به قلم : لیلا فرضی ؛ کارشناس آموزش ابتدایی
تحریریه زندگی آنلاین : خیال‌پردازی یا تخیل، توانایی کودک در ساختن تصاویر و داستان‌ها و بازی‌های دور از حقیقت و موقعیت‌های داخل ذهن او است، بدون آنکه الزاما واقعیت بیرونی داشته باشد، به طور مثال زمانی که کودکان با عروسک‌های خود صحبت می‌کنند و یا از یک کارتن فضاپیما درست می‌کنند و یا یک نبرد تن‌به‌تن خیالی در بین دو خودکار آغاز می‌کنند و ساعت‌ها با آن خودکار‌ها بازی می‌کنند در صورتی که در ذهن کودک یک نبرد رخ داده است.
چرا تخیل کودکان مهم است؟
تخیل کودکان باعث رشد ابعاد مختلف ذهنی و اجتماعی آنها می‌شود که به صورت واضح‌تر به آنها می‌پردازیم.
رشد ذهن و خلاقیت: خیال‌پردازی در کودکان کمک می‌کند ذهن باز و خلاق‌تری داشته باشند و در مواجهه با مشکلات مختلف با استفاده از تخیل راه‌حل‌های متنوعی پیدا کنند.
تقویت زبان: زمانی که کودکان در تخیل خود با عروسک صحبت می‌کنند و یا داستان می‌گویند و یا در یک بازی خود را جای کسی می‌گذارند و نقشی را بازی می‌کنند، واژگان جدید یاد می‌گیرند و مهارت‌های کلامی آنها به صورت خودکار تقویت می‌شود.
پرداختن به احساسات: کودکان با قرار گرفتن در موقعیت‌های تخیلی از طریق بازی‌های خیالی با ترس‌ها، نگرانی‌ها و آرزو‌هایشان مواجه می‌شوند و کنار می‌آیند.
آمادگی برای زندگی واقعی: کودکان با بازی‌های تخیلی خودشان را در موقعیت‌های خیالی قرار می‌دهند، مثل معلم‌بازی، خاله‌بازی، فروشگاه و ... . این بازی‌ها تمرینی برای تجربه دنیای واقعی در آینده کودک است.
بیشتربخوانید:
استعداد یابی کودکان از روی رفتارشان!
نقش والدین چیست؟
بهتر است والدین در کنار بچه‌ها باشند و آنها را تشویق و همراهی کنند و گاهی وارد دنیای خیالی کودکان شوند. به طور مثال زمانی که یک کودک می‌گوید حالا من یک اژدها هستم، والدین برخورد نکنند و کودک‌شان را سرکوب نکنند. مثلا نگویند «مشخص است که اژدها نیستی»، بلکه بگویند «چه اژدهای زیبایی، اژدها چه کار‌هایی بلدی؟» این سوال‌ها در موقعیت‌های مختلف باعث می‌شوند ذهن کودک فعالانه به دنبال یک پاسخ درباره توانایی‌های یک اژدها یا هر موجود خیالی دیگر باشد. همچنین والدین سعی کنند وسایل ساده و آزاد برای بازی کودکان فراهم کنند، به طور مثال وسایلی مانند پارچه، مقوا، قاشق چوبی و وسایلی از این قبیل در اختیار کودک خود قرار دهند و از کودک بخواهند به آنها نقش دهد.
خیال‌پردازی افراطی
تخیل نه تنها بخشی از بازی کودکان است، بلکه یکی از ارکان اساسی رشد سالم و روانی و ذهنی کودک محسوب می‌شود. خیال‌پردازی کودکان لزوما مخرب نیست. مگر زمان‌هایی که کودک دائما از دنیای واقعی فرار کند و یا خیال‌پردازی مانع ارتباط او با دنیای واقعی و دیگران شود. در غیر این صورت خیال‌پردازی بخشی طبیعی و لازمه رشد کودک است. تخیل دروازه‌ای به دنیای درون کودک است. بزرگ‌تر‌ها می‌توانند با شناخت و احترام به این بخش از وجود کودک نه تنها به پرورش او کمک کنند، بلکه پیوندی عمیق و صمیمی با فرزند خود برقرار نمایند.
