تحریریه ماهنامه دنیای تغذیه
قرن 21، قرن پراسترسی است و حتما برای شما پیش آمده كه پس از پشت سر گذاشتن یك موقعیت استرسزا در یخچال را باز كرده و یك خوراكی شیرین و پركالری نوش جان كرده باشید. این غذا كه اعصاب شما را راحت میكند، پر از كالری و سرشار از قند و چربی است و به نظر میرسد بهترین راهحل برای همه مشكلات دنیا و متاسفانه بهترین روش برای ایجاد چاقی و اضافه وزن باشد.
این خوردن عاطفی واكنشی آنی به استرس برای آرام كردن شماست كه هیچ زحمتی نداشته، بلافاصله تاثیر میگذارد و معمولا پوششی است برای مشكلات زمینهای. اینگونه خوردن یك مشكل پیچیده است كه بسیاری افراد از دوران كودكی با این الگو بزرگ شدهاند و با آن درگیرند؛ ولی به هر حال قابل كنترل است و بهتر است بدون خوردن غذاهای پر از قند و چربی و چاقكننده، به جنگ مشكلات زندگی بروید.
پژوهشها نشان داده كه آنچه فرد را وامیدارد این عادت ناپسند را بارها و بارها تكرار كند، رفع احساس گرسنگی نیست، بلكه پاسخ به یك حس و نیاز به خوردن است كه در اصطلاح آن را «خوردن احساسی» مینامند. متاسفانه، خوردن احساسی بخشی از فرهنگ ماست.
ما برای جشن گرفتن، رفع خستگی، رفع كسالت (مثل زمانی كه پای تلویزیون نشستهایم) و برای خلاص شدن از شر مشكلات به خوردن پناه میبریم. این عادت نوعی اختلال خوردن به شمار میآید و از عوامل ثابتشده چاقی، اضافهوزن و خطرات ناشی از آن است. خوردن احساسی مثالی از اعتیاد به خوردن است كه غلبه بر آن كار راحتی نیست.
حال چه باید كرد تا در اینگونه موارد سراغ غذا خوردن نرویم؟
این كار باید گام به گام انجام شود و اولین گام این است كه درك كنیم درحالی كه غذا برای سلامتی لازم است، افراط در آن مضر میباشد. به طور كلی شخصی كه عادت به خوردن احساسی دارد، باور كرده كه اگر اینگونه غذا نخورد، از شر آن احساسات بد و افكار منفی خلاص نمیشود. پس گام دوم از بین بردن این باور غلط میباشد.
اگر شما هم عادت به خوردن احساسی دارید، به جای اینكه در یك موقعیت استرسزا سراغ یخچال بروید، قدری قدم بزنید، با دوست خود صحبت كنید، یوگا یا دوچرخهسواری كنید، احساساتتان را بنویسید، اتاقتان را مرتب كنید یا دوش بگیرید. ورزش اندورفین و آدرنالین را در خون آزاد كرده و احساس خوبی ایجاد میكند و باعث میشود كه ذهن برای دقایقی از افكار ناراحتكننده و احساسات ناخوشایند خلاص شود.
ورزش میزان ترشح مواد منتقلكننده پیامهای عصبی (نوروترانسمیترها) را افزایش میدهد و باعث میشود كمتر از روی احساسات تصمیم بگیرید و بتوانید به آنچه واقعا ناراحتتان كرده پی ببرید و با آن روبهرو شوید. سعی كنید به جای اینكه بدون فكر غذا بخورید و با غذا از احساسات منفی دوری كنید، با آنها روبهرو شوید.
در واقع، كسی كه عادت به خوردن احساسی دارد، باید به جای استفاده از خوردن به عنوان راهی برای مبارزه با افكار منفی، روش درست برخورد با یك موقعیت استرسزا را یاد بگیرد. این كار به آموزش نیاز دارد و اگر میبینید كه خودتان نمیتوانید از پس این كار برآیید، به یك مشاور و رفتار درمانگر مراجعه كنید.
كسانی كه از روی احساس و برای فرار از استرس، احساس ترس، اندوه یا نگرانی به خوردن روی میآورند، در طولانیمدت دچار عوارضی میشوند كه سادهترین آنها چاقی است و به دنبال آن كلسترول خون و ریسك ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی نیز افزایش مییابد. یافتن راهحلهای علمی و جدید برای برخورد با موقعیتهای استرسزا میتواند از خوردن احساسی جلوگیری كند. زمانی كه بتوانید این عادت ناسالم را ترك كنید، از زندگی لذت بسیاری خواهید برد.