الفباي مشاوره در تغذيه و كاهش وزن
در گروه 9 افرادی را دسته‌بندی كرده‌ایم كه تا چندی قبل از تناسب اندام برخوردار بودند ولی بطور ناگهانی و بصورت مداوم و خزنده‌ای به تدریج به وزن آنها افزوده می‌شود، بدون اینكه در میزان تغذیه روزمره‌شان افزایشی ایجاد شده باشد و یا از زمان و شدت فعالیت‌های قبلی‌شان كاسته شده باشد.
در مورد این گروه ابزاری را كه همواره برای شناخت واقعی این رخداد بكار می‌بریم، مقایسه آزمایشات گذشته آنها با جدیدترین پارامترهای بیوشیمیایی مایعات بدن‌شان می‌باشد. چنانچه دسترسی به آزمایشات كامل مقدور نمی‌باشد، به پاسخ سوال‌هایی كه در تشكیل پرونده در قبال داروهای مصرفی خود دارند مراجعه می‌كنیم. اگر اطلاعات كافی و دقیق ارائه نگردید ه باشد، جدول زیر را مطرح و پاسخ‌های داده شده را ارزیابی می‌كنیم.
سوالات
1- آیا در طول چند ماه گذشته داروی خاصی را جهت درمان خود دریافت نموده‌‌اید؟
بلی خیر
2- آیا در طول چند ماه گذشته 5 كیلوگرم به وزن شما افزوده گردیده است، بدون اینكه تغییری در عادات غذایی و میزان آنها داده شده باشد؟
بلی خیر
3- آیا با شروع استفاده از قرص یا داروهای توصیه شده به سرعت وزن‌گیری شما افزوده شده است؟
بلی خیر
4- آیا بیشترین میزان افزایش حجم بدن شما در ناحیه شكم و پهلوها رخ داده است؟
بلی خیر
5- آیا حجم و قوام ساعد، بازو و ران شما به میزان چشمگیری بار‌یك‌تر و لاغر‌تر گردیده است؟
بلی خیر
6- آیا در كنار یا بموازات افزایش حجم بدنتان در نواحی شكم و پهلوها، رشد موهای‌تان در نواحی مختلف بدن تغییر پیدا كرده و احساس می‌كنید كه باید كدورت پوست‌تان را تمیز نمایید (مخصوص خانم‌ها)؟
بلی خیر
7- آیا به حجم سینه‌های شما و نشیمن‌گاه و ران‌هایتان افزوده شده است (مخصوص آقایان)؟
بلی خیر
تفسیر
اگر حتی به یكی از سوالات مطرح شده پاسخ بلی گفته شده باشد، علت این تغییر وزن و سایز برمی‌گردد به نوع داروهایی كه اخیراً تجویز گردیده و مورد مصرف قرار داده شده‌اند.
داروهای چاق‌كننده
در صورتی‌كه مجبور به مصرف یكی از داروهای زیر باشید و این دارو اثر چاق كننده روی شما داشته باشد، البته نه همیشه، ولی احیاناً در اغلب موارد می‌توانید این یا آن دارو را با یكدیگر جایگزین نمایید و یا مقدار مصرف را تغییر بدهید.
داروهایی كه می‌توانند عامل افزایش وزن باشند داروها
كم اثر متوسط اثر اثری قوی‌تر
Desipramin, maprotilin,Tranylcypromin
(MAO-Hemmer), MocloBemid (MAO-Hemmer) Imipramin, Trimipramin, Nortriptylin, Doxepin, Clomipramin, Opipramol, Mianserin Amitriptylin داروهای ضد افسردگی
Promazin, Alimemazin,
Haloperidol, Ziprasidon
Triflupromazin, Perphenazin, promethazin, Valproat, Lithium, Risperidon Clozapin, Olanzapin, Thioridazin داروهایی كه برای بیماری‌های مختلف عصبی داده می‌شوند(نوروپاتی، صرع، اسكیزوفرنی و اختلالات بینابینی اعصاب)
Ostrogene, Gestagene
Rosiglitazon Testosteron
Glimeperid, Pioglitazin Kortisol (prednisolon)
Insulin, Glibenclamid داروهای هورمونی به صورت تزریقی، قرص یا كپسول یا داروهایی كه به صورت چسبانیده شده در قسمتی از پوست بدن می‌باشند.
داروهای ضد دیابت
Betablocker (Metoprolol, Atenolol) داروهای مربوط به اختلالات قلبی- عروقی، فشارخون و بیماری‌های تیروئید
Tamoxifen, Aromatase inhibitoren, Androgen blocker داروهایی كه ضد‌هورمون هستند (بلوكه كننده‌های هورمون‌ها)
انواع داروهای ضد سرطان
علل دیگر زمینه ساز چاقی بعد از مصرف داروها
اغلب افراد چاق همواره این سوال را دارند كه چرا مرتباً به وزن آنها اضافه می‌شود، در صورتی‌كه اگر كمتر از این و آن غذا نخورند، بطور حتم به اندازه دیگران غذا میل كرده و هم سطح آنها فعالیت و حركات بدنی را بجا می‌آورند، ولی بطور خزنده‌ای هر روز به حجم، سایز و وزن آنها اضافه می‌گردد. وقتی به شرح‌حال آنها توجه بیشتری به عمل آورده می‌شود و آزمایشات تكمیلی درخواست می‌گردد، مخصوصاً در قبال بانوان مشخص می‌گردد كه عامل افزایش وزن آنها در ارتباط با عملكرد غدد درون‌ریز‌شان می‌باشد، مثل كم‌كاری تیروئید كه با كند نمودن بعضی از فعل و انفعالات سوخت و سازی و عملكرد سایر ارگان‌ها بصورت ترمزی در مصرف انرژی عمل می‌نمایند كه آثار آن بصورت كاهش قدرت ضربان قلب و نبض، احساس سردی و خشكی در پوست، خستگی جسمی مداوم و بی‌انگیزگی توام با افسردگی نمایان می‌شود. با تشخیص و درمان عوامل بروز این عارضه‌ها، نه تنها كیلوهای اضافه شده، بلكه این بیماری‌ها نیز به تدریج درمان و برطرف می‌شود، البته یكی از عارضه‌های شایع در درصد قابل توجه خانم‌های چاق و فربه، اختلالات هورمونی آنها ناشی از كیست‌های تخمدان می‌باشد كه نه تنها به افزوده شدن وزن بیشتر خانم‌ها منجر می‌گردد، بلكه به رویش موهای زاید و زبر و خشن‌‌تر شدن موهای بدن در ناحیه صورت، زیر چانه و وسط سینه و اختلالات سیكل ماهانه می‌انجامد و عدم توان باروری را نیز زمینه‌سازی می‌نماید، البته علل افزون‌تر نمودن مداوم وزن بدن تحت تأثیر اختلالات غدد درون‌ریز بسیار متعدد و مختلف می‌باشد كه در این بحث نمی‌توانیم تمام آنها را مورد كنكاش قرار بدهیم، لذا با یاد‌آوری نقش حالت روحی و روانی و عملكرد مغز و اعصاب در ایجاد پرخوری، ناخنك زدن، ریزه‌خواری‌های دایمی و گرایش بیشتر به طعم شیرین و شور و غذاهای پرچرب و سرشار از انرژی كه به افزایش وزن و چاقی منجر می‌شوند، بسنده می‌كنیم.
اقدامات پیشگیرانه
الف) به كسانی كه به هر دلیل دارو مصرف می‌كنند و باید به میل كردن این یا آن داروها ادامه بدهند، توصیه می‌شود با كنترل مرتب وزن خود در روز معین هفته با یك ترازوی مشخص بعد از تخلیه مثانه و روده‌ها، به‌طور ناشتا وزن خود را زیر نظر بگیرند و در صورت افزوده شدن وزن‌شان، بلافاصله با نظر و صلاحدید پزشك متخصص معالج، نسبت به تعدیل یا تعویض داروهای مصرفی خود مبادرت فرمایند. ضمناً اندازه‌گیری سایزهای بدن مخصوصاً دور شكم نیز از ابزارهای ساده و راحت تشخیص تغییرات آغاز شده تلقی می‌شود.
ب) افرادی كه به بیماری قند مبتلا بوده یا كورتون دریافت می‌دارند، برای پیشگیری از افزایش بیشتر وزن‌شان بهتر است مواد غذایی حاوی نمك و كربوهیدرات‌های ساده را به حداقل رسانیده و آنها را با منابع پروتئینی مناسب جایگزین نمایند، البته این پیشنهادات اگر فراتر از 3 بار در هفته ادامه داده شود، اثر مثبت این تغییر روش بتدریج ظاهر می‌گردد (مشورت با پزشك متخصص معالج‌تان قبل از هر اقدامی قویاً توصیه می‌شود).
ج) عادت نمودن به انجام فعالیت‌های سبك ورزشی از قبیل پیاده‌روی و آب‌درمانی و در قبال افرادی كه زانو درد و كمردرد دارند، بصورت راه رفتن در داخل آب و انجام حركات كششی یوگا، نه تنها به پیشگیری از اضافه وزن و چاقی‌ها كمك می‌كند، بلكه عامل مهمی در افزایش اثر درمانی داروهای مصرفی و كنترل این یا آن بیماری نیز می‌گردد.
د) مراجعه منظم به پزشك متخصص معالج خود و مشورت بموقع را پشت گوش نیندازید، چه بسا با تعویض نوع دارو، اثرات ملموسی را هم از بعد درمان و هم در كنترل وزن و سایز برای خودتان فراهم خواهید نمود.
