به قلم : دکتر غزاله اسلامیان ؛ متخصص تغذیه ؛ عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
gh_eslamian@yahoo.com
مهشاد مهتدی : کارشناس تغذیه و رژیم درمانی ؛ دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
تحریریه زندگی آنلاین : سلامت ما و زمین، دو روی یک سکه
در دنیای امروز، سلامت انسانها و محیط زیست به هم گره خوردهاند. افزایش جمعیت، تغییرات آبوهوایی، کمبود منابع طبیعی و بیماریهای مزمن باعث شدهاند که به فکر تغییر سبک زندگی، بهویژه نوع تغذیهمان باشیم. در سال ۲۰۱۹، گروهی از دانشمندان بینالمللی در زمینههای تغذیه، پزشکی، کشاورزی و محیط زیست گرد هم آمدند تا به این سؤال پاسخ دهند: چگونه میتوانیم تا سال ۲۰۵۰ غذای سالم و کافی برای ۱۰ میلیارد نفر فراهم کنیم؟
پاسخ آنها «رژیم سلامت سیارهای» بود؛ یک الگوی غذایی که هم برای سلامتی ما مفید است و هم از زمین محافظت میکند. این رژیم با کاهش مصرف گوشت قرمز و فرآوردههای حیوانی و افزایش مصرف گیاهان، به حفظ آب، خاک و هوا کمک میکند.
چگونه این رژیم به کاهش گرسنگی جهانی کمک میکند؟
استفاده بهتر از منابع غذایی
با مصرف بیشتر گیاهان (مانند غلات، حبوبات، میوهها و سبزیجات) و کمتر خوردن گوشت، آب و زمین کمتری استفاده شده و غذای بیشتری برای همه تولید میشود.
کاهش دورریز غذا
این رژیم بر جلوگیری از اسراف غذا در مراحل تولید، توزیع و مصرف تأکید دارد تا غذای بیشتری به دست نیازمندان برسد.
تقسیم عادلانهتر غذا در جهان
اگر کشورهای ثروتمند کمتر منابع غذایی را مصرف کنند، فشار بر محیط زیست کم میشود و کشورهای فقیر دسترسی بهتری به غذا پیدا میکنند.
مقاومتر شدن در برابر تغییرات آبوهوایی
این روش تغذیه، سیستم غذایی جهانی را در برابر بحرانهای محیطی مثل خشکسالی مقاومتر میکند.
بیشتربخوانید:
رژیمی که دقیقا برای شما طراحی شده است!
ویژگیهای رژیم سلامت سیارهای
پایه گیاهی دارد: بیشتر از غلات کامل، سبزیجات، میوهها، مغزها و حبوبات استفاده میشود.
مصرف گوشت قرمز و لبنیات کمتر میشود.
قند، غذاهای فرآوریشده و چربیهای ناسالم محدود میشوند.
میزان کالری روزانه حدود ۲۵۰۰ کیلوکالری است (البته بسته به سن و فعالیت تغییر میکند).
در جدول زیر ویژگیهای رژیم سلامت سیارهای بر اساس گروههای غذایی و مقادیر مصرف ارائه شده است.
گروه غذایی مقدار مصرف روزانه معادل تقریبی
سبزیجات ۳۰۰ گرم حدود 5 / 2 فنجان سبزیجات پخته یا خام
میوهها ۲۰۰ گرم حدود ۲ عدد متوسط مانند سیب و پرتقال
غلات کامل ۲۳۲ گرم حدود ۴ برش نان سبوسدار یا یک فنجان برنج یا بلغور
حبوبات ۷۵ گرم ۱ فنجان حبوبات پخته
مغزها و دانهها ۵۰ گرم یک مشت کوچک
ماهی و مرغ ۲۹ گرم یک قوطی کبریت
تخممرغ ۱۳ گرم ۲ تا ۳ عدد در هفته
لبنیات ۲۵۰ گرم یک لیوان شیر یا ماست
گوشت قرمز حداکثر ۱۴ گرم نصف یک قوطی کبریت
روغنها و چربیهای غیر اشباع ۴۰ گرم حدود ۳ قاشق غذاخوری ترجیحا روغن کانولا یا زیتون
چربیهای اشباع 12 گرم
قندهای افزوده حداکثر ۳۱ گرم
سبزیجات نشاستهای حداکثر ۵۰ گرم حدود یکسوم فنجان
بیشتربخوانید:
الگوی رژیم غذایی ایت – لنست
فواید این رژیم برای سلامتی
تحقیقات نشان دادهاند که این روش تغذیه:
خطر بیماریهای قلبی، سرطان و دیابت را کاهش میدهد.
باعث طول عمر بیشتر میشود.
شبیه به رژیم مدیترانهای است که سالها به عنوان یک الگوی سالم شناخته شده است.
تأثیر مثبت روی محیط زیست
کاهش ۵۰ درصدی گازهای گلخانهای
جلوگیری از نابودی جنگلها
کاهش آلودگی آب و هوا
چالشهای این رژیم
- کمبود برخی ویتامینها: مثل B12، آهن و امگا-۳ که در غذاهای حیوانی یافت میشوند.
- مقاومت فرهنگی: در جوامعی که گوشت بخش مهمی از غذای روزانه است، پذیرش این رژیم سختتر میباشد.
- هزینه و دسترسی: در برخی کشورها، خرید میوهها، مغزها و سبزیجات تازه گران یا سخت است.
جمعبندی
رژیم سلامت سیارهای نهتنها برای سلامتی ما مفید است، بلکه به نجات زمین هم کمک میکند، البته برای موفقیت آن، نیاز به آموزش، حمایت دولتها و توجه به کمبودهای تغذیهای داریم. اگر همه با هم تلاش کنیم، هم سالمتر زندگی خواهیم کرد و هم زمین بهتری برای آیندگان باقی میگذاریم.
