به قلم : دکتر پیمان غلام نژاد ، متخصص بهداشت مواد غذایی ؛کارشناس مسئول آزمایشگاه کنترل غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی ایران
peymangholamnezhad@yahoo.com
تحریریه زندگی آنلاین : یکی از فاکتورهای مهم و مؤثر در حفظ کیفیت و سلامت مواد غذایی، رعایت شرایط نگهداری مواد خوراکی توصیه شده توسط تولیدکننده میباشد. رعایت زنجیره سرد در زمان انتقال به مراکز عرضه در مورد محصولاتی که شرایط نگهداری در دمای پایین دارند و شرایط محیطی مثل رطوبت یا نگهداری به دور از نور آفتاب، تأثیر زیادی در حفظ کیفیت و سلامت مواد غذایی دارد. با این حال فروشندگان برای جذب مشتری و یا به دلیل کمبود جا اقدام به چیدمان و عرضه برخی مواد غذایی در مقابل نور آفتاب میکنند. احتمالاً در اکثر مراکز فروش مشاهده کردهاید که انواع خوراکیهای مورد مصرف کودکان مانند چیپس و پفک همچنین آب بستهبندی و در مواردی شیر و دوغ در معرض آفتاب و بیرون از مغازه نگهداری و عرضه میشوند.
بیشتربخوانید:
شناسایی فساد مواد غذایی و راه حل های پیشگیری
کاهش کیفیت و ماندگاری مواد غذایی
قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراءبنفش خورشید باعث کاهش کیفیت مواد غذایی و کاهش ماندگاری آن از طریق اکسیداسیون میشود. علاوه بر کیفیت، ارزش غذایی، بو، طعم و رنگ به شدت تحت تأثیر نور خورشید قرار میگیرد.
اشعه ماوراءبنفش و مرئی نور خورشید نقش مهمی در تغییر کیفیت غذا ایفا میکند و منجر به واکنشهای مختلف تخریب و اکسیداسیون میشود. تخریب و اکسیداسیون مواد غذایی منجر به از بین رفتن مواد مغذی و ترکیبات مفید، ایجاد بو و طعم بد، از بین رفتن رنگ غذا و تشکیل مواد سمی میشود. ترکیبات غذایی به طول موجهای مختلف نور حساس هستند.
رادیکالهای آزاد ایجاد شده در اثر اشعه نور خورشید میتوانند پروتئینها را تخریب کرده و به آنتیاکسیدانها آسیب بزنند. آنتیاکسیدانها موادی هستند که از اکسیداسیون و فساد روغنها جلوگیری میکنند.
ایجاد طعمهای نامطبوع، از دست دادن ویتامینهای A، B، C و تغییر رنگ رنگدانههایی مانند میوگلوبین در گوشت از جمله واکنشهای خاصی است که ممکن است رخ دهد.
بیشتر بخوانید:
چه موادغذایی را میتوان جایگزین گوشت قرمز کرد؟
نگهداری شیر
همچنین تغییر و بدطعمی در شیر از جمله اتفاقاتی است که در اثر نگهداری شیر در مجاورت نور خورشید ممکن است اتفاق بیفتد. شیر حاوی مواد مغذی مختلفی میباشد که برای سلامتی انسان به خصوص کودکان مورد نیاز است. قرار گرفتن شیر در معرض مداوم نور خورشید در محل فروش سبب کاهش ارزش غذایی و فساد محصول میگردد.
بطری آب
همچنین در اثر نگهداری بطری آب در برابر نور خورشید، اتصالات شیمیایی ترکیبات پلاستیک شکسته شده و مواد سمی در بطری پلیمری آزاد میگردد و با مهاجرت به داخل آب، سلامت مصرفکننده را به خطر میاندازد. ضرر آبمعدنی زیر نور آفتاب صرفاً محدود به انتقال مواد شیمیایی درون آب نمیشود، بلکه در برخی از مواقع شاهد تشکیل جلبکهای سبز رنگ در ته بطری نیز خواهیم بود که گرمای نور خورشید بستری مناسب را برای رشد آنها فراهم میآورد. این بطریها حاوی سموم خطرناک میباشند.
بیشتربخوانید:
مواد غذایی که قابل فریز کردن هستند
کلام پایانی
بنابراین توصیه میشود از مصرف مواد غذایی نگهداری شده در معرض نور شدید آفتاب خودداری شود. تا حد امکان آب را در ظروف شیشهای نگهداری کرده و بنوشید. در صورت حمل آب در ظروف پلاستیکی (پلیمری)، آن را به دور از نور خورشید نگهداری کنید. از نگهداری بطری آب در فضای بسیار گرم مانند خودرو پارک شده در زیر آفتاب یا فضای بسیار سرد مانند فریزر اجتناب کنید. در صورت وجود بو یا طعم نامناسب در هر یک از خوراکیها، از مصرف آن خودداری نمایید.