به قلم : دکتر آزاده دهقانی‌کری بزرگ ؛ دکتری تخصصی سیاست‌های غذا و تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : بیماری پارکینسون بعد از بیماری آلزایمر دومین اختلال عصبی شایع است. پارکینسون یک اختلال عصبی پیچیده و بسیار شایع می‌باشد که با از کار انداختن تعادل حرکتی و ایحاد ناهنجاری‌های حرکتی مانند برادی‌کینزی (کندی حرکت)، بی‌ثباتی وضعیتی و اختلالات راه رفتن مشخص می‌شود که اغلب منجر به زمین خوردن می‌شود. همچنین خطر شکستگی، تشدید ناتوانی، کیفیت پایین زندگی و کاهش بقا نیز در این بیماری وجود دارد.
رژیم غذایی و مکمل‌های مفید در پارکینسون
عادات غذایی و رژیم غذایی تأثیر بسزایی بر بدن انسان در تمام سنین دارد. با این حال، افراد مسن، اغلب نسبت به افراد جوان، به دلیل بیماری‌های مزمن یا عادات غذایی ناسالم، به مداخلات غذایی فردی نیاز دارند. یک رژیم غذایی سالم و مناسب یکی از عواملی است که به روند پیری سالم کمک می‌کند و باعث کاهش یا کند کردن روند بسیاری از بیماری‌های مزمن می‌شود. رژیم درمانی مناسب یک عامل محافظتی است که خطر بیماری را کاهش می‌دهد یا سیر بیماری موجود را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر، یک رژیم غذایی ناهمگن و فاقد مواد مغذی ممکن است هموستاز را مختل کند، خطر بیماری را افزایش دهد یا سیر آن را تسریع کند.
بیشتر بخوانید:
ویتامین B12 را بیشتر بشناسیم
ویتامین‌های گروه B و هموسیستئین
شایان ذکر است ویتامین‌های B نقش اساسی در متابولیسم هموسیستئین دارند. هموسیستئین یک اسید آمینه است که بیش از حد آن در بدن ممکن است به پیشرفت بسیاری از بیماری‌های مزمن کمک کند. مقدار کافی آن در محدوده 5 تا 15 میکرومول در لیتر، عملکرد صحیح سیستم عصبی را تضمین می‌کند. عواملی که باعث افزایش غلظت سرمی هموسیستئین می‌شوند، عبارتند از عادات غذایی نامناسب و سبک زندگی غیر طبیعی، سیگار کشیدن و افزایش مصرف محصولات غنی از متیونین (محصولات لبنی، ماهی و گوشت)، قهوه و الکل. همچنین استفاده از ال دوپا L-DOPA که یکی از داروهای مهم در پارکینسون است، نیاز به ویتامین‌های گروه B و اسید فولیک را افزایش می‌دهد، از این رو برنامه‌ریزی مناسب تغذیه در بیماران مبتلا به پارکینسون اهمیت دارد.
ویتامین‌های آنتی‌اکسیدانی
این‌ها شامل ویتامین‌های C، E و A و همچنین کاروتنوئیدها هستند که در آرام کردن استرس اکسیداتیو نقش دارند. ویتامین‌های C و E دارای خواص محافظتی هستند، از سلول‌های عصبی در برابر اثرات مضر التهاب و استرس اکسیداتیو محافظت می‌کنند، بنابراین توصیه می‌شود که میوه‌ها و سبزیجات تازه در رژیم غذایی گنجانده شود، با در نظر گرفتن اینکه فیبر اضافی در رژیم غذایی می‌تواند فراهمی زیستی کاروتنوئیدها و ویتامین‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
ویتامین D
دو شکل ویتامین D وجود دارد: ارگوکلسیفرول (ویتامین D2) که در محصولات با منشاء گیاهی و مخمرها یافت می‌شود و کوله‌کلسیفرول (ویتامین D3) که در محصولات با منشاء حیوانی (ماهی چرب، روغن ماهی) یافت می‌شود. ویتامین D با کاهش بیوسنتز اینترلوکین‌های پیش‌التهابی، که تمایل به حمله به غلاف میلین سلول‌های عصبی را دارد، اثر ضد التهابی دارد، که علت بسیاری از بیماری‌های عصبی از جمله پارکینسون می‌باشد.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای
رژیم غذایی مدیترانه‌ای اثرات مفیدی از جمله کند کردن روند پیری، کاهش خطر ابتلا به بیماری و کاهش سرعت پیشرفت بیماری‌های مزمن از جمله پارکینسون را دارد. طبق مطالعات، استفاده از رژیم غذایی مدیترانه‌ای به طور قابل توجهی شرایط سلامتی را بهبود می‌بخشد و بروز پارکینسون را تا 13 درصد کاهش می‌دهد. رژیم مدیترانه‌ای سرشار از سبزیجات و میوه‌های تازه، محصولات غلات، حبوبات، روغن زیتون، آجیل، پنیر و ماست، ماهی و غذاهای دریایی است، در حالی که مصرف شیرینی‌ها، تخم‌مرغ، گوشت (به ویژه گوشت گاو) و چربی‌های حیوانی در آن کاهش می‌یابد.
اسیدهای چرب
اسیدهای چرب امگا 3 می‌توانند تحریک‌پذیری غشای سلول‌های عصبی را بهبود بخشند، انتقال تکانه‌های عصبی را افزایش دهند و از آسیب‌های ناشی از استرس اکسیداتیو محافظت کنند، برای ساخت و عملکرد صحیح مغز ضروری هستند. مشاهده شد افرادی که حداقل یک بار در هفته ماهی‌های چرب (شاه‌ماهی، ماهی کولی، ماهی آزاد و ماهی خال‌مخالی) مصرف می‌کنند، خطر زوال عقل را تا 60 درصد کاهش می‌دهند. علاوه بر این، روغن زیتون دارای اثرات ضد سرطانی، ضد باکتریایی، ضد ویروسی و ضد التهابی است که ممکن است از پیشرفت بیماری جلوگیری کند. نشان داده شده است که خوردن ماهی چرب و غذاهای دریایی بیش از دو بار در هفته خطر ابتلا را در مقایسه با افرادی که کمتر آن را مصرف کرده‌اند کاهش می‌دهد.
اثر مفید فعالیت بدنی در پارکینسون
مشخص شده است که ورزش در کاهش علائم پارکینسون بسیار مفید است. فعالیت بدنی منظم یکی از مهم‌ترین جنبه‌های پیری سالم است. علاوه بر این، ثابت شد که فعالیت بدنی ممکن است از بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت، سکته مغزی، پوکی‌استخوان، بیماری‌های گردش خون و عصبی، از جمله پارکینسون جلوگیری کرده و آن‌ها را کند کند. درمان‌های دارویی عمدتاً برای کنترل علامتی استفاده می‌شوند و قبل از اینکه بیماری به مرحله شدید برسد، فقط فواید کوتاه‌مدتی ارائه می‌کنند.
بیشتربخوانید:
ورزش منظم از ابتلا به پارکینسون پیشگیری می‌کند
تغذیه درمانی در پارکینسون
تشخیص بیماری پارکینسون از طریق تنفس
ورزش‌های هوازی
از جمله ورزش‌های مفید می‌توان به ورزش‌های هوازی اشاره کرد. یکی از موثرترین تمرینات هوازی، تمرین بر روی تردمیل متحرک است که در آن می‌توان سرعت راه رفتن یا دویدن و شیب سطح را تنظیم کرد. نشان داده شده است که تمرین هوازی راه رفتن را در بیماران بهبود بخشیده و سرعت راه رفتن و طول گام را بهبود می‌بخشد و مسافت طی شده را افزایش می‌دهد.
تمرین‌های قدرتی
مورد بعدی، تمرین مقاومتی یا قدرتی است. هدف تمرینات مقاومتی یا قدرتی افزایش حجم و قدرت عضلانی است. برای افراد بیمار، مسن‌تر یا حتی افرادی که از پارکینسون رنج می‌برند، بسیار مهم است، زیرا به دلیل سفتی و کندی، در معرض کمبود قابل‌توجه قدرت عضلانی قرار دارند. به نظر می‌رسد که توانبخشی، از جمله تمرینات مقاومتی، به طور معناداری قدرت عضلانی، تحرک و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد و توده بدون چربی را در بیماران مبتلا به پارکینسون افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری
فعالیت بدنی منظم و رژیم غذایی غنی از عناصر ذکر شده در بالا ممکن است پیشرفت بیماری را در بیماران مبتلا به پارکینسون کاهش دهد و خطر ابتلا به بیماری را در بیماران سالم کاهش دهد. آماده‌سازی درمان فردی برای بیمار مبتلا به پارکینسون از نظر ورزش و رژیم غذایی موثرترین درمان غیرتهاجمی تا امروز است.
