن كربوهیدرات‌های پیچیده، فیبر محلول، میزان بالای پروتئین، اسید فولیك، آهن، ویتامینA، B كمپلكس، كلسیم، فسفر و مقدار كمی ویتامین C، منبع غذایی خوب و ارزان قیمتی به‌شمار می‌رود. عدس یك ماده غذایی بدون چربی است و مصرف آن به خاطر حضور فیبرهای محلول، باعث كاهش خطر بیماری‌های قلبی می‌شود. یكی از مهم‌ترین مواد غذایی موجود در عدس اسید فولیك است.

یك لیوان عدس پخته 90 درصد مقدار مورد نیاز اسید فولیك (بیشتر از هر غذای غنی‌نشده دیگری) را در روز تامین می‌كند. عدس منبع خوبی از آهن به‌ویژه برای دختران و زنان (كه نیاز آنها به آهن بیشتر است) می‌باشد، بنابراین بهتر است این افراد عدس را در برنامه غذایی خود قرار دهند. همچنین مصرف این ماده غذایی همراه با منابع ویتامین C مانند گوجه‌فرنگی، فلفل سبز، كلم بروكلی، مركبات و یا آبمیوه سبب جذب بهتر و موثرتر آهن آن، در بدن می‌شود.  عدس از لحاظ پروتئینی بسیار غنی است. فقط مقدار اسید آمینه متیونین در آن كم می‌باشد. مصرف غلات، تخم مرغ، آجیل و دانه‌های خوراكی، گوشت و لبنیات به همراه آن، یك پروتئین كامل و غنی را تشكیل می‌دهد. بنابراین غذاهایی مانند عدس‌پلو و انواع آش (كه در فرهنگ ما ایرانیان وجود دارند و در طبخ آنها از عدس به همراه برنج یا غلات دیگر استفاده می‌شود) حاوی تمام اسید‌های آمینه ضروری مورد نیاز بدن هستند و غذاهایی با پروتئین كامل تلقی می‌شوند.

دیابتی‌ها عدس را در برنامه غذایی خود قرار دهند
عدس دارای فیبر‌های محلول است. فیبرهای محلول میزان قند خون و كلسترول خون را متعادل نگه می‌دارند و همچنین نیاز به انسولین را در افراد دیابتی كم می‌كنند. مصرف عدس پخته به عنوان غذای پرفیبر و با نمایه گلایسمی پایین، موجب كاهش سطح گلوكز و كلسترول تام سرم و بهبود كنترل گلایسمیك در بیماران دیابتی نوع 2 می‌شود.

برای سلامت قلب عدس بخورید
مطالعات نشان داده‌اند كه مصرف فیبرهای غذایی قابل جذب، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی را 10 درصد كاهش می‌دهد. عدس به دلیل دارا بودن میزان بالایی از فیبرها، فولات و منیزیم در سلامت قلب نقش دارد. كمبود منیزیم باعث آزاد شدن رادیكال‌های آزاد و در پی آن صدمه زدن به قلب می‌شود. منیزیم موجود در عدس علاوه بر پیشگیری از این عوامل، باعث كاهش سختی رگ‌ها می‌گردد. همچنین بالا بودن سطح هموسیستئین خون یكی از عوامل خطر بیماری‌های قلبی- عروقی است.

هموسیستئین یك ماده میانی در چرخه متیلاسیون می‌باشد كه در حضور فولات تبدیل به 2 اسید آمینه بی‌خطر سیستئین و متیونین می‌گردد، در نتیجه فولات موجود در عدس منجر به كاهش هموسیستئین خون می‌شود. همچنین فیبر قابل جذب عدس، علاوه بر تنظیم قندخون، تاثیرات مفیدی بر روی سیستم قلبی- عروقی و گوارشی دارد. عدس به افزایش ذخایر آهن كمك می‌كند. در طب سنتی از عدس برای افزایش شیر مادر، برطرف كردن التهاب پوست، تقویت معده، درمان زخم‌های دهان و گلو و دیفتری استفاده می‌كردند.

مضرات عدس

عدس با تمام مزایایی كه دارد، نباید در مصرف آن زیاده‌روی شود، زیرا اولا دیرهضم است و تولید نفخ می‌كند. ثانیا قابض است و جریان خون را در رگ‌ها آهسته می‌كند كه برای جلوگیری از این عوارض، می‌توان عدس را با روغن كنجد و یا روغن بادام و با سركه مصرف كرد. همچنین عدس به علت داشتن میكروپروتئین‌ها برای افرادی كه ناراحتی كلیه دارند زیان‌بخش است. عدس نباید به صورت خام مصرف شود، زیرا اسید فیتیك و تانن موجود در آن مانع جذب مواد مغذی بسیاری می‌گردد.