دكتر اكبر كوشانفر؛ متخصص كودكان
طبیب بزرگ، ابوعلی سینا، در كتاب قانون خود نوشته انار از میوه‌هایی است كه تمامی قسمت‌های آن خواص دارویی دارد. گل انار خونریزی را بند آورده، لثه‌ها را تقویت می‌كند و از پوست درخت انار جهت درمان زخم‌ها و آب انار جهت كم‌خونی، سرفه و بیماری‌های التهابی كبد استفاده می‌شده است.
تركیبات انار: 85 درصد از انار را آب و 10 درصد آن را قندهای ساده تشكیل می‌دهند. همچنین 1/5 درصد پكتین دارد كه حاوی چند نوع فیتواستروژن است و برای دستگاه گوارش مفید می‌باشد. انار منبع خوبی از ویتامین‌های B9, B2, B1، ویتامین C و K و غنی از آنتی‌اكسیدان‌های قوی است.
نتایج پژوهش‌های اپیدمیولوژیك نشان می‌دهد كه مصرف انار و انگور قرمز و سبزیجات حاوی پلی فنولیك، به میزان قابل توجهی از میزان مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی، سكته‌های مغزی و سرطان‌های مختلف می‌كاهند. مواد آنتی‌اكسیدان با تخریب رادیكال‌های آزاد حاصل از متابولیسم بدن تأثیرات مفید خود را اعمال می‌كنند.
در سال‌های اخیر مطالعات فراوانی در زمینه تأثیر بالقوه آنتی‌اكسیدان‌های پلی فنولیك در مجامع علمی مختلف انجام شده كه نتایج آن مزایای فراوان مصرف میوه‌هایی را كه دارای رنگدانه قرمز هستند، نشان می‌دهد. انار، انگور قرمز، توت‌فرنگی از جمله این میوه‌ها بشمار می‌روند و انار به‌دلیل داشتن مقادیر بالایی از تركیبات پلی‌فنولیك بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
منبع فولات
فولات یا ویتامین B9 در برگ سبزیجاتی مانند اسفناج و حبوباتی همچون عدس و لوبیا و در آب‌میوه‌ها (مثل پرتقال) وجود دارد و اخیرا انار و آب انار هم به‌عنوان منبع غنی از فولات شناخته شده است. فولات نام شیمیایی ویتامین B9 است و به شكل‌های شیمیایی مختلف وجود دارد.
اسید فولیك و پایدارترین شكل فولات است كه به‌صورت مكمل یا افزودنی در غذاهای طبیعی لوله‌های عصبی جنین در ماه‌های اول حاملگی و نیز به رشد سریع سلول‌های عصبی در دوران كودكی و دوران حاملگی كمك می‌كند. همچنین این ویتامین برای تشكیل تمام سلول‌های بدن ضروری است؛ زیرا به‌صورت كوآنزیم در تولید DNA كه حاوی خصوصیات توارثی است، نقش دارد و از جهش و تغییرات DNA و همچنین بروز سرطان جلوگیری می‌كند.
فولات برای تشكیل هموگلوبین و تولید گلبول قرمز خون ضروری است و كمبود آن باعث كم‌خونی و كمبود گلبول‌های قرمز می‌شود. همچنین برای كاهش غلظت هموسیستئین خون نیز مورد نیاز می‌باشد. هموسیستئین نوعی اسید آمینه است كه در خون وجود دارد و افزایش آن باعث تنگ یا گشاد شدن دریچه قلب، سكته قلبی و بیماری‌های قلب می‌شود.
كمبود فولات
كمبود فولات باعث بروز برخی ناراحتی‌های روحی، روانی مانند زودرنجی، فراموشی و برخی ناراحتی‌های گوارشی و بی‌اشتهایی می‌گردد. مصرف فولات همراه با ویتامین B12 و ویتامین C به هضم غذا كمك كرده و قدرت مغز را در سالمندان افزایش می‌دهد. براساس پژوهش‌ها، افزایش فولات در رژیم غذایی سالمندان از آلزایمر و پاركینسون جلوگیری می‌كند.
تركیبات پلی فنولیك انار 15-30 برابر در از بین بردن و خنثی كردن رادیكال‌های آزاد موفق‌تر عمل می‌كند؛ به‌همین جهت در مقایسه با انگور و چای سبز سه برابر مؤثرتر است. همچنین حاوی فرم طبیعی آسپیرین، سالیسیلات می‌باشد و خطر تشكیل لخته خون، قطب شرائین و در نهایت حملات قلبی را كاهش می‌دهد.
كاهش بیماری‌های قلبی و عروقی
انار نه فقط در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی مؤثر است، بلكه در درمان آن نیز نقش دارد. نتایج پژوهش‌ها نشان داده كه مصرف روزانه انار در افرادی كه درجاتی از تنگی و گرفتگی شریان كاروتید یا عروق كرونر داشته‌اند، در طول مدت سه سال 30 درصد از چربی عروق آنها كاسته است.
انار به‌علت خاصیت ضد التهابی در كاهش فشار خون نیز مفید است. در مطالعه‌ای مصرف انار تا 20 درصد می‌تواند فشار خون را كاهش دهد. همچنین به‌علت وجود مقدار زیادی آنتی‌اكسیدان‌های مختلف در توقف و پیشگیری از سرطان نیز مؤثر است. پژوهشگران در مطالعه‌ای به تعدادی از افراد مبتلا به سرطان پروستات، روزانه یك لیوان آب انار داده شد و با اندازه‌گیری آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (P.S.A ) نتایج دلگرم كننده‌ای به‌دست آمد.
این افراد از درمان دیگری استفاده نمی‌كردند. مصرف انار در بیماران دیابتی با وجود 10 درصد مواد قندی، نه تنها باعث افزایش قند خون نمی‌شود، بلكه به بهبود وضعیت قلبی عروقی و پیشگیری از صدمات ناشی از قند خون بالا و اكسیداسیون چربی خون عروق كمك می‌كند. افراد دیابتی می‌توانند روزانه یك لیوان آب انار در برنامه غذایی خود بگنجانند. ایران یكی از كشورهای تولیدكننده انار مرغوب است كه دانه‌های انار، آب انار و عصاره آن، برای تمام افراد مفید خواهد بود.
