گفتگو: رضا حسینمرد ی
تحریریه زندگی آنلاین : دکتر محمد حضوری متولد 24 مرداد 1353 در شرق تهران محله نارمک است؛ مقاطع تحصیلی را تا پایان دبیرستان در مدارس همین منطقه (کوهک) گذراند و پس از موفقیت در کنکور سراسری وارد مقطع کارشناسی رشته علوم تغذیه شد. وی این دوران را در خلال سال‌های 72 تا 76 در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گذراند و پس از دوران خدمت سربازی جهت ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد، رشته علوم بهداشتی در تغذیه دانشگاه علوم پزشکی تهران را انتخاب کرد و پذیرفته شد. همچنین در ادامه مقطع دکترای تخصصی تغذیه را نیز در دانشگاه علوم پزشکی تبریز سال 85 تا 89 گذراند.
وی حدود ده سال اخیر عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی قم است و اکنون با درجه دانشیاری برای دانشجویان مختلف تدریس می‌کند. همچنین معاون غذا و دارو استان قم است.
برخی در اصطلاح پودرهای بدنسازی یا مکمل‌ها در کارگاه‌های غیر مجاز و زیر‌زمینی تولید شده و یا از مبادی قاچاق وارد کشور می‌شوند. توصیه شما در این خصوص چیست؟
خوشبختانه سالیان اخیر در داخل کشور کارخانه‌هایی فعال هستند که زیر نظر وزارت بهداشت اقدام به تولید برخی از مکمل‌های ورزشی کرده‌اند و قابل اعتماد است، ولی در مقابل این اقدام، برخی مکمل‌ها و پودرهای اصطلاحاً بدنسازی متاسفانه از خارج کشور به طور قاچاق یا توسط مسافران وارد می‌شود.
مکمل غذایی باید تحت شرایط خاص تولید، نگهداری و منتقل شود. شرایط نگهداری در انواع اخیر که وارد کشور می‌شود بسیار مهم است. حتی اگر اصل هم باشد می‌تواند در شرایط نا مناسب هنگام انتقال و یا نگهداری در دمای نا مناسب دچار خرابی و فساد شود.
غیر از این موضوع افراد سودجویی وجود دارند که متاسفانه به صورت زیر پله‌ای و تحت شرایط نامناسب و از مواد نا‌سالم برای تولید برخی مکمل‌های ورزشی و درآمد‌زا اقدام می‌کنند. گزارش‌هایی داریم که این افراد سودجو محصولات خود را که به داروهای مختلف نیز آغشته شده به دست برخی مربیان سودجو رسانده و آنان نیز اقدام به توزیع در میان ورزشکاران می‌کنند.
یکی از استادان تغذیه معتقد است و تاکید می‌کند که: اگر دیدید مکملی نتیجه شگرفی ایجاد کرد به آن شک کنید، چون مکمل غذایی اثری مشخص و معین دارد و نمی‌توانیم انتظار نتایج عجیب و غریبی از آن داشته باشیم.
احتمال استفاده از ترکیبات هورمونی و خدای نکرده شیشه داخل این مکمل‌های ورزشی و غذایی وجود دارد. برخی از این محصولات به خاطر وجود داروهای هورمونی و یا کورتون، اختلال‌های غددی ایجاد کرده وزن فرد را یک دفعه بالا برده و تورم و احتباس آب در بدن فرد ایجاد می‌کند.
بیشتربخوانید:
نکات کلیدی تغذیه ورزشی و مصرف مکمل‌ها در ورزشکاران ( قسمت اول)
بازرسان محترم سازمان غذا و دارو و بهداشت محیط دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور چه نظارتی در این خصوص دارند؟ توجه به برچسب اصالت کالا در تهیه مکمل‌های غذایی چقدر مهم است؟
می‌توان گفت معاونت غذا و دارو در بحث مکمل‌ها در مدت اخیر نظارت و توجه بیشتری داشته است. موضوع مکمل‌ها مدیریت و اداره مستقلی در سازمان غذا و دارو دارد و یکی از عزیزان داروساز به عنوان مدیر با همکاری همکاران خود بر این موضوع نظارت می‌کنند. نظارت بر ترکیبات پروبیوتیک یا مکمل‌های مرتبط و گیاهی تحت عنوان اداره طبیعی، سنتی و مکمل در دل سازمان غذا و دارو است. بسیاری از دانشگاه‌ها نیز مشابه این اداره را دارند که در این خصوص فعالیت می‌کنند. بر اساس دستور‌العمل سازمان غذا و دارو، مکمل عرضه شده در کشور باید کد مخصوصی تحت عنوان کد «آی، آر، سی» دریافت کند و از نظر رعایت شرایط و اصول مدیریتی در تولید یا در اصطلاح «جی، ام، پی» باید استانداردهای لازم را در تولید داشته باشد و پیوسته تحت سرکشی و نظارت بازرسان قرار خواهد داشت. بدین ترتیب محصول تولیدی دارای برچسب اصالت و کد مربوطه می‌شود و مکرر مورد بررسی کیفی قرار می‌گیرد. مصرف‌کننده از طریق سامانه‌های موجود می‌تواند اصالت و سلامت کالا را مشاهده کند؛ گرچه ممکن است که احتمال دستکاری و یا تقلب در این مورد نیز توسط افراد سودجو وجود داشته باشد، ولی الان شرایط به نسبت گذشته بهتر شده است.
لطفاً دخالت‌های مربیان را نیز در توزیع اینگونه مکمل‌ها و ... میان ورزشکاران و تشویق آنان به مصرف دارو و انواع پودر‌ها را نیز هشدار بدهید.
متاسفانه در این خصوص شرایط خاصی است. چندی پیش یک ورزشکار در زمینه جودو که از سن چهارده سالگی، تحت نظر یکی از بهترین مربیان کشور شروع به ورزش حرفه‌ای کرده بود داشتیم؛ این جوان هجده ساله در حال انتخاب برای حضور در مسابقات ملی سطح آسیا بود که متاسفانه یک نفر مربی سودجو در روزهای آخر تمرینات قبل از اعزام نوعی از مکمل پروتئینی به ایشان معرفی کرده بود...؛ متاسفانه تست دوپینگ ایشان قبل از اعزام مثبت اعلام شد. پدر و پسر با چشمان گریان به ما مراجعه کردند و گفتند که چگونه با یک اشتباه، تمام تلاش‌های چندین ساله این جوان ورزشکار که روزانه سه، چهار ساعت تمرین می‌کرد، فقط با مصرف یک پودر مکمل بی‌ارزش هدر رفت!!
من همیشه هشدار می‌دهم که مربیان عزیز دقت کنند تا مرتکب توصیه‌ای اشتباه نشوند که آتیه یک ورزشکار اینگونه به هدر برود. من خودم اغلب به باشگاه‌ها مراجعه و سرکشی می‌کنم و برخی توصیه‌های عجیب و غریب را از نزدیک می‌بینم و تعجب می‌کنم؛ متاسفانه اغلب بحث انتفاع شخصی موجب گسترش مصرف اینگونه مکمل‌ها و پودرهایی که ورزشکاران مصرف می‌کنند شده است. متاسفانه با فروش این مکمل‌ها بعضاً دیده می‌شود که بیش از درآمد ماهانه یک باشگاه از بابت ثبت نام، عاید می‌شود. همیشه نگرانی از گسترش این چرخه فساد در میان سایر مربیان و ورزشکاران در حجم بالاتر وجود دارد.
بیشتربخوانید:
اهمییت و جایگاه مکمل های غذایی در ورزش
تغذیه سالم برای یک ورزشکار چگونه تعریف و توصیه می‌شود؟
غذای یک ورزشکار با فرد عادی از نظر اصول تغذیه‌ای تفاوتی ندارد. نیازهای پایه‌ای از جمله نیاز روزانه به ویتامین‌ها و املاح تقریباً میان ورزشکاران و افراد عادی یکسان است. نیازهای پایه‌ای به کربوهیدرات و پروتئین تقریباً یکسان است، اما اصلی‌ترین مسئله در تغذیه یک ورزشکار با فرد عادی وابسته به میزان و نوع تحرک و فعالیت‌های ورزشی ورزشکار و نوع تمرینات و مدت زمان آن تفاوت پیدا می‌کند.
برای یک فرد عادی در جامعه ما با میزان تحرکی عادی یا روزانه و معمولی بین دو تا سه هزار کالری است که برای افراد کم‌تحرک‌تر از این مقدار کمتر است، ولی یک ورزشکار ممکن است تا سه برابر یک فرد عادی و حتی بیش از ده هزار کالری در روز نیاز کالری و انرژی داشته باشد. به عنوان مثال ورزشکار دونده استقامتی، صبح صبحانه مختصر می‌خورد و بعد برای تمرین می‌رود؛ بعد از حدود پانزده کیلومتر دویدن قبل از ظهر باز می‌گردد و استراحت می‌کند و غذا می‌خورد و مجدد برای دویدن عصرگاهی اقدام می‌کند. تنظیم غذا و تغذیه برای اینگونه ورزشکاران تا هم نیروی لازم را داشته باشند و هم دچار سنگینی نشوند کاری تخصصی است؛ بدین ترتیب با در نظر گرفتن تراکم تغذیه‌ای می‌توان مواد غذایی کم‌حجم، ولی پرکالری توصیه و پیشنهاد کرد. مثلاً مصرف آجیل‌ها و میوه‌های خشک را توصیه می‌کنیم تا این عزیزان حین تمرینات همراه خود داشته باشند.
یا اینکه توصیه می‌کنیم ورزشکار شیر موز درست کند و داخل آن میوه خشک و آجیل مخلوط کند تا انباشتگی بیشتر مواد مغذی و پر انرژی در بازه زمانی ورزش خود داشته باشد. موضوع مهم دیگر زمان‌بندی تغذیه‌ای است، یعنی اینکه در زمان‌بندی تمرینات خود مثلاً یک ساعت اول بعد از ورزش که بهترین زمان بازتوانی است، بدن چه چیزی نیاز دارد؟ آیا نیاز به دریافت مواد مغذی دارد یا خیر؟ قبل و حین ورزش به چیزی نیاز دارد یا خیر؟ ما معتقدیم که یک ورزشکار اگر بیش از سی دقیقه ورزش می‌کند، باید در میان فعالیت خود حتماً یک نوشیدنی حاوی ترکیبات کربوهیدرات مانند عسل میل کند.
متاسفانه رژیم‌ها به طور از پیش‌نوشته شده و دست به دست بین ورزشکاران باشگاه‌ها می‌چرخد! آیا می‌توان یک نسخه جامع برای همه افراد در یک رشته ورزشی سراغ داشت یا خیر؟
متاسفانه گاهی مبالغ میلیونی برای تجویز اینگونه نسخه‌ها دریافت می‌شود! ولی باید پرسید که چطور ممکن است توصیه‌های غذایی برای یک ورزشکار نوجوان در حال بلوغ که تازه وارد باشگاه شده با یک فرد حدود پنجاه سال که به خاطر چاقی شکمی مراجعه کرده یکسان باشد؟!
در ورزش باید حتماً بر اساس اصول وزنی و نیاز فرد، توصیه‌های لازم را ارائه کرد. دو نفر با وزن‌های متفاوت و مدت زمان مختلف برای تمرینات ورزشی و حتی نوع تمرینات نمی‌توانند فرمول غذایی یکسانی داشته باشند. آیا این دانش در مربی یا فرد توصیه کننده وجود دارد که بر حسب محاسبه ابعاد مختلف نیاز، پیشنهاد لازم را به ورزشکار بدهد تا انجام آن اثربخش باشد؟
به عنوان مثال ترکیب دارویی با قابلیت چربی‌سوزی به نام کارنیتین وجود دارد که با اختلالات تیروئید و مصرف داروهای آن تداخل داشته و ناهمخوان است؛ که در افراد دارای کم‌کاری تیروئید نباید مصرف شود.
این در حالی است که مثل نقل و نبات به عنوان مکمل خط اول جهت چربی‌سوزی در اغلب باشگاه‌های ورزشی توصیه می‌شود؛ بدون اینکه پرسش شود این فرد آیا مشکل تیروئید دارد یا خیر...! مصرف این مکمل با قرص لووتیروکسین موجب می‌شود که اثر چربی‌سوزی کارنیتین عمل نکرده و نه تنها وزن کم نشود، بلکه مشکل تیروئیدی تشدید شده و اختلال تیروئیدی به افزایش وزن بیشتر و چاقی فرد نیز منجر شود.
همین تفاوت‌ها و امراض زمینه‌ای می‌تواند ورزشکار را از مسیر صحیح و مؤثر منحرف سازد.
لطفاً در خصوص اهمیت مصرف آب و مایعات در ورزشکاران نیز تاکید بفرمایید.
حدود 65 تا 70 درصد وزن بدن را آب تشکیل داده است که بسته به دمای محیط و تحرک به صورت تعریق و ادرار مقداری از این آب بدن در طول شبانه روز دفع می‌شود. وقتی که فرد ورزش می‌کند بر حسب نوع ورزش، دمای محیط و سایر عوامل وابسته میزان تبخیر و تعریق متفاوت خواهد بود. نگرانی ما افت شدید میزان مایعات، الکترولیت‌ها و املاح در بدن است. حتماً دیدید که ورزشکاران دونده دو استقامتی چطور یکباره پس از طی مسافت‌های کیلومتری از حال می‌روند و می‌افتند؛ علت همین موضوع است. توصیه می‌کنیم وقتی تمرینات ورزشی از نیم ساعت می‌گذرد باید از مایعات با دستورالعملی مشخص نوشید. این بسته به افراد و نوع ورزشی که می‌کنند بین پانصد تا هفتصد وپنجاه سی‌سی متفاوت است که حدود دو سه لیوان می‌شود و باید از حدود سه ساعت قبل از شروع فعالیت ورزشی آغاز به مصرف شود؛ برخی مقدار آب مورد نیاز بدن را تقسیم کرده و می‌گویند، مثلاً در طول حدود سه ساعت حین ورزش باید کم‌کم نوشیده شود. بر اساس توصیه مربی و یا متخصص تغذیه، فرد ورزشکار در هنگام ورزش می‌تواند بین یک استکان تا یک لیوان آب در فاصله هر پانزده تا بیست دقیقه کم‌کم بنوشد که البته این براساس ویژگی‌های فیزیولوژیک هر ورزشکار متفاوت است. برخی بلافاصله با آغاز فعالیت‌های بدنی، تعریق می‌کنند و برخی دیرتر از این زمان به تعریق می‌رسند. بدین ترتیب افرادی که زود‌تر و با حجم بیشتر تعریق می‌کنند بالطبع باید بیشتر آب بنوشند. بعد از ورزش هم به ازاء هر کیلوگرم کاهش وزن بعد از تمرین ورزشی خود می‌تواند یک‌ونیم برابر آن آب و مایعات بنوشد. میزان تعیین دقیق نیاز به مایعات همین راهکار وزن گرفتن است. اگر فردی بعد از تمرینات ورزشی حدود دو درصد وزن خود را از دست داده باشد یعنی عضلات بدن در معرض آسیب است و باید با مایعات جایگزین شود. یک فرد هفتاد کیلویی اگر بعد از ورزش شصت و هشت کیلو باشد، یعنی دو کیلوگرم وزن وی کم شده است و در اصل بیش از دو درصد وزن بدن این فرد کم شده است که احتمال بروز آسیبی در اثر کم شدن آب در فیبریل‌های عضلانی و سلول‌های عضلانی بدن این فرد وجود دارد. شاخص تشنگی شاخص خوبی برای رفع نیاز بدن نسبت به دریافت آب نیست، چون تشنگی زمانی رخ می‌دهد که درصد خیلی بیشتری از آب بدن دفع شده و به مقدار بیشتری از آب برای جایگزینی نیاز است. به همین خاطر باید قبل از تشنه شدن و با در نظر داشتن الگوی فاصله زمانی هر پانزده تا بیست دقیقه یک لیوان آب به صورت جرعه‌جرعه نوشیده شود. خوردن حجم زیاد آب حین فعالیت ورزشی مشکل آفرین است.
بیشتربخوانید:
مکمل های تقلبی در عضلات جوانان
در مورد دوران بازنشستگی ورزشکاران و افرادی که از ورزش کناره گرفتند هم بفرمایید.
چرچیل نخست وزیر انگلستان، حدود نیم قرن پیش این جمله را گفت: «ورزش حرفه‌ای یعنی خودکشی».
البته حوزه مطالعات من در مقطع دکترا موضوع ایمنی بدن و ورزش است. وقتی فردی حرفه‌ای ورزش می‌کند، یعنی فشار مضاعفی به بدن وارد می‌کند تا به موفقیت مورد نظر برسد. گاهی در این بین از روش‌ها و توصیه‌ها یا ابزارهای غلط استفاده می‌کند که پیامد آن آسیب به بدن است.
ورزشکاران بعد از قهرمانی، وارد دوران پیشکسوتی می‌شوند. من معتقدم یک ورزشکار باید همیشه ورزشکار باشد و این فرد باید همیشه آمادگی جسمانی، فیزیکی و بافتی داشته باشد؛ ولی متاسفانه وقتی به پیشکسوتان ورزشی کشور نگاه می‌کنیم، در مقایسه با سایر کشورهای دنیا می‌بینیم که برخی از این عزیزان دست از خود کشیده‌ترند یا بدن خود را رها کرده‌اند و چربی دور شکم و کمر دارند. این خیلی مهم است که ورزشکار ما بعد از دوران قهرمانی نیز بتواند ثبات فیزیکی و روحیه ورزشی خود را حفظ کند؛ با تحرک مناسب و برنامه غذایی متعادل‌تر باید بدن را حفظ کند. متاسفانه بعد از دوران ورزشکاری حرفه‌ای بدن مانند اسفنج به جذب کالری و چربی می‌پردازد که نتیجه آن تجمع بافت چربی و تأثیر آن بر چاقی و تغییر در ظاهر اندام است. بررسی در کشتی‌گیران حرفه‌ای نشان داده است که، یک هفته قطع تمرینات ورزشی در کشتی‌گیران حرفه‌ای با حدود هفت تا نه کیلوگرم افزایش وزن همراه بوده است، یعنی ورزشکار در فاصله چند روزه اعزام تا وزن‌کشی و مسابقات این مقدار سریع افزایش وزن پیدا کرده و دچار مشکلات بعدی شده است. یک ورزشکار حق ندارد بی‌توجه به آینده خود باشد. ورزشکاران حرفه‌ای جهان با برنامه‌ریزی دائم، حتی در خلال مسابقات خود را پایش می‌کنند تا دچار آسیب و یا افت قوای بدنی نشوند. بازگرداندن به ترکیب متعادل قبلی بسیار دشوار است. به اعتقاد من ورزشکاران حرفه‌ای پس از دوران شکوفایی خود یعنی زمانی که پیشکسوت محسوب می‌شوند باید الگوی غذایی سالم‌تری را پیگیری کنند و به جای مصرف بیش از حد پروتئین‌ها به مصرف فیبر، میوه‌ها و سبزیجات توجه بیشتری پیدا کنند. فرایند سالم سازی در بدن را احیا کرده تا عوارض متابولیکی دوران ورزش را نیز از بدن پاکسازی کنند.
طی سالیان اخیر دانش و رشته تحصیلی تغذیه ورزشی چقدر رشد کرده است؟
در سال‌های اخیر دانشجویان و دانش‌آموختگان در زمینه تغذیه ورزشی بسیار خوب ورود پیدا کرده و فعالیت می‌کنند. حیطه تحقیقاتی تغذیه ورزشی در حال شکل‌گیری و گسترش است و همچنین در چند دانشگاه کشور، رشته تغذیه ورزشی در مقطع کارشناسی ارشد راه‌اندازی شده و دانشجوی مشغول تحصیل دارد. این افراد عزیزانی هستند که با دریافت شماره نظام پزشکی قادر خواهند بود، مطب دائر کرده و با پذیرش مراجعان، دانش تخصصی خود را انتقال دهند. به زودی شاهد راه اندازی پژوهشکده‌ای در زمینه تغذیه ورزشی خواهیم بود؛ با این امید که بتوانیم ورزشکاران را هدفمند هدایت و راهنمایی کنیم.
ما در کشورهای همسایه شاهد راه‌اندازی مجموعه‌های عظیم و ارزشمند در حیطه پزشکی ورزشی هستیم. به عنوان مثال در کشور قطر شاهد این رخداد هستیم. ما نباید از کشورهای کوچک در این زمینه عقب بمانیم و باید تلاش و سرمایه‌گذاری بیشتری با کمک استادان و مسئولان انجام دهیم.
جنابعالی مدتی است که معاون غذا و داروی استان قم هستید و این دوران مصادف با اپیدمی کرونا بود. بیش از یکسال اخیر چه سختی‌هایی کشیدید؟
بله، دوران بسیار سختی بود. من هم به این بیماری مبتلا و حتی قرنطینه شدم، ولی به لطف خدا بهبود پیدا کردم. این بیماری آن دوران ناشناخته بود و هنوز هم به نوعی ناشناخته است. مطلع هستید که اولین مورد گزارش شده کووید 19 از شهر قم بود، ولی اولین مورد ابتلا مربوط به قم نبود، چون فرودگاه آن پرواز مستقیم خارجی ندارد. آن روزها بسیار سخت بود و ما آمادگی نداشتیم.
استان ما تولید‌کننده ماسک نبود و ما از استان اصفهان تأمین می‌کردیم. روزانه دویست هزار ماسک تولیدی بود که متاسفانه پاسخگوی این حجم عظیم نیازها نبود، ولی با دستور‌العمل‌های وزارت بهداشت و تصمیمات مدیریتی توانستیم به وظیفه خود خوب عمل کنیم و به ثبات برسیم. امیدواریم با رعایت پروتکل‌ها مجدد نیروهای درمان و وزارت بهداشت را به دردسر دچار نکنند. متاسفانه تاکنون این بیماری داروی درمانگر و قطعی نداشته و فقط واکسن می‌تواند جلوی گسترش آن را بگیرد.
در خصوص معاونت غذا و داروی استان قم هم بفرمایید و اینکه چه فعالیت‌هایی در این مدت کوتاه تصدی انجام داده‌اید؟
مدیریت دارو و کنترل یا رفع کمبودهای دارویی، نظارت بر تولیدات غذایی و ... بر عهده این معاونت قرار دارد. اداره امور مرتبط با تجهیزات پزشکی از جمله تأمین ملزومات و به خصوص در این دوران اپیدمی کرونا، وسایل محافظتی همچون ماسک و ... نیز بر عهده این معاونت است. آزمایشگاه کنترل کیفی محصولات و مواد تولیدی و عرضه شده غذایی سطح استان با هدف تأمین امنیت و سلامت غذایی و نظارت مستمر و دقیق نیز زیر نظر این معاونت اداره می‌شود.
دورانی که من فدراسیون پزشکی ورزشی فعالیت می‌کردم با جناب دکتر مرادی که عهده‌دار بخش آموزش و پژوهش بودند در جلسه‌ای با حضور نمایندگان سه دانشگاه بزرگ علوم پزشکی شهر تهران یعنی دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی ایران به توافق یک طرح جامع جهت ساماندهی و نظارت بر مکمل‌های ورزشی رسیدیم.
چرخه معیوبی در عرضه این مکمل‌ها وجود دارد و آن اینکه وقتی یک ورزشکار جهت تهیه مکمل مورد تجویز یا توصیه شده توسط مربی خود به داروخانه مراجعه می‌کند، صرفاً با تهیه یک مکمل شاید قانع نشده و از نظر علمی توجیه نمی‌شود. با هدف ورود دانش‌آموختگان تغذیه به داروخانه‌ها و کمک به مسئولان فنی و داروسازان جهت گسترش عملی و تجویز مکمل‌های ورزشی این جلسه برپا شد و به توافق رسیدیم. اصلاح چرخه عرضه مکمل هدف ما بود به گونه‌ای که با معرفی یک بسته آموزشی جامع برای داروسازان و متخصصین تغذیه، دانش کاربردی آنان را برای ارائه راهنمایی و مشاوره دقیق و علمی‌تر به ورزشکاران و مراجعان ارتقا دهیم. بدین ترتیب قرار شد که استان قم پایلوت این رخداد باشد، ولی متاسفانه مصادف با شیوع بیماری کرونا در استان قم و کشور شد؛ البته همچنان منتظر فرصت مناسب هستیم تا به زودی این چرخه آموزشی را در زمان مناسب آغاز کنیم.
ورزش و تحرک در دوران کرونا را چقدر ضروری می‌دانید؟
ورزش و تحرک بسیار ضروری است؛ البته ورزش در دو بخش اصلی تعریف می‌شود. یکی ورزش حرفه‌ای و دیگری ورزش تفریحی با هدف تأمین سلامت که با شدت کمتر انجام می‌شود. بررسی‌ها اثبات کرده نرمش و تحرک جسمانی ملایم به خصوص برای افرادی که کم‌تحرک هستند یا زندگی نشسته دارند، موجب ارتقاء کیفی زندگی آنان خواهد شد؛ بدنشان سالم‌تر و به عفونت‌ها و عوامل بیماری‌زا مقاوم‌تر خواهد بود.
وقتی که این تمرینات و حرکات ورزشی بر اساس یک برنامه‌ریزی منظم و هفتگی صورت گیرد (شش روز هفته، هر روز سه ساعت تمرین) دیگر این افراد ورزشکار حرفه‌ای محسوب خواهند شد و پیامدهای سودمند آن را به طور مشهود احساس خواهند کرد. ورزش‌های روزمره که حدود نود درصد افراد جامعه را شامل می‌شود، به طور عمده موجب ارتقاء سلامت می‌شود، اما گاهی اوقات مشاهده شده که ورزش‌های سنگین
موجب کاهش توان و قدرت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
بدن افراد پاسخ‌های متفاوتی به کرونا می‌دهند. این ویروس برای برخی افراد خیلی آزار‌دهنده است و تا مرگ می‌کشاند، ولی برای برخی دیگر ملایم‌تر و زودگذر‌تر است. به اعتقاد من این به سبک زندگی، تغذیه و قدرت سیستم ایمنی افراد نیز بستگی دارد. افزایش وزن، دیابت، فشار خون و ... موجب تشدید بیماری کرونا می‌شود. باید مراقب شیوه زندگی بود و همین افزایش وزن در اثر کم‌تحرکی و خانه‌نشینی دوران کرونا نیز می‌تواند عامل خطر‌سازی برای ابتلا به این بیماری باشد.
مردم باید رژیم‌های نادرست نگیرند، مواد قندی مصرف نکنند و مدت زمان خواب و بیداری خود را پایش کنند.
مهم‌ترین هشدارها به ورزشکاران در دوران کرونا چیست؟
رعایت بهداشت فردی و عمومی همچنین شستشوی مخاط حین ورزش نکته مهمی محسوب می‌شود. به خصوص ورزشکاران استقامتی در محیط سرد زمستان به خاطر تبادلات هوا و سرما دچار خشکی مخاط می‌شوند که می‌تواند موجب عفونت‌های شبه زکامی و آنفولانزا در این افراد شود. به همین خاطر باید این ورزشکاران نوشیدنی‌ها و مایعات گرم را حین ورزش میل کنند.
اگر این التهابات و عفونت‌های مجاری تنفسی در این ورزشکاران زیاد تکرار می‌شود باید به متخصص ریه یا متخصص پزشکی ورزشی مراجعه کنند، چون ممکن است به مداخلات پزشکی، درمانی و پاراکلینیکی نیاز باشد. باید در هوای سرد حتماً مایعات گرم بیشتر مورد توجه قرار گیرد و مکرر با نوشیدن مایعات اقدام به شستشوی مخاط کرد.
در این دوران کرونا به خصوص باید نسبت به حضور تعداد مشخص و تعریف شده‌ای از ورزشکاران در یک باشگاه سرپوشیده توجه لازم صورت گیرد. علاوه بر رعایت نکات بهداشت فردی و فاصله‌گذاری لازم همچنین تهویه مناسب، باید از ابزارهای محافظت فردی از جمله دستکش در برابر کرونا در محیط‌های سرپوشیده باشگاه استفاده شود.
برای دوران کرونا، داشتن رژیم‌های سخت و تک بعدی را باید فراموش کرد.اگر‌چه این دوران شاهد افزایش وزن به دلیل کم‌تحرکی، پرخوری و یا تعطیلی باشگاه‌های ورزشی هستیم که شاید افراد را به سمت رژیم‌های سریع و سخت هدایت کند، تأمین نشدن نیازهای تغذیه‌ای و کمبود مواد غذایی مورد نیاز بدن (ویتامین‌ها و املاح...) می‌تواند موجب اختلال در روند طبیعی سیستم ایمنی و ضعف آن شده و در نهایت در برابر عوامل بیماری‌زا قدرت دفاعی بدن کاهش خواهد یافت. بهتر است که رژیم‌های گیاه‌خواری و تک‌بعدی مانند رژیم صرفاً پروتئینی و ... را در شرایط کرونا کنار گذاشته و به بدن خود بیشتر احترام بگذاریم و نیازهای آن را تأمین کنیم تا سیستم ایمنی برای بدن کارکرد سالم و مناسبی داشته باشد.
سخن پایانی
روز اولی که مجله دنیای تغذیه منتشر شد، تصور نمی‌کردم که اینقدر با دوام و پرتوان به فعالیت خود ادامه دهد، ولی اکنون شاهد بالندگی روز افزون شما هستم و انشاا... همیشه نام دنیای تغذیه با دنیای سلامتی مردم عزیز ایران همراه باشد.
از مجله خوب شما بسیار سپاسگزارم. تلاشی که برای ارتقای فرهنگ تغذیه‌ای مردم میکنید، قابل تقدیر است. زحمات شما و جناب دکتر نعمتی؛ مدیر مسئول محترم، زکات علم و دانش شما است و از خداوند بزرگ می‌خواهم که در همه امور موفق و پیروز باشید.
